Bài 5. Chuyển động tổng hợp
Hướng dẫn giải Luyện tập 1 (Trang 34 SGK Vật lý 10, Bộ Chân trời sáng tạo)
<p>Trên đường đi học, một bạn phát hiện để quên tài liệu học tập ở nhà. Vì vậy, bạn đó đã gọi điện thoại nhờ anh trai của mình mang đến giúp. Giả sử hai xe cùng chuyển động thẳng đều. Áp dụng công thức vận tốc tổng hợp, hãy giải thích trong trường hợp nào dưới đây bạn đó sẽ nhận được tài liệu nhanh hơn.</p>
<p>a) Anh trai chạy đuổi theo bạn đó với vận tốc <span id="MathJax-Element-1-Frame" class="mjx-chtml MathJax_CHTML" style="box-sizing: border-box; display: inline-block; line-height: 0; text-indent: 0px; text-align: left; text-transform: none; font-style: normal; font-weight: normal; font-size: 21.78px; letter-spacing: normal; overflow-wrap: normal; word-spacing: normal; white-space: nowrap; float: none; direction: ltr; max-width: none; max-height: none; min-width: 0px; min-height: 0px; border: 0px; margin: 0px; padding: 1px 0px; position: relative;" tabindex="0" role="presentation" data-mathml="<math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mover accent="true"><mi>v</mi><mo>&#x2192;</mo></mover><mn>13</mn></msub></math>"><span id="MJXc-Node-1" class="mjx-math" aria-hidden="true"><span id="MJXc-Node-2" class="mjx-mrow"><span id="MJXc-Node-3" class="mjx-msub"><span class="mjx-base"><span id="MJXc-Node-4" class="mjx-mover"><span class="mjx-stack"><span class="mjx-over"><span id="MJXc-Node-6" class="mjx-mo"></span></span></span></span></span></span></span></span><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mover><mi>v</mi><mo>→</mo></mover><mn>13</mn></msub></math><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mn></mn></msub></math></span> trong khi bạn đó tiếp tục chạy cùng chiều với vận tốc <span id="MathJax-Element-2-Frame" class="mjx-chtml MathJax_CHTML" style="box-sizing: border-box; display: inline-block; line-height: 0; text-indent: 0px; text-align: left; text-transform: none; font-style: normal; font-weight: normal; font-size: 21.78px; letter-spacing: normal; overflow-wrap: normal; word-spacing: normal; white-space: nowrap; float: none; direction: ltr; max-width: none; max-height: none; min-width: 0px; min-height: 0px; border: 0px; margin: 0px; padding: 1px 0px; position: relative;" tabindex="0" role="presentation" data-mathml="<math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mover accent="true"><mi>v</mi><mo>&#x2192;</mo></mover><mn>23</mn></msub></math>"><span id="MJXc-Node-8" class="mjx-math" aria-hidden="true"><span id="MJXc-Node-9" class="mjx-mrow"><span id="MJXc-Node-10" class="mjx-msub"><span class="mjx-base"><span id="MJXc-Node-11" class="mjx-mover"><span class="mjx-stack"><span class="mjx-over"><span id="MJXc-Node-13" class="mjx-mo"></span></span></span></span></span></span></span></span><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mover><mi>v</mi><mo>→</mo></mover><mn>23</mn></msub></math><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mn></mn></msub></math></span> (v<sub>13</sub> > v<sub>23</sub>).</p>
<p>b) Anh trai chạy đến chỗ bạn đó với vận tốc <span id="MathJax-Element-3-Frame" class="mjx-chtml MathJax_CHTML" style="box-sizing: border-box; display: inline-block; line-height: 0; text-indent: 0px; text-align: left; text-transform: none; font-style: normal; font-weight: normal; font-size: 21.78px; letter-spacing: normal; overflow-wrap: normal; word-spacing: normal; white-space: nowrap; float: none; direction: ltr; max-width: none; max-height: none; min-width: 0px; min-height: 0px; border: 0px; margin: 0px; padding: 1px 0px; position: relative;" tabindex="0" role="presentation" data-mathml="<math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mover accent="true"><mi>v</mi><mo>&#x2192;</mo></mover><mn>13</mn></msub></math>"><span id="MJXc-Node-15" class="mjx-math" aria-hidden="true"><span id="MJXc-Node-16" class="mjx-mrow"><span id="MJXc-Node-17" class="mjx-msub"><span class="mjx-base"><span id="MJXc-Node-18" class="mjx-mover"><span class="mjx-stack"><span class="mjx-over"><span id="MJXc-Node-20" class="mjx-mo"></span></span></span></span></span></span></span></span><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mover><mi>v</mi><mo>→</mo></mover><mn>13</mn></msub></math><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mn></mn></msub></math></span> trong khi bạn đó chạy ngược lại với vận tốc <span id="MathJax-Element-4-Frame" class="mjx-chtml MathJax_CHTML" style="box-sizing: border-box; display: inline-block; line-height: 0; text-indent: 0px; text-align: left; text-transform: none; font-style: normal; font-weight: normal; font-size: 21.78px; letter-spacing: normal; overflow-wrap: normal; word-spacing: normal; white-space: nowrap; float: none; direction: ltr; max-width: none; max-height: none; min-width: 0px; min-height: 0px; border: 0px; margin: 0px; padding: 1px 0px; position: relative;" tabindex="0" role="presentation" data-mathml="<math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mover accent="true"><mi>v</mi><mo>&#x2192;</mo></mover><mn>23</mn></msub></math>"><span id="MJXc-Node-22" class="mjx-math" aria-hidden="true"><span id="MJXc-Node-23" class="mjx-mrow"><span id="MJXc-Node-24" class="mjx-msub"><span class="mjx-base"><span id="MJXc-Node-25" class="mjx-mover"><span class="mjx-stack"><span class="mjx-over"><span id="MJXc-Node-27" class="mjx-mo"></span></span></span></span></span></span></span></span><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mover><mi>v</mi><mo>→</mo></mover><mn>23</mn></msub></math><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mn></mn></msub></math></span>.</p>
<p><strong>Lời giải:</strong></p>
<p>Gọi là vận tốc của người anh đối với mặt đất</p>
<p><span id="MathJax-Element-5-Frame" class="mjx-chtml MathJax_CHTML" style="box-sizing: border-box; display: inline-block; line-height: 0; text-indent: 0px; text-align: left; text-transform: none; font-style: normal; font-weight: normal; font-size: 21.78px; letter-spacing: normal; overflow-wrap: normal; word-spacing: normal; white-space: nowrap; float: none; direction: ltr; max-width: none; max-height: none; min-width: 0px; min-height: 0px; border: 0px; margin: 0px; padding: 1px 0px; position: relative;" tabindex="0" role="presentation" data-mathml="<math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mover accent="true"><mi>v</mi><mo>&#x2192;</mo></mover><mn>23</mn></msub></math>"><span id="MJXc-Node-29" class="mjx-math" aria-hidden="true"><span id="MJXc-Node-30" class="mjx-mrow"><span id="MJXc-Node-31" class="mjx-msub"><span class="mjx-base"><span id="MJXc-Node-32" class="mjx-mover"><span class="mjx-stack"><span class="mjx-over"><span id="MJXc-Node-34" class="mjx-mo"></span></span></span></span></span></span></span></span><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mover><mi>v</mi><mo>→</mo></mover><mn>23</mn></msub></math><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mn></mn></msub></math></span> là vận tốc của người em đối với mặt đất</p>
<p><span id="MathJax-Element-6-Frame" class="mjx-chtml MathJax_CHTML" style="box-sizing: border-box; display: inline-block; line-height: 0; text-indent: 0px; text-align: left; text-transform: none; font-style: normal; font-weight: normal; font-size: 21.78px; letter-spacing: normal; overflow-wrap: normal; word-spacing: normal; white-space: nowrap; float: none; direction: ltr; max-width: none; max-height: none; min-width: 0px; min-height: 0px; border: 0px; margin: 0px; padding: 1px 0px; position: relative;" tabindex="0" role="presentation" data-mathml="<math class="wrs_chemistry" xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mover accent="true"><mi>v</mi><mo>&#x2192;</mo></mover><mn>12</mn></msub></math>"><span id="MJXc-Node-36" class="mjx-math wrs_chemistry" aria-hidden="true"><span id="MJXc-Node-37" class="mjx-mrow"><span id="MJXc-Node-38" class="mjx-msub"><span class="mjx-base"><span id="MJXc-Node-39" class="mjx-mover"><span class="mjx-stack"><span class="mjx-over"><span id="MJXc-Node-41" class="mjx-mo"></span></span></span></span></span></span></span></span><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mover><mi>v</mi><mo>→</mo></mover><mn>12</mn></msub></math><math class="wrs_chemistry" xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mn></mn></msub></math></span> là vận tốc của người anh đối với người em</p>
<p>Chọn chiều dương của trục tọa độ là chiều chuyển động của người anh</p>
<p>a) Áp dụng công thức cộng vận tốc: <span id="MathJax-Element-7-Frame" class="mjx-chtml MathJax_CHTML" style="box-sizing: border-box; display: inline-block; line-height: 0; text-indent: 0px; text-align: left; text-transform: none; font-style: normal; font-weight: normal; font-size: 21.78px; letter-spacing: normal; overflow-wrap: normal; word-spacing: normal; white-space: nowrap; float: none; direction: ltr; max-width: none; max-height: none; min-width: 0px; min-height: 0px; border: 0px; margin: 0px; padding: 1px 0px; position: relative;" tabindex="0" role="presentation" data-mathml="<math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mover accent="true"><mi>v</mi><mo>&#x2192;</mo></mover><mn>13</mn></msub><mo>=</mo><msub><mover accent="true"><mi>v</mi><mo>&#x2192;</mo></mover><mn>12</mn></msub><mo>+</mo><msub><mover accent="true"><mi>v</mi><mo>&#x2192;</mo></mover><mn>23</mn></msub></math>"><span id="MJXc-Node-43" class="mjx-math" aria-hidden="true"><span id="MJXc-Node-44" class="mjx-mrow"><span id="MJXc-Node-45" class="mjx-msub"><span class="mjx-base"><span id="MJXc-Node-46" class="mjx-mover"><span class="mjx-stack"><span class="mjx-over"><span id="MJXc-Node-48" class="mjx-mo"></span></span></span></span></span></span></span></span><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mover><mi>v</mi><mo>→</mo></mover><mn>13</mn></msub><mo>=</mo><msub><mover><mi>v</mi><mo>→</mo></mover><mn>12</mn></msub><mo>+</mo><msub><mover><mi>v</mi><mo>→</mo></mover><mn>23</mn></msub></math><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mn></mn></msub></math></span></p>
<p>Hai anh em chuyển động cùng chiều nên v<sub>13</sub> > 0 ; v<sub>23</sub> > 0</p>
<p>Vận tốc của người anh đối với người em là: v<sub>12</sub> = v<sub>13</sub> - v<sub>23</sub> >0</p>
<p>Thời gian để 2 anh em gặp nhau: <span id="MathJax-Element-8-Frame" class="mjx-chtml MathJax_CHTML" style="box-sizing: border-box; display: inline-block; line-height: 0; text-indent: 0px; text-align: left; text-transform: none; font-style: normal; font-weight: normal; font-size: 21.78px; letter-spacing: normal; overflow-wrap: normal; word-spacing: normal; white-space: nowrap; float: none; direction: ltr; max-width: none; max-height: none; min-width: 0px; min-height: 0px; border: 0px; margin: 0px; padding: 1px 0px; position: relative;" tabindex="0" role="presentation" data-mathml="<math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mi>t</mi><mn>1</mn></msub><mo>=</mo><mfrac><mi>d</mi><msub><mi>v</mi><mn>12</mn></msub></mfrac></math>"><span id="MJXc-Node-62" class="mjx-math" aria-hidden="true"><span id="MJXc-Node-63" class="mjx-mrow"><span id="MJXc-Node-64" class="mjx-msub"><span class="mjx-base"><span id="MJXc-Node-65" class="mjx-mi"></span></span></span></span></span><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mi>t</mi><mn>1</mn></msub><mo>=</mo><mfrac><mi>d</mi><msub><mi>v</mi><mn>12</mn></msub></mfrac></math></span></p>
<p><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mfrac><msub><mn></mn></msub></mfrac></math>b) Áp dụng công thức cộng vận tốc: <span id="MathJax-Element-9-Frame" class="mjx-chtml MathJax_CHTML" style="box-sizing: border-box; display: inline-block; line-height: 0; text-indent: 0px; text-align: left; text-transform: none; font-style: normal; font-weight: normal; font-size: 21.78px; letter-spacing: normal; overflow-wrap: normal; word-spacing: normal; white-space: nowrap; float: none; direction: ltr; max-width: none; max-height: none; min-width: 0px; min-height: 0px; border: 0px; margin: 0px; padding: 1px 0px; position: relative;" tabindex="0" role="presentation" data-mathml="<math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mover accent="true"><mi>v</mi><mo>&#x2192;</mo></mover><mn>13</mn></msub><mo>=</mo><msub><mover accent="true"><mrow><mi>v</mi><mo>'</mo></mrow><mo>&#x2192;</mo></mover><mn>12</mn></msub><mo>+</mo><msub><mover accent="true"><mi>v</mi><mo>&#x2192;</mo></mover><mn>23</mn></msub></math>"><span id="MJXc-Node-73" class="mjx-math" aria-hidden="true"><span id="MJXc-Node-74" class="mjx-mrow"><span id="MJXc-Node-75" class="mjx-msub"><span class="mjx-base"><span id="MJXc-Node-76" class="mjx-mover"><span class="mjx-stack"><span class="mjx-over"><span id="MJXc-Node-78" class="mjx-mo"></span></span></span></span></span></span></span></span><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mover><mi>v</mi><mo>→</mo></mover><mn>13</mn></msub><mo>=</mo><msub><mover><mrow><mi>v</mi><mo> </mo><mo>'</mo></mrow><mo>→</mo></mover><mn>12</mn></msub><mo>+</mo><msub><mover><mi>v</mi><mo>→</mo></mover><mn>23</mn></msub></math><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mn></mn></msub></math></span></p>
<p>Hai anh em chuyển động ngược chiều nên v<sub>13</sub> > 0 ; v<sub>23</sub> < 0</p>
<p>Vận tốc của người anh đối với người em là: <span id="MathJax-Element-10-Frame" class="mjx-chtml MathJax_CHTML" style="box-sizing: border-box; display: inline-block; line-height: 0; text-indent: 0px; text-align: left; text-transform: none; font-style: normal; font-weight: normal; font-size: 21.78px; letter-spacing: normal; overflow-wrap: normal; word-spacing: normal; white-space: nowrap; float: none; direction: ltr; max-width: none; max-height: none; min-width: 0px; min-height: 0px; border: 0px; margin: 0px; padding: 1px 0px; position: relative;" tabindex="0" role="presentation" data-mathml="<math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mi>v</mi><msub><mo>'</mo><mn>12</mn></msub><mo>=</mo><msub><mi>v</mi><mn>13</mn></msub><mo>&#x2212;</mo><msub><mi>v</mi><mn>23</mn></msub></math>"><span id="MJXc-Node-94" class="mjx-math" aria-hidden="true"><span id="MJXc-Node-95" class="mjx-mrow"><span id="MJXc-Node-96" class="mjx-mi"><span class="mjx-char MJXc-TeX-math-I">v</span></span><span id="MJXc-Node-97" class="mjx-msub"><span class="mjx-base"><span id="MJXc-Node-98" class="mjx-mo"><span class="mjx-char MJXc-TeX-main-R">'</span></span></span><sub><span class="mjx-sub"><span id="MJXc-Node-99" class="mjx-mn"><span class="mjx-char MJXc-TeX-main-R">12</span></span></span></sub></span><span id="MJXc-Node-100" class="mjx-mo MJXc-space3"><span class="mjx-char MJXc-TeX-main-R">=</span></span><span id="MJXc-Node-101" class="mjx-msub MJXc-space3"><span class="mjx-base"><span id="MJXc-Node-102" class="mjx-mi"><span class="mjx-char MJXc-TeX-math-I">v</span></span></span><sub><span class="mjx-sub"><span id="MJXc-Node-103" class="mjx-mn"><span class="mjx-char MJXc-TeX-main-R">13</span></span></span></sub></span><span id="MJXc-Node-104" class="mjx-mo MJXc-space2"><span class="mjx-char MJXc-TeX-main-R">−</span></span><span id="MJXc-Node-105" class="mjx-msub MJXc-space2"><span class="mjx-base"><span id="MJXc-Node-106" class="mjx-mi"><span class="mjx-char MJXc-TeX-math-I">v</span></span></span><sub><span class="mjx-sub"><span id="MJXc-Node-107" class="mjx-mn"><span class="mjx-char MJXc-TeX-main-R">23</span></span></span></sub></span></span></span></span></p>
<p>Thời gian để 2 anh em gặp nhau: <span id="MathJax-Element-11-Frame" class="mjx-chtml MathJax_CHTML" style="box-sizing: border-box; display: inline-block; line-height: 0; text-indent: 0px; text-align: left; text-transform: none; font-style: normal; font-weight: normal; font-size: 21.78px; letter-spacing: normal; overflow-wrap: normal; word-spacing: normal; white-space: nowrap; float: none; direction: ltr; max-width: none; max-height: none; min-width: 0px; min-height: 0px; border: 0px; margin: 0px; padding: 1px 0px; position: relative;" tabindex="0" role="presentation" data-mathml="<math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mi>t</mi><mn>2</mn></msub><mo>=</mo><mfrac><mi>d</mi><mrow><mi>v</mi><msub><mo>'</mo><mn>12</mn></msub></mrow></mfrac></math>"><span id="MJXc-Node-108" class="mjx-math" aria-hidden="true"><span id="MJXc-Node-109" class="mjx-mrow"><span id="MJXc-Node-110" class="mjx-msub"><span class="mjx-base"><span id="MJXc-Node-111" class="mjx-mi"></span></span></span></span></span><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><msub><mi>t</mi><mn>1</mn></msub><mo>=</mo><mfrac><mi>d</mi><mrow><mi>v</mi><msub><mo>'</mo><mn>12</mn></msub></mrow></mfrac></math><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mfrac><mrow><msub><mn></mn></msub></mrow></mfrac></math></span></p>
<p>Ta thấy t<sub>1</sub> > t<sub>2</sub> vì <span id="MathJax-Element-12-Frame" class="mjx-chtml MathJax_CHTML" style="box-sizing: border-box; display: inline-block; line-height: 0; text-indent: 0px; text-align: left; text-transform: none; font-style: normal; font-weight: normal; font-size: 21.78px; letter-spacing: normal; overflow-wrap: normal; word-spacing: normal; white-space: nowrap; float: none; direction: ltr; max-width: none; max-height: none; min-width: 0px; min-height: 0px; border: 0px; margin: 0px; padding: 1px 0px; position: relative;" tabindex="0" role="presentation" data-mathml="<math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mi>v</mi><msub><mo>'</mo><mn>12</mn></msub><mo>&gt;</mo><msub><mi>v</mi><mn>12</mn></msub></math>"><span id="MJXc-Node-121" class="mjx-math" aria-hidden="true"><span id="MJXc-Node-122" class="mjx-mrow"><span id="MJXc-Node-123" class="mjx-mi"><span class="mjx-char MJXc-TeX-math-I">v</span></span><span id="MJXc-Node-124" class="mjx-msub"><span class="mjx-base"><span id="MJXc-Node-125" class="mjx-mo"><span class="mjx-char MJXc-TeX-main-R">'</span></span></span><sub><span class="mjx-sub"><span id="MJXc-Node-126" class="mjx-mn"><span class="mjx-char MJXc-TeX-main-R">12</span></span></span></sub></span><span id="MJXc-Node-127" class="mjx-mo MJXc-space3"><span class="mjx-char MJXc-TeX-main-R">></span></span><span id="MJXc-Node-128" class="mjx-msub MJXc-space3"><span class="mjx-base"><span id="MJXc-Node-129" class="mjx-mi"><span class="mjx-char MJXc-TeX-math-I">v</span></span></span><sub><span class="mjx-sub"><span id="MJXc-Node-130" class="mjx-mn"><span class="mjx-char MJXc-TeX-main-R">12</span></span></span></sub></span></span></span></span> nên trong trường hợp b người em sẽ nhận được tài liệu nhanh hơn.</p>
Xem lời giải bài tập khác cùng bài
Lý thuyết Chuyển động tổng hợp
Xem lời giải
Hướng dẫn giải Thảo luận 1 (Trang 32 SGK Vật lý 10, Bộ Chân trời sáng tạo)
Xem lời giải
Hướng dẫn giải Thảo luận 2 (Trang 33 SGK Vật lý 10, Bộ Chân trời sáng tạo)
Xem lời giải
Hướng dẫn giải Luyện tập 2 (Trang 35 SGK Vật lý 10, Bộ Chân trời sáng tạo)
Xem lời giải
Hướng dẫn giải Vận dụng 1 (Trang 35 SGK Vật lý 10, Bộ Chân trời sáng tạo)
Xem lời giải
Hướng dẫn giải Bài 1 (Trang 35 SGK Vật lý 10, Bộ Chân trời sáng tạo)
Xem lời giải
Hướng dẫn giải Bài 2 (Trang 35 SGK Vật lý 10, Bộ Chân trời sáng tạo)
Xem lời giải