Dừng lại và suy ngẫm (Trang 128 SGK Sinh học 10, Bộ Kết nối tri thức)

Dừng lại và suy ngẫm (Trang 128 SGK Sinh học 10, Bộ Kết nối tri thức): 1. Trình bày ảnh hưởng của các yếu tố bên ngoài đến sự sinh trưởng của vi sinh vật. Con người đã ứng dụng những biểu biết này như thế nào trong lĩnh vực y tế và đời sống hằng ngày? Cho một vài ví dụ minh họa. Hướng dẫn trả lời: Ảnh hưởng của các yếu tố bên ngoài đến sự sinh trưởng của vi sinh vật và ứng dụng: • Nhiệt độ: - Ảnh hưởng: Căn cứ vào nhiệt độ, vi sinh vật được chia thành các nhóm sau: + Vi sinh vật ưa lạnh (dưới 15oC). + Vi sinh vật ưa ấm (từ 20 đến 40oC). + Vi sinh vật ưa nhiệt (từ 55 đến 65oC). + Vi sinh vật siêu ưa nhiệt (từ 75 đến 100oC). - Ứng dụng: + Dùng nhiệt độ cao để thanh trùng các chất lỏng, thực phẩm, dụng cụ,… Ví dụ: Dùng nhiệt độ cao để thanh trùng các dụng cụ nuôi cấy vi sinh vật, dùng nhiệt độ thích hợp để thanh trùng sữa,… + Dùng nhiệt độ thấp để kìm hãm sự sinh trưởng của vi sinh vật. Ví dụ: Bảo quản thực phẩm trong tủ lạnh để tránh sự phân hủy của vi khuẩn. • Độ ẩm: - Ảnh hưởng: Hàm lượng nước quyết định đến độ ẩm. Nước là dung môi hòa tan các chất dinh dưỡng, tham gia phân hủy các chất. Mỗi loại vi sinh vật sinh trưởng trong một giới hạn độ ẩm nhất định. - Ứng dụng: + Dùng nước để khống chế sinh trưởng của các nhóm vi sinh vật có hại và kích thích nhóm vi sinh vật có lợi. + Ngoài ra điều chỉnh độ ẩm của lương thực, thực phẩm, đồ dùng để bảo quản lâu hơn bằng cách phơi khô, sấy khô. Ví dụ: phơi khô lúa để kéo dài thời gian  bảo quản. • Độ pH: - Ảnh hưởng: Độ pH ảnh hưởng đến tính thấm qua màng, sự chuyển hóa các chất trong tế bào, hoạt hóa enzyme, sự hình thành ATP,… Dựa vào độ pH, vi sinh vật đưa chia làm 3 nhóm: vi sinh vật ưa acid, vi sinh vật ưa kiềm, vi sinh vật ưa pH trung tính. - Ứng dụng: + Tạo điều kiện môi trường nuôi cấy thích hợp với từng nhóm vi sinh vật. + Điều chỉnh độ pH để ức chế các vi sinh vật gây hại và kích thích các vi sinh vật có lợi. Ví dụ: Muối chua hoa quả là để hạn chế sự phát triển của các vi sinh vật gây thối. • Ánh sáng: - Ảnh hưởng: Ánh sáng cần thiết cho quá trình quang hợp của các vi sinh vật quang tự dưỡng, tác động đến bào tử sinh sản, tổng hợp sắc tố, chuyển động hướng sáng,… - Ứng dụng: Dùng bức xạ điện từ để ức chế, tiêu diệt vi sinh vật. • Áp suất thẩm thấu: - Ảnh hưởng: Áp suất thẩm thấu cao gây co nguyên sinh ở tế bào vi sinh vật khiến chúng không phân chia được. Áp suất thẩm thấu thấp làm các tế bào vi sinh vật bị trương nước và có thể vỡ ra (đối với các vi khuẩn không có thành tế bào). - Ứng dụng: Điều chỉnh áp suất thẩm thấu để bảo quản thực phẩm như ướp muối, ướp đường,… 2. Nêu tác dụng của kháng sinh trong việc điều trị các bệnh do vi sinh vật gây ra. Thế nào là hiện tượng kháng kháng sinh, nêu nguyên nhân và tác hại của hiện tượng này. Hướng dẫn trả lời: • Tác dụng của kháng sinh trong việc điều trị các bệnh do vi sinh vật gây ra: Kháng sinh có tác dụng ức chế sự phát triển và tiêu diệt vi khuẩn theo nhiều cơ chế khác nhau như ức chế tổng hợp thành tế bào, protein hay nucleic acid,… của vi khuẩn. Từ đó giúp điều trị hiệu quả các bệnh do vi sinh vật gây ra. • Hiện tượng kháng kháng sinh: - Khái niệm: Hiện tượng kháng kháng sinh xảy ra khi mầm bệnh hay vi khuẩn có khả năng tạo ra cách chống lại thuốc kháng sinh làm cho kháng sinh không thể tiêu diệt hoặc ngăn chặn được sự phát triển của chúng. - Nguyên nhân: + Do sử dụng thuốc kháng sinh không đúng theo chỉ định của bác sĩ hoặc do bệnh nhân tự ý dùng thuốc. + Do việc sử dụng rộng rãi thuốc kháng sinh trong chăn nuôi cũng làm tăng nguy cơ xuất hiện vi khuẩn kháng thuốc, thậm chí đa kháng thuốc trên vật nuôi. Những vi khuẩn này có thể được truyền sang người qua tiếp xúc, giết mổ và gene kháng kháng sinh có thể truyền sang vi khuẩn gây bệnh ở người. - Tác hại: + Vi sinh vật kháng thuốc kháng sinh làm cho việc điều trị bệnh nhiễm khuẩn trở nên khó khăn, thậm chí không thể điều trị được. + Nhiễm khuẩn do vi khuẩn đề kháng buộc bác sĩ phải sử dụng thuốc kháng sinh thay thế, thường có độc tính cao hơn dẫn đến thời gian nằm viện kéo dài và gây ra tốn kém chi phí y tế. 3. Loét dạ dày từng được cho là do ăn nhiều thức ăn cay hoặc căng thẳng thần kinh, nay được biết là do vi khuẩn (Helicobacter pylori) gây ra. Với phát hiện mới này, việc điều trị loét dạ dày đã thay đổi như thế nào? Hướng dẫn trả lời: - Với phát hiện bệnh loét dạ dày do vi khuẩn (Helicobacter pylori) gây ra, việc điều trị loét dạ dày đã thay đổi theo hướng cần phải sử dụng thêm các biện pháp tiêu diệt vi khuẩn HP bằng cách sử dụng các loại thuốc kháng sinh như Amoxicilline, imidazole, clarithromycin,... - Bên cạnh đó tùy từng trường hợp mà bác sĩ sẽ chỉ định thêm số biện pháp khác: + Sử dụng thuốc kháng acid: Maalox, stomafar, magnes hydroxyd,... có tác dụng trung hòa acid trong dịch vị dạ dày tá tràng. + Sử dụng thuốc giảm tiết acid: Cimetidin, nizatidine, famotidine,... có tác dụng giảm tiết acid. + Sử dụng thuốc ức chế bơm proton: Lanzoprazole, omeprazole, pantoprazole,... ngăn chặn bài tiết dịch HCl. + Sử dụng thuốc tạo màng bọc: Subcitrate Bismuth, silicate al, silicate mg,... tạo vỏ bọc quanh ổ loét bảo vệ niêm mạch dạ dày tá tràng tránh bị tổn thương.

Xem lời giải bài tập khác cùng bài

Tóm tắt Lý thuyết Trao đổi chất, sinh trưởng và sinh sản ở vi sinh vật

Xem lời giải

Câu hỏi Mở đầu (Trang 122 SGK Sinh học, Bộ Kết nối tri thức)

Xem lời giải

Dừng lại và suy ngẫm (Trang 124 SGK Sinh học 10, Bộ Kết nối tri thức)

Xem lời giải

Dừng lại và suy ngẫm (Trang 125 SGK Sinh học 10, Bộ Kết nối tri thức)

Xem lời giải

Dừng lại và suy ngẫm (Trang 129 SGK Sinh học 10, Bộ Kết nối tri thức)

Xem lời giải

Luyện tập và Vận dụng (Trang 130 SGK Sinh học 10, Bộ Kết nối tri thức)

Xem lời giải