Ngắm trăng (Vọng nguyệt)
Hình ảnh Bác Hồ hiện lên qua bài thơ Ngắm trăng
<div class="WordSection1">
<p style="text-align: justify;">Tháng 8-1942, Hồ Chí Minh từ Pác Bó (Cao Bằng) bí mật lên đường sang Trung Quốc để tranh thủ sự viện trợ quốc tế cho cách mạng Việt Nam, nhưng khi đến gần thị trấn Túc Vinh thì Người bị chính quyền địa phương ở đây bắt giữ, giải đi khắp gần 30 nhà giam của 13 huyện thuộc tỉnh Quảng Tây, bị đày đoạ hơn một năm trời. Thời gian này, Người đã viết Nhật kí trong tù bằng thơ chữ Hán, gồm 133 bài, phần lớn là thơ tứ tuyệt. Tập thơ thể hiện một tâm hồn cao đẹp, ý chí cách mạng kiên cường và nghệ thuật thi ca đặc sắc. Bài thơ Ngắm trăng được trích trong tập Nhật kí trong tù của Hồ Chí Minh.
<!-- Quick Adsense WordPress Plugin: http://quickadsense.com/ -->
</p>
<p class="Bodytext71" style="text-align: center;"><sup>“</sup>Ngục trung vô tửu diệc vô hoa
</p><p class="Bodytext71" style="text-align: center;">Đối thử lương tiêu nại nhược hà?
</p><p class="Bodytext71" style="text-align: center;">Nhân hướng song tiền khán minh nguyệt
</p><p class="Bodytext71" style="text-align: center;">Nguyệt tòng song khích khán thi gia”
</p><p style="text-align: justify;">Bài thơ được dịch là “Ngắm trăng”:
</p><p class="Bodytext71" style="text-align: center;">“Trong tù không rượu cũng không hoa
</p><p class="Bodytext71" style="text-align: center;">Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ
</p><p class="Bodytext71" style="text-align: center;">Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
</p><p class="Bodytext71" style="text-align: center;">Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ”</p>
<p style="text-align: justify;">Trong các các câu thơ dịch, câu thứ hai trong nguyên tác có nghĩa là “Trước cảnh đẹp đêm nay biết làm thế nào?”. Câu thơ dịch dịch thành: Cảnh đẹp đêm nay, khó hững hờ đã làm mất đi cái xốn xang, bối rối của nhân vật trữ tình (cũng là mất đi sự lãng mạn và nhạy cảm trước thiên nhiên trong tàm hồn của Bác). Hai cầu thơ cuối (bản dịch) cũng kém phần đăng đối hơn so với phiên âm. Hơn nữa từ nhòm và ngắm trong câu cuối là hai từ đồng nghĩa, khiến cho lời dịch không bảo đảm được sự cô đúc của ý tứ và thể thơ.
<!-- Quick Adsense WordPress Plugin: http://quickadsense.com/ -->
</p>
<p style="text-align: justify;">Thường người ta ngắm trăng vào những lúc thảnh thơi, thư thái. Thế nhưng ở đây, Hồ Chí Minh lại ngắm trăng trong một hoàn cảnh rất đặc biệt: ở trong tù. Khi Bác nói “Trong tù không rượu cũng không hoa” thì không có nghĩa là Bác đang than thở cũng không phải đó là một lời phê phán. Chỉ có thể nghĩ rằng, trước đêm trăng tuyệt đẹp ấy, Bác mong được thưởng trăng một cách trọn vẹn (và đúng là thật tiếc nếu không có rượu, có hoa). Chính việc nhớ đến rượu và hoa trong cảnh ngục tù này đã cho thấy, người tù không hề vướng bận gì về vật chất và những gian nan mà mình đang phải chịu. Người tù vẫn ung dung tự tại, vẫn thả hồn mình cùng với thiên nhiên.
</p></div>
<p style="text-align: justify;">Hai câu cuối của bài thơ chữ Hán đối nhau rất chỉnh:
</p><p class="Bodytext71" style="text-align: center;">Nhân hướng song tiền khán minh nguyệt,
</p><p class="Bodytext71" style="text-align: center;">Nguyệt tòng song khích khán thi gia.
</p><p style="text-align: justify;">Các từ chỉ người (nhân, thi gia) và các từ chỉ trăng (nguyệt) đặt ỏ hai đầu, ở giữa là cửa nhà tù (song). Thế nhưng, giữa người và trăng vẫn tìm được sự giao hoà với nhau. Cấu trúc đối này đã làm nổi bật tình cảm mảnh liệt giữa người và trăng, nổi bật sự gắn bó thân thiết của một mối quan hệ từ lâu đã trở thành tri kỉ (Bác với trăng).
</p><p style="text-align: justify;">Hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh hiện lên trong bài thơ nổi bật ở khía cạnh người chiến sĩ không chút bận tâm về gông cùm, đói rét,…Trước khó khăn, Bác vẫn giữ được phong thái ung dung, tự tại. Bài thơ còn thể hiện nổi bật tâm hồn nghệ sĩ của Bác Hồ, một tâm hồn luôn rộng mở với thiên nhiên.
</p><p style="text-align: justify;">Cuộc ngắm trăng trong bài Vọng nguyệt có hoàn cảnh không giống như các cuộc ngắm trăng khác: bài thơ được Bác làm khi phải chịu cảnh tù đày. Và có thể nói, mỗi bài thơ Bác viết về trăng lại có những nét riêng: trăng đầy sức sống, đầy sức xuân trong Rằm tháng giêng (Nguyên tiêu), trăng thi vị và tri kỉ trong Báo tiệp (Tin thắng trận),…Nói chung, ở tất cả những bài này, Bác đều đã cho người đọc thấy vẻ đẹp của một tâm hồn thi sĩ, luôn mở rộng lòng để giao hoà cùng với thiên nhiên.
</p>
Xem lời giải bài tập khác cùng bài
Soạn bài Ngắm trăng (Vọng nguyệt) SGK Ngữ văn 8 tập 2 chi tiết
Xem lời giải
Phân tích vẻ đẹp của bài thơ Ngắm trăng của Hồ Chí Minh
Xem lời giải
Phân tích những nét đặc sắc nghệ thuật trong hai câu thơ cuối bài thơ Vọng nguyệt – Ngắm trăng của Hồ Chí Minh
Xem lời giải
Phân tích bài thơ Vọng Nguyệt (Ngắm trăng) của Hồ Chí Minh
Xem lời giải