Bài 14. Phân giải và tổng hợp các chất trong tế bào
Luyện tập và Vận dụng (Trang 93 SGK Sinh học 10, Bộ Kết nối tri thức)
<p><strong>Luyện tập v&agrave; Vận dụng (Trang 93 SGK Sinh học 10, Bộ Kết nối tri thức):</strong></p> <p><strong>1. So s&aacute;nh qu&aacute; tr&igrave;nh quang hợp, h&oacute;a tổng hợp v&agrave; quang khử.</strong></p> <p><span style="text-decoration: underline;"><em><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></em></span></p> <p>Điểm giống nhau:</p> <p>+) Đều l&agrave; c&aacute;c qu&aacute; tr&igrave;nh tổng hợp h&igrave;nh th&agrave;nh hợp chất phức tạp từ c&aacute;c chất đơn giản v&agrave; ti&ecirc;u tốn năng lượng.</p> <p>+) Đều xảy ra qu&aacute; tr&igrave;nh khử CO<sub>2</sub>&nbsp;để tạo th&agrave;nh c&aacute;c chất hữu cơ cần thiết.</p> <p>+) Đều c&oacute; vai tr&ograve; tổng hợp ra c&aacute;c chất phức tạp x&acirc;y dựng n&ecirc;n tế b&agrave;o v&agrave; cơ thể, đồng thời cung cấp cho c&aacute;c hoạt động sống kh&aacute;c.</p> <p>Điểm kh&aacute;c nhau:</p> <p>+) Điểm kh&aacute;c giữa h&oacute;a tổng hợp so với quang hợp ở thực vật l&agrave;: Quang hợp sử dụng năng lượng &aacute;nh s&aacute;ng Mặt Trời. C&ograve;n h&oacute;a tổng hợp sử dụng năng lượng sinh ra từ c&aacute;c phản ứng oxy h&oacute;a c&aacute;c hợp chất v&ocirc; cơ.</p> <p>+) Điểm kh&aacute;c giữa quang khử ở vi khuẩn so với quang hợp ở thực vật l&agrave;:</p> <p>&nbsp; -) Quang hợp c&oacute; sử dụng H<sub>2</sub>O l&agrave;m nguồn cung cấp H<sup>+</sup>&nbsp;v&agrave; electron. C&ograve;n quang khử d&ugrave;ng H<sub>2</sub>S, S, H<sub>2</sub>&nbsp;v&agrave; một số chất hữu cơ kh&aacute;c l&agrave;m nguồn cung cấp H<sup>+</sup>&nbsp;v&agrave; electron.</p> <p>&nbsp; -) Quang hợp c&oacute; giải ph&oacute;ng O<sub>2</sub>. C&ograve;n quang khử th&igrave; kh&ocirc;ng giải ph&oacute;ng O<sub>2</sub>.</p> <table style="border-collapse: collapse; width: 100.014%;" border="1"> <tbody> <tr> <td style="width: 32.2077%; text-align: center;"><strong>Quang hợp</strong></td> <td style="width: 32.2077%; text-align: center;"><strong>H&oacute;a tổng hợp</strong></td> <td style="width: 32.2083%; text-align: center;"><strong>Quang khử</strong></td> </tr> <tr> <td style="width: 32.2077%;">- Sử dụng năng lượng &aacute;nh s&aacute;ng Mặt Trời.</td> <td style="width: 32.2077%;">- Sử dụng năng lượng sinh ra từ c&aacute;c phản ứng oxy h&oacute;a c&aacute;c hợp chất v&ocirc; cơ.</td> <td style="width: 32.2083%;">- Sử dụng năng lượng &aacute;nh s&aacute;ng Mặt Trời.</td> </tr> <tr> <td style="width: 32.2077%;">- Sử dụng H<sub>2</sub>O l&agrave;m nguồn cung cấp H<sup>+</sup>&nbsp;v&agrave; electron.</td> <td style="width: 32.2077%;">- Sử dụng H<sub>2</sub>O hoặc c&aacute;c hợp chất&nbsp; kh&aacute;c l&agrave;m nguồn cung cấp H<sup>+</sup>&nbsp;v&agrave; electron.</td> <td style="width: 32.2083%;">- Sử dụng H<sub>2</sub>S, S, H<sub>2</sub>&nbsp;v&agrave; một số chất hữu cơ kh&aacute;c l&agrave;m nguồn cung cấp H<sup>+</sup>&nbsp;v&agrave; electron.</td> </tr> <tr> <td style="width: 32.2077%;">- C&oacute; giải ph&oacute;ng O<sub>2</sub>.</td> <td style="width: 32.2077%;">- Kh&ocirc;ng giải ph&oacute;ng O<sub>2</sub>.</td> <td style="width: 32.2083%;">- Kh&ocirc;ng giải ph&oacute;ng O<sub>2</sub>.</td> </tr> <tr> <td style="width: 32.2077%;">- Pha s&aacute;ng c&oacute; vai tr&ograve; chuyển h&oacute;a năng lượng &aacute;nh s&aacute;ng th&agrave;nh h&oacute;a năng trong c&aacute;c li&ecirc;n kết h&oacute;a học k&eacute;m bền vững của ATP, NADPH. Pha tối c&oacute; vai tr&ograve; cố định CO<sub>2</sub>&nbsp;tạo th&agrave;nh đường qua chu tr&igrave;nh Calvin, đồng thời chuyển năng lượng từ ATP v&agrave; NADPH sang dạng h&oacute;a năng bền vững hơn trong ph&acirc;n tử đường.</td> <td style="width: 32.2077%;">- C&aacute;c vi khuẩn h&oacute;a tổng hợp tiết ra enzyme x&uacute;c t&aacute;c cho c&aacute;c phản ứng oxy h&oacute;a c&aacute;c hợp chất v&ocirc; cơ v&agrave; giải ph&oacute;ng năng lượng. Một phần năng lượng n&agrave;y được vi khuẩn sử dụng để đồng h&oacute;a CO<sub>2</sub>&nbsp;th&agrave;nh c&aacute;c chất hữu cơ cần thiết.</td> <td style="width: 32.2083%;">- Quang khử đ&atilde; chuyển năng lượng &aacute;nh s&aacute;ng th&agrave;nh năng lượng h&oacute;a học m&agrave; kh&ocirc;ng cần đến nước.</td> </tr> </tbody> </table> <p><strong>2. Kẻ v&agrave; ho&agrave;n th&agrave;nh bảng v&agrave;o vở theo mẫu sau:</strong></p> <p><img class="wscnph" style="max-width: 100%;" src="https://static.colearn.vn:8413/v1.0/upload/library/12122022/luyen-tap-va-van-dund-2-trand-93-sdk-sinh-hoc-10-kntt-3OiFtr.jpg" /></p> <p><span style="text-decoration: underline;"><em><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></em></span></p> <p><span style="text-decoration: underline;"><em><strong><img class="wscnph" style="max-width: 100%;" src="https://static.colearn.vn:8413/v1.0/upload/library/12122022/diai-luyen-tap-va-van-dund-2-trand-93-sdk-sinh-hoc-10-kntt-wolgfG.jpg" /></strong></em></span></p> <p><strong>3. Chứng minh qu&aacute; tr&igrave;nh chuyển h&oacute;a vật chất lu&ocirc;n đi k&egrave;m với qu&aacute; tr&igrave;nh chuyển h&oacute;a năng lượng th&ocirc;ng qua hai qu&aacute; tr&igrave;nh quang hợp v&agrave; h&ocirc; hấp.</strong></p> <p><span style="text-decoration: underline;"><em><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></em></span></p> <p>Chứng minh qu&aacute; tr&igrave;nh chuyển h&oacute;a vật chất lu&ocirc;n đi k&egrave;m với qu&aacute; tr&igrave;nh chuyển h&oacute;a năng lượng th&ocirc;ng qua hai qu&aacute; tr&igrave;nh quang hợp v&agrave; h&ocirc; hấp:</p> <p>- Trong qu&aacute; tr&igrave;nh quang hợp, c&aacute;c sinh vật quang hợp c&oacute; khả năng chuyển năng lượng &aacute;nh s&aacute;ng th&agrave;nh năng lượng h&oacute;a học trong qu&aacute; tr&igrave;nh tổng hợp đường glucose từ c&aacute;c chất v&ocirc; cơ đơn giản. Như vậy, trong qu&aacute; tr&igrave;nh quang hợp, qu&aacute; tr&igrave;nh chuyển h&oacute;a vật chất (từ chất đơn giản th&agrave;nh c&aacute;c chất hữu cơ phức tạp) gắn liền với qu&aacute; tr&igrave;nh chuyển h&oacute;a năng lượng (từ năng lượng &aacute;nh s&aacute;ng th&agrave;nh năng lượng h&oacute;a năng trong c&aacute;c li&ecirc;n kết h&oacute;a học của chất hữu cơ phức tạp).</p> <p>- Trong qu&aacute; tr&igrave;nh h&ocirc; hấp, c&aacute;c chất hữu cơ phức tạp bị ph&acirc;n giải th&agrave;nh những chất đơn giản. Đồng thời, trong qu&aacute; tr&igrave;nh n&agrave;y, c&aacute;c li&ecirc;n kết ho&aacute; học bị bẻ g&atilde;y đồng thời giải ph&oacute;ng năng lượng. Như vậy, trong qu&aacute; tr&igrave;nh h&ocirc; hấp, qu&aacute; tr&igrave;nh chuyển h&oacute;a vật chất (từ chất phức tạp th&agrave;nh chất phức tạp) gắn liền với qu&aacute; tr&igrave;nh chuyển h&oacute;a năng lượng (từ năng lượng h&oacute;a năng trong c&aacute;c li&ecirc;n kết h&oacute;a học của chất hữu cơ phức tạp th&agrave;nh năng lượng h&oacute;a năng dễ sử dụng trong ATP).</p> <p><strong>4. Ở người, hiện tượng đau mỏi cơ khi vận động nhiều l&agrave; do lượng lactic acid được sản sinh v&agrave; t&iacute;ch lũy qu&aacute; nhiều đ&atilde; g&acirc;y độc cho cơ. Dựa v&agrave;o hiểu biết về qu&aacute; tr&igrave;nh l&ecirc;n men, h&atilde;y giải th&iacute;ch cơ chế g&acirc;y ra hiện tượng n&agrave;y v&agrave; c&aacute;ch ph&oacute;ng tr&aacute;nh.</strong></p> <p><span style="text-decoration: underline;"><em><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></em></span></p> <p>- Hiện tượng đau đầu mỏi cơ khi vận động nhiều l&agrave; do lượng lactic acid được sản sinh v&agrave; t&iacute;ch lũy qu&aacute; nhiều đ&atilde; g&acirc;y độc cho cơ, đ&oacute; l&agrave; do:</p> <p>+ Khi tập luyện cường độ cao, cơ thể sẽ tăng cường sản xuất năng lượng th&ocirc;ng qua h&ocirc; hấp hiếu kh&iacute; (sự h&ocirc; hấp cần sự tham gia của O<sub>2</sub>) để đ&aacute;p ứng nhu cầu năng lượng cho cơ thể.</p> <p>+ Tuy nhi&ecirc;n, với cường độ h&ocirc; hấp hiếu kh&iacute; cao, cơ thể c&oacute; thể sẽ kh&ocirc;ng thể cung cấp đủ lượng O<sub>2</sub>. L&uacute;c n&agrave;y, hoạt động cơ bắp bắt đầu dựa v&agrave;o con đường l&ecirc;n men lactate &ndash; một qu&aacute; tr&igrave;nh sản xuất năng lượng kh&ocirc;ng cần O<sub>2</sub>. Con đường l&ecirc;n men lactate sinh ra lactic acid. Lượng lactic acid được sản sinh v&agrave; t&iacute;ch lũy qu&aacute; nhiều đ&atilde; g&acirc;y độc cho cơ.</p> <p>&nbsp;- C&aacute;ch ph&ograve;ng tr&aacute;nh hiện tượng đau mỏi cơ:</p> <p>+ Thực hiện c&aacute;c động t&aacute;c căng cơ trước v&agrave; sau khi tham gia c&aacute;c hoạt động thể chất.</p> <p>+ Bổ sung đầy đủ nước cho cơ thể, nhất l&agrave; khi vận động nhiều.</p> <p>+ Tập luyện thể dục thường xuy&ecirc;n, vừa sức.</p> <p>+ Thực hiện c&aacute;c b&agrave;i tập h&iacute;t thở.</p>
Xem lời giải bài tập khác cùng bài