Vận dụng (Trang 24 SGK Hóa 10, Bộ Chân trời sáng tạo)

Hướng dẫn giải Vận dụng (Trang 24 SGK Hóa 10, Bộ Chân trời sáng tạo)

Trong thể dục thể thao, có một số vận động viên sử dụng các loại chất kích thích trong thi đấu, gọi là doping, dẫn đến thành tích đạt được của họ không thật so với năng lực vốn có. Một trong các loại doping thường gặp nhất là testosterone tổng hợp. Tỉ lệ giữa hai đồng vị <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mmultiscripts><mi>C</mi><mprescripts/><mn>6</mn><mn>12</mn></mmultiscripts></math> (98,98%) và <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mmultiscripts><mi>C</mi><mprescripts/><mn>6</mn><mn>13</mn></mmultiscripts></math> (1,11%) là không đổi đối với testosterone tự nhiên trong cơ thể. Trong khi testosterone tổng hợp (tức doping) có phần trăm số nguyên tử đồng vị <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mmultiscripts><mi>C</mi><mprescripts/><mn>6</mn><mn>13</mn></mmultiscripts></math> ít hơn testosterone tự nhiên. Đây chính là mấu chốt của xét nghiệm CIR (Carbon Isotope Ratio – Tỉ lệ đồng vị carbon) – một xét nghiệm với mục đích xác định xem vận động viên có sử dụng doping hay không. Giả sử, thực hiện phân tích CIR đối với một vận động viên thu được kết quả phần trăm số nguyên tử đồng vị <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mmultiscripts><mi>C</mi><mprescripts/><mn>6</mn><mn>12</mn></mmultiscripts></math> là x và <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mmultiscripts><mi>C</mi><mprescripts/><mn>6</mn><mn>13</mn></mmultiscripts></math> là y. Từ tỉ lệ đó, người ta tính được nguyên tử khối trung bình của carbon trong mẫu phân tích có giá trị là 12,0098. Với kết quả thu được, em có nghi ngờ vận động viên này sử dụng doping hay không? Vì sao? Lời giải: Tỉ lệ hai đồng vị <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mmultiscripts><mi>C</mi><mprescripts/><mn>6</mn><mn>12</mn></mmultiscripts></math> (98,98%) và <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mmultiscripts><mi>C</mi><mprescripts/><mn>6</mn><mn>13</mn></mmultiscripts></math>(1,11%) trong testosterone tự nhiên trong cơ thể là <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mfrac><mrow><mn>98</mn><mo>,</mo><mn>98</mn></mrow><mrow><mn>1</mn><mo>,</mo><mn>11</mn></mrow></mfrac><mo>≈</mo><mn>89</mn><mo>,</mo><mn>171</mn></math> Đối với kết quả mẫu phân tích ta có: 12,0098=<math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mfrac><mrow><mn>12</mn><mi>x</mi><mo>+</mo><mn>13</mn><mi>y</mi></mrow><mrow><mi>x</mi><mo>+</mo><mi>y</mi></mrow></mfrac></math><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mo>⇒</mo></math><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mfrac><mi>x</mi><mi>y</mi></mfrac><mo>≈</mo><mn>101</mn><mo>,</mo><mn>041</mn><mo>></mo><mn>89</mn><mo>,</mo><mn>171</mn></math> ⇒ Từ kết quả thu được, em nghi ngờ vận động viên này đã có sử dụng doping.

Xem lời giải bài tập khác cùng bài

Hướng dẫn giải Mở đầu (Trang 20 SGK Hóa 10, Bộ Chân trời sáng tạo)