Bài 8. Tế bào nhân thực
Dừng lại và Suy ngẫm (Trang 51 SGK Sinh học 10, Bộ Kết nối tri thức)
<p><strong>Dừng lại v&agrave; Suy ngẫm (Trang 51 SGK Sinh học 10, Bộ Kết nối tri thức):</strong></p> <p><strong>1. N&ecirc;u cấu tr&uacute;c v&agrave; chức năng của ribosome. Trong c&aacute;c loại tế b&agrave;o của c&ugrave;ng một cơ thể: tế b&agrave;o bạch cầu, tế b&agrave;o cơ, tế b&agrave;o gan, tế b&agrave;o n&agrave;o c&oacute; xu hướng tổng hợp nhiều protein nhất? Giải th&iacute;ch?</strong></p> <p><em><span style="text-decoration: underline;"><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></span></em></p> <p>&bull; Cấu tr&uacute;c v&agrave; chức năng của ribosome:</p> <p>- Cấu tr&uacute;c của ribosome:</p> <p>+ C&oacute; h&igrave;nh cầu, đường k&iacute;nh khoảng 150 &Aring;.</p> <p>+ L&agrave; b&agrave;o quan kh&ocirc;ng c&oacute; m&agrave;ng bao bọc.</p> <p>+ Được cấu tạo từ rRNA (khoảng 80% - 90%) v&agrave; protein.</p> <p>+ Gồm c&oacute; 2 th&agrave;nh phần: tiểu phần lớn v&agrave; tiểu phần nhỏ. B&igrave;nh thường 2 tiểu phần n&agrave;y t&aacute;ch rời nhau, chỉ li&ecirc;n kết lại để thực hiện chức năng của ribosome.</p> <p>- Chức năng: Ribosome l&agrave; nơi diễn ra qu&aacute; tr&igrave;nh tổng hợp protein.</p> <p>&bull;&nbsp;Trong c&aacute;c loại tế b&agrave;o của c&ugrave;ng một cơ thể: tế b&agrave;o bạch cầu, tế b&agrave;o cơ, tế b&agrave;o gan, th&igrave; tế b&agrave;o bạch cầu c&oacute; xu hướng tổng hợp nhiều protein nhất, bởi v&igrave;: Bạch cầu c&oacute; chức năng đ&oacute; l&agrave; bảo vệ cơ thể tr&aacute;nh khỏi sự x&acirc;m hại của c&aacute;c kh&aacute;ng nguy&ecirc;n. Ch&uacute;ng ti&ecirc;u diệt c&aacute;c kh&aacute;ng nguy&ecirc;n bằng c&aacute;ch tiết ra kh&aacute;ng thể. M&agrave; c&aacute;c kh&aacute;ng thể c&oacute; bản chất l&agrave; protein. Ch&iacute;nh v&igrave; thế, khi hoạt động, bạch cầu lu&ocirc;n phải li&ecirc;n tục tổng hợp protein để đ&aacute;p ứng nhu cầu sinh kh&aacute;ng thể.</p> <p><strong>2. Lưới nội chất c&oacute; cấu tạo ph&ugrave; hợp với chức năng như thế n&agrave;o? Trong c&aacute;c tế b&agrave;o: tế b&agrave;o thần kinh, tế b&agrave;o tinh ho&agrave;n, tế b&agrave;o gan, tế b&agrave;o cơ, tế b&agrave;o bạch cầu, tế b&agrave;o n&agrave;o c&oacute; lưới nội chất trơn ph&aacute;t triển, tế b&agrave;o n&agrave;o c&oacute; lưới nội chất hạt ph&aacute;t triển? Giải th&iacute;ch?</strong></p> <p><em><span style="text-decoration: underline;"><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></span></em></p> <p>&bull; Cấu tạo ph&ugrave; hợp với chức năng của lưới nội chất:</p> <p>- Lưới nội chất hạt: Tr&ecirc;n m&agrave;ng lưới nội chất hạt c&oacute; nhiều ribosome gắn v&agrave;o để đảm bảo việc thực hiện chức năng tổng hợp protein của lưới nội chất hạt.</p> <p>- Lưới nội chất trơn: Lưới nội chất trơn c&oacute; rất nhiều loại enzyme để đảm bảo việc thực hiện chức năng tổng hợp lipid, chuyển ho&aacute; đường, khử độc, dự trữ Ca<sup>2+</sup>,... của lưới nội chất trơn.</p> <p>&bull; Trong c&aacute;c loại tế b&agrave;o của c&ugrave;ng một cơ thể: tế b&agrave;o thần kinh, tế b&agrave;o tinh ho&agrave;n, tế b&agrave;o gan, tế b&agrave;o cơ, tế b&agrave;o bạch cầu th&igrave;:</p> <p>- Tế b&agrave;o gan c&oacute; lưới nội chất trơn ph&aacute;t triển nhất, bởi v&igrave;: C&aacute;c tế b&agrave;o gan c&oacute; chức năng chuyển h&oacute;a đường, lipid v&agrave; protein đồng thời gan cũng tham gia v&agrave;o khử độc c&aacute;c chất như rượu v&agrave; nhiều loại h&oacute;a chất độc hại kh&aacute;c. Bởi vậy, lưới nội chất trơn ở tế b&agrave;o gan rất ph&aacute;t triển, đảm bảo cho gan thực hiện được những chức năng sinh học của n&oacute;.</p> <p>- Lưới nội chất hạt ph&aacute;t triển mạnh nhất ở tế b&agrave;o bạch cầu v&igrave;: Bạch cầu c&oacute; chức năng bảo vệ cơ thể bằng c&aacute;c kh&aacute;ng thể (c&oacute; bản chất l&agrave; protein). Bởi vậy, bạch cầu phải c&oacute; hệ thống lưới nội chất hạt ph&aacute;t triển nhằm đảm bảo cho sự tổng hợp protein li&ecirc;n tục.</p> <p><strong>3.&nbsp;M&ocirc; tả cấu tr&uacute;c v&agrave; chức năng của bộ m&aacute;y Golgi.</strong></p> <p><em><span style="text-decoration: underline;"><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></span></em></p> <p>- Cấu tr&uacute;c của bộ m&aacute;y Golgi: Gồm c&aacute;c t&uacute;i m&agrave;ng dẹp nằm song song với nhau nhưng t&aacute;ch rời nhau.</p> <p>- Chức năng của bộ m&aacute;y Golgi: L&agrave; nơi chế biến, lắp r&aacute;p, đ&oacute;ng g&oacute;i v&agrave; ph&acirc;n phối c&aacute;c ph&acirc;n tử protein v&agrave; lipid. Protein được tổng hợp từ ribosome tr&ecirc;n lưới nội chất được gửi đến Golgi bằng c&aacute;c t&uacute;i vận chuyển.</p> <p><strong>4.&nbsp;Ribosome, lưới nội chất v&agrave; bộ m&aacute;y Golgi c&oacute; li&ecirc;n quan như thế n&agrave;o về mặt chức năng?</strong></p> <p><em><span style="text-decoration: underline;"><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></span></em></p> <p>Ribosome, lưới nội chất v&agrave; bộ m&aacute;y Golgi c&oacute; li&ecirc;n quan mật thiết với nhau trong qu&aacute; tr&igrave;nh thực hiện chức năng tổng hợp protein. Cụ thể:</p> <p>- Ribosome l&agrave; nơi tổng hợp protein.</p> <p>- Protein tổng hợp được ở ribosome sẽ được đưa v&agrave;o trong lưới nội chất để vận chuyển qua t&uacute;i vận chuyển (t&uacute;i tiết) v&agrave; vận chuyển tới bộ m&aacute;y Golgi.</p> <p>- Tại bộ m&aacute;y Golgi, protein được chế biến, lắp r&aacute;p cho ho&agrave;n thiện cấu tr&uacute;c. Sau đ&oacute;, những protein n&agrave;y sẽ được đ&oacute;ng g&oacute;i v&agrave;o trong c&aacute;c t&uacute;i tiết v&agrave; ph&acirc;n phối đến c&aacute;c vị tr&iacute; kh&aacute;c nhau trong tế b&agrave;o hoặc xuất ra ngo&agrave;i qua m&agrave;ng tế b&agrave;o.</p>
Xem lời giải bài tập khác cùng bài