Bài 30: Giải bài toán về hệ thấu kính
Hướng dẫn giải Bài 5 (Trang 195 SGK Vật lý 11)
<p>5. Một thấu kính mỏng phẳng - lõi L<sub>1</sub> có tiêu cự f<sub>1</sub> = 60 cm được ghép sát đồng trục với một thấu kính mỏng phẳng - lồi khác L<sub>2</sub> có tiêu cự f<sub>2</sub> = 30 cm. Mặt phẳng của hai thấu kính sát nhau.</p>
<p>Thấu kính L<sub>1</sub> có đường kính rìa gấp đôi đường kính rìa của thấu kính L<sub>2</sub>. Một điểm sáng S nằm trên trục chính của hệ, trước L<sub>1</sub>. </p>
<p>a) Chứng tỏ có hai ảnh của S được tạo bởi hệ.</p>
<p>b) Tìm điều kiện về vị trí của S để hai ảnh đều thật và hai ảnh đều ảo.</p>
<p><strong>Giải</strong></p>
<p> </p>
<p><strong>a)</strong></p>
<p>Khi chùm tia sáng từ S tới các điểm tới từ miền vành ngoài của thấu kính L<sub>2</sub> trở ra thì chỉ đi qua thấu kính L<sub>1</sub> và chùm tia ló sẽ tạo ảnh S<sub>1</sub></p>
<p>Còn chùm tia sáng từ S tới các điểm tới trong trong khoảng từ tâm thấu kính tới miền vành của thấu kính L<sub>2</sub> thì đi qua cả hai thấu kính L<sub>1</sub> và L<sub>2</sub> và chùm tia ló sẽ tạo ảnh S<sub>2</sub>.</p>
<p>Sơ đồ tạo ảnh qua thấu kính L<sub>1</sub></p>
<p><img src="https://vietjack.com/giai-bai-tap-vat-ly-11/images/bai-5-trang-195-sgk-vat-ly-11-1.PNG" alt="Giải bài tập Vật Lý 11 | Giải Lý 11" /></p>
<p>Sơ đồ tạo ảnh của hệ hai thấu kính đồng trục:</p>
<p><img src="https://vietjack.com/giai-bai-tap-vat-ly-11/images/bai-5-trang-195-sgk-vat-ly-11-2.PNG" alt="Giải bài tập Vật Lý 11 | Giải Lý 11" /></p>
<p>Trong đó: <span id="MathJax-Element-1-Frame" class="mjx-chtml MathJax_CHTML" style="margin: 0px; padding: 1px 0px; display: inline-block; line-height: 0; text-indent: 0px; text-align: left; text-transform: none; font-style: normal; font-weight: normal; font-size: 19.36px; letter-spacing: normal; overflow-wrap: normal; word-spacing: normal; white-space: nowrap; float: none; direction: ltr; max-width: none; max-height: none; min-width: 0px; min-height: 0px; border: 0px; position: relative;" tabindex="0" role="presentation" data-mathml="<math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><mfrac><mn>1</mn><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><msub><mi>d</mi><mn>1</mn></msub></mrow></mrow></mfrac></mrow><mo>+</mo><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><mfrac><mn>1</mn><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><msup><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><msub><mi>d</mi><mn>1</mn></msub></mrow><mo>&#x2032;</mo></msup></mrow></mfrac></mrow><mo>=</mo><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><mfrac><mn>1</mn><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><msub><mi>f</mi><mn>2</mn></msub></mrow></mrow></mfrac></mrow></mstyle></math>"><span id="MJXc-Node-1" class="mjx-math" aria-hidden="true"><span id="MJXc-Node-2" class="mjx-mrow"><span id="MJXc-Node-3" class="mjx-mstyle"><span id="MJXc-Node-4" class="mjx-mrow"><span id="MJXc-Node-5" class="mjx-texatom"><span id="MJXc-Node-6" class="mjx-mrow"><span id="MJXc-Node-7" class="mjx-mfrac"><span class="mjx-box MJXc-stacked"><span class="mjx-numerator"><span id="MJXc-Node-8" class="mjx-mn"></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mfrac><mn>1</mn><msub><mi>d</mi><mn>1</mn></msub></mfrac><mo>+</mo><mfrac><mn>1</mn><mrow><mi>d</mi><msub><mo>'</mo><mn>1</mn></msub></mrow></mfrac><mo>=</mo><mfrac><mn>1</mn><msub><mi>f</mi><mn>2</mn></msub></mfrac></math><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><mfrac><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><msub><mn></mn></msub></mrow></mrow></mfrac></mrow></mstyle></math></span></p>
<p>f<sub>2</sub> = 30cm</p>
<p>Trong đó: <span id="MathJax-Element-2-Frame" class="mjx-chtml MathJax_CHTML" style="margin: 0px; padding: 1px 0px; display: inline-block; line-height: 0; text-indent: 0px; text-align: left; text-transform: none; font-style: normal; font-weight: normal; font-size: 19.36px; letter-spacing: normal; overflow-wrap: normal; word-spacing: normal; white-space: nowrap; float: none; direction: ltr; max-width: none; max-height: none; min-width: 0px; min-height: 0px; border: 0px; position: relative;" tabindex="0" role="presentation" data-mathml="<math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><mfrac><mn>1</mn><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><msub><mi>d</mi><mn>2</mn></msub></mrow></mrow></mfrac></mrow><mo>+</mo><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><mfrac><mn>1</mn><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><msup><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><msub><mi>d</mi><mn>2</mn></msub></mrow><mo>&#x2032;</mo></msup></mrow></mfrac></mrow><mo>=</mo><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><mfrac><mn>1</mn><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><msub><mi>f</mi><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><mn>12</mn></mrow></msub></mrow></mrow></mfrac></mrow></mstyle></math>"><span id="MJXc-Node-42" class="mjx-math" aria-hidden="true"><span id="MJXc-Node-43" class="mjx-mrow"><span id="MJXc-Node-44" class="mjx-mstyle"><span id="MJXc-Node-45" class="mjx-mrow"><span id="MJXc-Node-46" class="mjx-texatom"><span id="MJXc-Node-47" class="mjx-mrow"><span id="MJXc-Node-48" class="mjx-mfrac"><span class="mjx-box MJXc-stacked"><span class="mjx-numerator"><span id="MJXc-Node-49" class="mjx-mn"></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mfrac><mn>1</mn><msub><mi>d</mi><mn>2</mn></msub></mfrac><mo>+</mo><mfrac><mn>1</mn><mrow><mi>d</mi><msub><mo>'</mo><mn>2</mn></msub></mrow></mfrac><mo>=</mo><mfrac><mn>1</mn><msub><mi>f</mi><mn>12</mn></msub></mfrac></math><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><mfrac><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><msub><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><mn></mn></mrow></msub></mrow></mrow></mfrac></mrow></mstyle></math></span></p>
<p>D<sub>12</sub> = D<sub>1</sub> +D<sub>2</sub></p>
<p><span id="MathJax-Element-3-Frame" class="mjx-chtml MathJax_CHTML" style="margin: 0px; padding: 1px 0px; display: inline-block; line-height: 0; text-indent: 0px; text-align: left; text-transform: none; font-style: normal; font-weight: normal; font-size: 19.2px; letter-spacing: normal; overflow-wrap: normal; word-spacing: normal; white-space: nowrap; float: none; direction: ltr; max-width: none; max-height: none; min-width: 0px; min-height: 0px; border: 0px; position: relative;" tabindex="0" role="presentation" data-mathml="<math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mo stretchy="false">&#x21D2;</mo><mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><mfrac><mn>1</mn><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><msub><mi>f</mi><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><mn>12</mn></mrow></msub></mrow></mrow></mfrac></mrow><mo>=</mo><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><mfrac><mn>1</mn><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><msub><mi>f</mi><mn>1</mn></msub></mrow></mrow></mfrac></mrow><mo>+</mo><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><mfrac><mn>1</mn><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><msub><mi>f</mi><mn>2</mn></msub></mrow></mrow></mfrac></mrow><mo stretchy="false">&#x21D2;</mo><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><msub><mi>f</mi><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><mn>12</mn></mrow></msub></mrow><mo>=</mo><mn>20</mn><mi>c</mi><mi>m</mi></mstyle></math>"><span id="MJXc-Node-85" class="mjx-math" aria-hidden="true"><span id="MJXc-Node-86" class="mjx-mrow"><span id="MJXc-Node-87" class="mjx-mo"><span class="mjx-char MJXc-TeX-main-R">⇒</span></span><span id="MJXc-Node-88" class="mjx-mstyle MJXc-space3"><span id="MJXc-Node-89" class="mjx-mrow"><span id="MJXc-Node-90" class="mjx-texatom"><span id="MJXc-Node-91" class="mjx-mrow"><span id="MJXc-Node-92" class="mjx-mfrac"><span class="mjx-box MJXc-stacked"><span class="mjx-numerator"><span id="MJXc-Node-93" class="mjx-mn"></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mfrac><mn>1</mn><msub><mi>f</mi><mn>12</mn></msub></mfrac><mo>=</mo><mfrac><mn>1</mn><msub><mi>f</mi><mn>1</mn></msub></mfrac><mo>+</mo><mfrac><mn>1</mn><msub><mi>f</mi><mn>2</mn></msub></mfrac><mo>⇒</mo><msub><mi>f</mi><mn>12</mn></msub><mo>=</mo><mn>20</mn><mo> </mo><mi>c</mi><mi>m</mi></math><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"><mi></mi></mstyle></math></span></p>
<p>Vì f<sub>2</sub> ≠ f<sub>12</sub> ⇒ d<sub>1</sub>’ ≠ d<sub>2</sub>’</p>
<p>⇒ Hai hình ảnh S<sub>1</sub> và S<sub>2</sub> không trùng nhau</p>
<p><strong>b)</strong> Vì <span id="MathJax-Element-4-Frame" class="mjx-chtml MathJax_CHTML" style="margin: 0px; padding: 1px 0px; display: inline-block; line-height: 0; text-indent: 0px; text-align: left; text-transform: none; font-style: normal; font-weight: normal; font-size: 19.36px; letter-spacing: normal; overflow-wrap: normal; word-spacing: normal; white-space: nowrap; float: none; direction: ltr; max-width: none; max-height: none; min-width: 0px; min-height: 0px; border: 0px; position: relative;" tabindex="0" role="presentation" data-mathml="<math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mi>f</mi><mn>1</mn></msub><mo>&gt;</mo><msub><mi>f</mi><mn>2</mn></msub><mo>&gt;</mo><msub><mi>f</mi><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><mn>12</mn></mrow></msub></math>"><span id="MJXc-Node-139" class="mjx-math" aria-hidden="true"><span id="MJXc-Node-140" class="mjx-mrow"><span id="MJXc-Node-141" class="mjx-msubsup"><span class="mjx-base"><span id="MJXc-Node-142" class="mjx-mi"></span></span></span></span></span><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mi>f</mi><mn>1</mn></msub><mo>></mo><msub><mi>f</mi><mn>2</mn></msub><mo>></mo><msub><mi>f</mi><mn>12</mn></msub></math><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"><mn></mn></mrow></msub></math></span> nên:</p>
<p>* Điều kiện để hai ảnh S<sub>1</sub>, S<sub>2</sub> đều thật là: d<sub>1</sub> và d<sub>2 </sub>> f<sub>max</sub>=f1=60cm</p>
<p>* Điều kiện để hai ảnh S<sub>1</sub>, S<sub>2</sub> đều ảo là∶d<sub>1</sub> và d<sub>2 </sub>< f<sub>min</sub>=f<sub>12</sub>=20cm</p>
<p> </p>
Hướng Dẫn Giải Bài 5 ( Trang 195 - SGK Vật Lí 11)
GV: 
GV colearn
GV colearn
Xem lời giải bài tập khác cùng bài
Video hướng dẫn giải bài tập
Hướng Dẫn Giải Bài 5 ( Trang 195 - SGK Vật Lí 11)
GV: GV colearn
GV colearn