Hướng dẫn giải Bài 42 (Trang 27 SGK Toán Đại số 9, Tập 2)
<p>Giải hệ phương trình <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mfenced open="{" close=""><mtable columnalign="left"><mtr><mtd><mn>2</mn><mi>x</mi><mo>-</mo><mi>y</mi><mo>=</mo><mi>m</mi></mtd></mtr><mtr><mtd><mn>4</mn><mi>x</mi><mo>-</mo><msup><mi>m</mi><mn>2</mn></msup><mi>y</mi><mo>=</mo><mn>2</mn><msqrt><mn>2</mn></msqrt></mtd></mtr></mtable></mfenced></math> trong mỗi trường hợp sau:</p>
<p><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mi>a</mi><mo>)</mo><mo> </mo><mi>m</mi><mo>=</mo><mo>-</mo><msqrt><mn>2</mn></msqrt><mo> </mo><mo> </mo><mo> </mo><mo> </mo><mspace linebreak="newline"/><mi>b</mi><mo>)</mo><mo> </mo><mi>m</mi><mo>=</mo><msqrt><mn>2</mn></msqrt><mspace linebreak="newline"/><mi>c</mi><mo>)</mo><mo> </mo><mi>m</mi><mo>=</mo><mn>1</mn></math></p>
<p><strong>Giải: </strong></p>
<p>Cách 1: (Dùng phương pháp thế)</p>
<p>Từ phương trình đầu ta có <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mi>y</mi><mo>=</mo><mn>2</mn><mi>x</mi><mo>-</mo><mi>m</mi></math>. Thế vào phương trình sau để khử ẩn y thì được</p>
<p><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mn>4</mn><mi>x</mi><mo>-</mo><msup><mi>m</mi><mn>2</mn></msup><mfenced><mrow><mn>2</mn><mi>x</mi><mo>-</mo><mi>m</mi></mrow></mfenced><mo>=</mo><mn>2</mn><msqrt><mn>2</mn></msqrt><mo>⇔</mo><mn>2</mn><mfenced><mrow><mn>2</mn><mo>-</mo><msup><mi>m</mi><mn>2</mn></msup></mrow></mfenced><mi>x</mi><mo>=</mo><mn>2</mn><msqrt><mn>2</mn></msqrt><mo>-</mo><msup><mi>m</mi><mn>3</mn></msup><mspace linebreak="newline"/><mo>⇔</mo><mn>2</mn><mfenced><mrow><msqrt><mn>2</mn></msqrt><mo>-</mo><mi>m</mi></mrow></mfenced><mfenced><mrow><msqrt><mn>2</mn></msqrt><mo>+</mo><mi>m</mi></mrow></mfenced><mi>x</mi><mo>=</mo><mfenced><mrow><msqrt><mn>2</mn></msqrt><mo>-</mo><mi>m</mi></mrow></mfenced><mfenced><mrow><mn>2</mn><mo>+</mo><mi>m</mi><msqrt><mn>2</mn></msqrt><mo>+</mo><msup><mi>m</mi><mn>2</mn></msup></mrow></mfenced><mo> </mo><mfenced><mn>1</mn></mfenced></math></p>
<p>a) Với <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mi>m</mi><mo>=</mo><mo>-</mo><msqrt><mn>2</mn></msqrt></math>, phương trình (1) trở thành <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mn>0</mn><mi>x</mi><mo>=</mo><mn>4</mn><msqrt><mn>2</mn></msqrt></math>, vô nghiệm. Vậy hệ đã cho vô nghiệm.</p>
<p>b) Với <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mi>m</mi><mo>=</mo><msqrt><mn>2</mn></msqrt></math>, (1) trở thành <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mn>0</mn><mi>x</mi><mo>=</mo><mn>0</mn></math>, đúng với mọi x.</p>
<p>Hệ có nghiệm <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mfenced open="{" close=""><mtable columnalign="left"><mtr><mtd><mi>x</mi><mo>∈</mo><mi mathvariant="normal">ℝ</mi></mtd></mtr><mtr><mtd><mi>y</mi><mo>=</mo><mn>2</mn><mi>x</mi><mo>-</mo><msqrt><mn>2</mn></msqrt></mtd></mtr></mtable></mfenced></math></p>
<p>c) Với <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mi>m</mi><mo>=</mo><mn>1</mn></math>, (1) trở thành <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mn>2</mn><mi>x</mi><mo>=</mo><mn>2</mn><msqrt><mn>2</mn></msqrt><mo>-</mo><mn>1</mn><mo>⇔</mo><mi>x</mi><mo>=</mo><mfrac><mrow><mn>2</mn><msqrt><mn>2</mn></msqrt><mo>-</mo><mn>1</mn></mrow><mn>2</mn></mfrac></math></p>
<p>Hệ có nghiệm <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mfenced open="{" close=""><mtable columnalign="left"><mtr><mtd><mi>x</mi><mo>=</mo><mfrac><mrow><mn>2</mn><msqrt><mn>2</mn></msqrt><mo>-</mo><mn>1</mn></mrow><mn>2</mn></mfrac></mtd></mtr><mtr><mtd><mi>y</mi><mo>=</mo><mn>2</mn><msqrt><mn>2</mn></msqrt><mo>-</mo><mn>2</mn></mtd></mtr></mtable></mfenced></math></p>
<p>Cách 2: (Dùng phương pháp công đại số): Nhân hai vế của phương trình đầu với - 2 rô̂i cộng từng vế hai phương trình thì được</p>
<p>a) Với <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mi>m</mi><mo>=</mo><mo>-</mo><msqrt><mn>2</mn></msqrt></math>, phương trình (2) trở thành <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mn>0</mn><mi>y</mi><mo>=</mo><mn>4</mn><msqrt><mn>2</mn></msqrt></math>, vô nghiệm.</p>
<p>Vậy hệ đã cho vô nghiệm.</p>
<p>b) Với <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mi>m</mi><mo>=</mo><msqrt><mn>2</mn></msqrt></math>, (2) trở thành <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mn>0</mn><mi>y</mi><mo>=</mo><mn>0</mn></math>, đúng với mọi y.</p>
<p>Hệ có nghiệm <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mfenced open="{" close=""><mtable columnalign="left"><mtr><mtd><mi>x</mi><mo>=</mo><mfrac><mi>y</mi><mn>2</mn></mfrac><mo>+</mo><mfrac><msqrt><mn>2</mn></msqrt><mn>2</mn></mfrac></mtd></mtr><mtr><mtd><mi>y</mi><mo>∈</mo><mi mathvariant="normal">ℝ</mi></mtd></mtr></mtable></mfenced></math></p>
<p>c) Với <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mi>m</mi><mo>=</mo><mn>1</mn></math>, (2) trở thành <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mi>y</mi><mo>=</mo><mn>2</mn><mfenced><mrow><msqrt><mn>2</mn></msqrt><mo>-</mo><mn>1</mn></mrow></mfenced></math></p>
<p>Hệ có nghiệm <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mfenced open="{" close=""><mtable columnalign="left"><mtr><mtd><mi>x</mi><mo>=</mo><mfrac><mrow><mn>2</mn><msqrt><mn>2</mn></msqrt><mo>-</mo><mn>1</mn></mrow><mn>2</mn></mfrac></mtd></mtr><mtr><mtd><mi>y</mi><mo>=</mo><mn>2</mn><mfenced><mrow><msqrt><mn>2</mn></msqrt><mo>-</mo><mn>1</mn></mrow></mfenced></mtd></mtr></mtable></mfenced></math></p>