Trang chủ / Giải bài tập / Lớp 9 / Toán học / Bài 3: Hình cầu - Diện tích mặt cầu và thể tích hình cầu
Bài 3: Hình cầu - Diện tích mặt cầu và thể tích hình cầu
Hướng dẫn giải Bài 37 (Trang 126 SGK Toán 9 Hình học, Tập 2)
<p>Cho nửa đường tròn tâm O, đường kính AB = 2R, Ax và By là hai tiếp tuyến với nửa đường tròn tại A và B. Lấy trên tia Ax điểm M rồi vẽ tiếp tuyến MP cắt By tại N</p>
<p>a) Chứng minh rằng MON và APB là hai tam giác vuông đồng dạng.</p>
<p>b) Chứng mính AM.BN = <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msup><mi>R</mi><mn>2</mn></msup></math></p>
<p>c) Tính tỉ số <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mfrac><msub><mi>S</mi><mrow><mi>M</mi><mi>O</mi><mi>N</mi></mrow></msub><msub><mi>S</mi><mrow><mi>A</mi><mi>P</mi><mi>B</mi></mrow></msub></mfrac><mo> </mo><mi>k</mi><mi>h</mi><mi>i</mi><mo> </mo><mi>A</mi><mi>M</mi><mo> </mo><mo>=</mo><mo> </mo><mfrac><mi>R</mi><mn>2</mn></mfrac></math></p>
<p>d) Tính thể tích của hình do nửa hình tròn APB quay quanh AB sinh ra.</p>
<p><strong>Giải</strong></p>
<p>a) Ta có OM, ON lần lượt là tia phân giác của AOP, BOP (tính chất của hai tiếp tuyến cắt nhau)</p>
<p>Mà AOP kề bù với BOP nên suy ra OM vuông gốc với On.</p>
<p>Vậy <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mo>∆</mo><mi>M</mi><mi>O</mi><mi>N</mi></math> vuông tại O.</p>
<p>Lại có <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mo>∆</mo><mi>A</mi><mi>P</mi><mi>B</mi><mo> </mo><mi>v</mi><mi>u</mi><mi>ô</mi><mi>n</mi><mi>g</mi><mo> </mo><mi>v</mi><mi>ì</mi><mo> </mo><mi>c</mi><mi>ó</mi><mo> </mo><mover><mrow><mi>A</mi><mi>P</mi><mi>B</mi></mrow><mo>^</mo></mover><mo>=</mo><mo> </mo><mn>1</mn><mi>v</mi><mo> </mo><mo>(</mo><mi>g</mi><mi>ó</mi><mi>c</mi><mi>ộ</mi><mi>i</mi><mo> </mo><mi>t</mi><mi>i</mi><mi>ế</mi><mi>p</mi><mo> </mo><mi>c</mi><mi>h</mi><mi>ắ</mi><mi>n</mi><mo> </mo><mi>n</mi><mi>ử</mi><mi>a</mi><mo> </mo><mi>c</mi><mi>u</mi><mi>n</mi><mi>g</mi><mo> </mo><mi>t</mi><mi>r</mi><mi>ò</mi><mi>n</mi><mo>)</mo><mspace linebreak="newline"/><mi>T</mi><mi>ứ</mi><mo> </mo><mi>g</mi><mi>i</mi><mi>á</mi><mi>c</mi><mo> </mo><mi>A</mi><mi>O</mi><mi>P</mi><mi>M</mi><mo> </mo><mi>n</mi><mi>ộ</mi><mi>i</mi><mo> </mo><mi>t</mi><mi>i</mi><mi>ế</mi><mi>p</mi><mo> </mo><mi>đ</mi><mi>ư</mi><mi>ờ</mi><mi>n</mi><mi>g</mi><mo> </mo><mi>t</mi><mi>r</mi><mi>ò</mi><mi>n</mi><mo> </mo><mi>v</mi><mi>ì</mi><mo> </mo><mi>c</mi><mi>ó</mi><mo> </mo><mover><mrow><mi>M</mi><mi>A</mi><mi>O</mi></mrow><mo>^</mo></mover><mo> </mo><mo>+</mo><mo> </mo><mover><mrow><mi>M</mi><mi>P</mi><mi>O</mi></mrow><mo>^</mo></mover><mo> </mo><mo>=</mo><mo> </mo><mn>2</mn><mi>v</mi><mo>.</mo><mo> </mo><mi>N</mi><mi>ê</mi><mi>n</mi><mo> </mo><mover><mrow><mi>P</mi><mi>M</mi><mi>O</mi></mrow><mo>^</mo></mover><mo> </mo><mo>=</mo><mo> </mo><mover><mrow><mi>P</mi><mi>A</mi><mi>O</mi></mrow><mo>^</mo></mover><mo> </mo><mo>(</mo><mi>c</mi><mi>ù</mi><mi>n</mi><mi>g</mi><mo> </mo><mi>c</mi><mi>h</mi><mi>ắ</mi><mi>n</mi><mo> </mo><mover><mrow><mi>O</mi><mi>P</mi></mrow><mo>^</mo></mover><mo>)</mo></math></p>
<p>Vạy hai tam giác vuông MON và APB đồng dạng vì có cặp góc nhọn bằng nhau.</p>
<p><img class="wscnph" src="https://static.colearn.vn:8413/v1.0/upload/library/28022022/37-dk3YFh.jpg" /></p>
<p>b) Ta có AM = MP, BN = NP (1) (tính chất hai tiếp tuyến cắt nhau)</p>
<p>Tam giác vuông MON có Op là đường cao nên:</p>
<p><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mi>M</mi><mi>P</mi><mo>.</mo><mi>P</mi><mi>N</mi><mo> </mo><mo>=</mo><mo> </mo><mi>O</mi><msup><mi>P</mi><mn>2</mn></msup><mo> </mo><mo> </mo><mo> </mo><mo> </mo><mo> </mo><mo> </mo><mo>(</mo><mn>2</mn><mo>)</mo><mspace linebreak="newline"/><mi>T</mi><mi>ừ</mi><mo> </mo><mo>(</mo><mn>1</mn><mo>)</mo><mo> </mo><mi>v</mi><mi>à</mi><mo> </mo><mo>(</mo><mn>2</mn><mo>)</mo><mo> </mo><mi>s</mi><mi>u</mi><mi>y</mi><mo> </mo><mi>r</mi><mi>a</mi><mo>:</mo><mo> </mo><mi>A</mi><mi>M</mi><mo>.</mo><mi>B</mi><mi>N</mi><mo> </mo><mo>=</mo><mo> </mo><mi>M</mi><mi>P</mi><mo>.</mo><mi>P</mi><mi>N</mi><mo> </mo><mo>=</mo><mo> </mo><mi>O</mi><msup><mi>P</mi><mn>2</mn></msup><mo>=</mo><msup><mi>R</mi><mn>2</mn></msup></math></p>
<p>c) Từ tam giác MON đồng dạng với tam giác APB ta có <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mfrac><msub><mi>S</mi><mrow><mi>M</mi><mi>O</mi><mi>N</mi></mrow></msub><msub><mi>S</mi><mrow><mi>A</mi><mi>P</mi><mi>B</mi></mrow></msub></mfrac><mo> </mo><mo>=</mo><mo> </mo><mfrac><mrow><mi>M</mi><msup><mi>N</mi><mn>2</mn></msup></mrow><mrow><mi>A</mi><msup><mi>B</mi><mn>2</mn></msup></mrow></mfrac><mspace linebreak="newline"/><mi>K</mi><mi>h</mi><mi>i</mi><mo> </mo><mi>A</mi><mi>M</mi><mo> </mo><mo>=</mo><mo> </mo><mfrac><mi>R</mi><mn>2</mn></mfrac><mo> </mo><mi>t</mi><mi>h</mi><mi>ì</mi><mo> </mo><mi>d</mi><mi>o</mi><mo> </mo><mi>A</mi><mi>M</mi><mo>.</mo><mi>B</mi><mi>N</mi><mo> </mo><mo>=</mo><mo> </mo><msup><mi>R</mi><mn>2</mn></msup><mo> </mo><mi>s</mi><mi>u</mi><mi>y</mi><mo> </mo><mi>r</mi><mi>a</mi><mo> </mo><mi>B</mi><mi>N</mi><mo> </mo><mo>=</mo><mo> </mo><mn>2</mn><mi>R</mi><mo>.</mo><mspace linebreak="newline"/><mi>D</mi><mi>o</mi><mo> </mo><mi>đ</mi><mi>ó</mi><mo> </mo><mi>M</mi><mi>N</mi><mo> </mo><mo>=</mo><mo> </mo><mi>M</mi><mi>P</mi><mo> </mo><mo>+</mo><mo> </mo><mi>P</mi><mi>N</mi><mo> </mo><mo>=</mo><mo> </mo><mi>A</mi><mi>M</mi><mo> </mo><mo>+</mo><mo> </mo><mi>B</mi><mi>N</mi><mo> </mo><mo>=</mo><mo> </mo><mfrac><mi>R</mi><mn>2</mn></mfrac><mo> </mo><mo>+</mo><mn>2</mn><mi>R</mi><mo> </mo><mo>=</mo><mo> </mo><mfrac><mrow><mn>5</mn><mi>R</mi></mrow><mn>2</mn></mfrac><mspace linebreak="newline"/><mi>S</mi><mi>u</mi><mi>y</mi><mo> </mo><mi>r</mi><mi>a</mi><mo> </mo><mi>M</mi><msup><mi>N</mi><mn>2</mn></msup><mo> </mo><mo>=</mo><mo> </mo><mfrac><mn>25</mn><mn>4</mn></mfrac><msup><mi>R</mi><mn>2</mn></msup><mspace linebreak="newline"/><mi>V</mi><mi>ậ</mi><mi>y</mi><mo> </mo><mfrac><msub><mi>S</mi><mrow><mi>M</mi><mi>O</mi><mi>N</mi></mrow></msub><msub><mi>S</mi><mrow><mi>A</mi><mi>P</mi><mi>B</mi></mrow></msub></mfrac><mo>=</mo><mo> </mo><mfrac><mn>4</mn><msup><mrow><mo>(</mo><mn>2</mn><mi>R</mi><mo>)</mo></mrow><mn>2</mn></msup></mfrac><mo>=</mo><mfrac><mn>25</mn><mn>16</mn></mfrac></math></p>
<p>d) Nửa hình tròn APB quay quanh bán kính AB = 2R sinh ra một hình cầu bán kính R</p>
<p>Vậy: <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mi>S</mi><mrow><mi>c</mi><mi>ầ</mi><mi>u</mi></mrow></msub><mo>=</mo><mo> </mo><mfrac><mn>4</mn><mn>3</mn></mfrac><msup><mi>πR</mi><mn>3</mn></msup></math></p>
<p> </p>
Hướng dẫn Giải Bài 37 (Trang 126, SGK Toán Hình học 9, Tập 2)