Lý thuyết Chuyển động thẳng

Lý thuyết Vật lí 10 Bài 4: Chuyển động thẳng <ol> <li style="font-weight: 400;"> MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN TRONG CHUYỂN ĐỘNG</li> </ol> - Chất điểm: Một vật chuyển động được coi là chất điểm nếu kích thước của nó rất nhỏ so với quãng đường đi được hoặc so với khoảng cách mà ta đề cập đến. Các hành tinh trong hệ Mặt Trời xem là chất điểm khi xét trong không không gian -Vị trí: Để xác định vị trí của vật, ta cần chọn một vật khác làm gốc. Sau đó gắn vào vật này một trục Ox hoặc hệ tọa độ Oxy. Khi đó, vị trí của vật có thể được xác định bởi tọa độ <img class="wscnph" style="max-width: 100%;" src="https://static.colearn.vn:8413/v1.0/upload/library/26052023/screenshot_1685084542-Kg7KUE.png" />. Vật làm gốc, hệ trục tọa độ kết hợp với đồng hồ đo thời gian tạo thành hệ quy chiếu. <img style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" src="https://vietjack.me/storage/uploads/images/257/21-1660187900.png" /> - Thời điểm: Thời gian có thể biểu diễn thành một trục gọi là trục thời gian. Chọn một điểm nhất định làm gốc thời gian thì mọi điểm khác trên trục thời gian được gọi là thời điểm. - Quỹ đạo: Đường nối những vị trí liên tiếp của vật theo thời gian trong quá trình chuyển động. <ol start="2"> <li style="font-weight: 400;"> TỐC ĐỘ</li> <li style="font-weight: 400;"> Tốc độ trung bình</li> </ol> - Tốc độ trung bình của vật (kí hiệu vtb) được xác định bằng thương số giữa quãng đường vật đi được và thời gian để vật thực hiện quãng đường đó <img class="wscnph" style="max-width: 100%;" src="https://static.colearn.vn:8413/v1.0/upload/library/26052023/screenshot_1685084619-DpwASF.png" /> Trong hệ SI, đơn vị của tốc độ là m/s QUẢNG CÁO Một số đơn vị thường dùng khác của tốc độ là km/h, km/s, cm/s,… <ol> <li style="font-weight: 400;"> Tốc độ tức thời</li> </ol> <ul> <li style="font-weight: 400;">Tốc độ trung bình tính trong khoảng thời gian rất nhỏ là tốc độ tức thời (kí hiệu v) diễn tả sự nhanh, chậm của chuyển động tại thời điểm đó.</li> </ul> <img src="https://vietjack.me/storage/uploads/images/257/22-1660187942.png" /> Giá trị trên tốc kế cho biết tốc độ tức thời <ol start="3"> <li style="font-weight: 400;"> VẬN TỐC</li> <li style="font-weight: 400;"> Độ dịch chuyển</li> </ol> <ul> <li style="font-weight: 400;">Độ dịch chuyển được xác định bằng độ biến thiên tọa độ của vật</li> </ul> <img class="wscnph" style="max-width: 100%;" src="https://static.colearn.vn:8413/v1.0/upload/library/26052023/screenshot_1685084716-RXScXE.png" /> <img src="https://vietjack.me/storage/uploads/images/257/23-1660187966.png" /> - Độ dịch chuyển là đại lượng vecto, kí hiệu là vecto d - Độ dịch chuyển có thể nhận giá trị dương, âm hoặc bằng không. Quãng đường là đại lượng không âm. <ol> <li style="font-weight: 400;"> Vận tốc</li> </ol> <ul> <li style="font-weight: 400;">Vận tốc trung bình là đại lượng vecto được xác định bằng thương số giữa độ dịch chuyển của vật và thời gian để vật thực hiện độ dịch chuyển đó</li> </ul> <img class="wscnph" style="max-width: 100%;" src="https://static.colearn.vn:8413/v1.0/upload/library/26052023/screenshot_1685084764-E39C8j.png" /> - Xét trong một khoảng thời gian rất nhỏ, vận tốc trung bình sẽ trở thành vận tốc tức thời. Độ lớn của vật tốc tức thời chính là tốc độ tức thời. - Tốc độ trung bình chỉ bằng độ lớn của vận tốc trung bình khi vật chuyển động thẳng không đổi chiều. <ol start="4"> <li style="font-weight: 400;"> ĐỒ THỊ ĐỘ DỊCH CHUYỂN – THỜI GIAN</li> <li style="font-weight: 400;"> Vẽ đồ thị độ dịch chuyển – thời gian dựa vào số liệu cho trước</li> </ol> Ví dụ:  <img src="https://vietjack.me/storage/uploads/images/257/24-1660188001.png" /> Từ số liệu này có thể vẽ được đồ thị độ dịch chuyển – thời gian <img src="https://vietjack.me/storage/uploads/images/257/25-1660188014.png" /> - Đồ thị có dạng đường thẳng, đi qua gốc tọa độ nên chuyển động của con rùa là chuyển động thẳng đều. <ol> <li style="font-weight: 400;"> Xác định vận tốc từ độ dốc của đồ thị (d – t)</li> </ol> - Vận tốc tức thời của vật tại một thời điểm được xác định bởi độ dốc của tiếp tuyến với đồ thị (d – t) tại thời điểm đang xét. <ul> <li style="font-weight: 400;">Tốc độ tức thời tại một thời điểm chính là độ lớn của độ dốc tiếp tuyến của đồ thị (d – t) tại điểm đó.</li> </ul> <img src="https://vietjack.me/storage/uploads/images/257/26-1660188029.png" />

Xem lời giải bài tập khác cùng bài

Hướng dẫn giải Mở đầu (Trang 24 SGK Vật lý 10, Bộ Chân trời sáng tạo)