Soạn bài Mẹ và quả SGK Ngữ Văn 7 tập 2 Cánh diều chi tiết

<div id="box-content"> <div id="before_sub_question_nav"></div> <div id="sub-question-1"> Nội dung chính Bằng sự trải nghiệm cuộc sống, với một tâm hồn giàu suy tư trăn trở trước lẽ đời, Nguyễn Khoa Điềm đã nhận thức được mẹ là hiện thân của sự vun trồng bồi đắp để con là một thứ quả ngọt ngào, giọt mồ hôi mẹ nhỏ xuống như một thứ suối nguồn bồi đắp để những mùa quả thêm ngọt thơm. Qủa không còn là một thứ quả bình thường mà là “quả” của sự thành công, là kết quả của suối nguồn nuôi dưỡng. Những câu thơ trên không chỉ ngợi ca công lao của mẹ, của thế hệ đi trước với thế hệ sau này còn lay thức tâm hồn con người về ý thức trách nhiệm, sự đền đáp công ơn sinh thành của mỗi con người chúng ta với mẹ. </div> <div id="sub-question-2" class="box-question top20">   I. Chuẩn bị  Câu 1 (trang 26, SGK Ngữ văn 7 tập 2) Đọc trước văn bản Mẹ và quả, tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Nguyễn Khoa Điềm. Hướng dẫn trả lời: - Nguyễn Khoa Điềm sinh ngày 15 tháng 4 năm 1943, tại thôn Ưu Điềm, xã Phong Hòa, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên – Huế; - Quê quán: làng An Cựu, xã Thủy An, thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên – Huế. - Sinh ra trong một gia đình trí thức, giàu truyền thống yêu nước và tinh thần cách mạng. - Học tập và trưởng thành ở miền Bắc, tham gia chiến đấu và học tập ở miền Nam.  - Thơ ông giàu chất suy tư, xúc cảm dồn nén, mang màu sắc trữ tình chính luận. - Tác phẩm: Đất ngoại ô (thơ, 1973); Cửa thép (ký, 1972); Mặt đường khát vọng (trường ca, 1974); Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (thơ, 1986),… </div> <div style="height: auto !important;" data-id="sp-target-div-outstream"> </div> <div id="sub-question-3" class="box-question top20"> Câu 2 (trang 26, SGK Ngữ văn 7 tập 2) Khi nghĩ về cha mẹ, điều gì khiến em xúc động nhất? Hãy chia sẻ điều đó với các bạn. Hướng dẫn trả lời: Khi nghĩ về cha mẹ, điều khiến tôi xúc động nhất là cha mẹ đã luôn yêu thương tôi vô điều kiện. Từ khi tôi còn nhỏ, cha mẹ đã phải làm lụng vất vả để nuôi tôi ăn học, lớn khôn thành người. Tôi luôn biết ơn và tự nhủ sẽ học tập thật tốt, cố gắng trở thành con ngoan trò giỏi đền đáp công ơn cha mẹ. </div> <div id="sub-question-4" class="box-question top20">   II. Đọc hiểu Câu 1 (trang 28, SGK Ngữ văn 7 tập 2) Chú ý số tiếng ở mỗi dòng, vần và nhịp của bài thơ. Từ “lặn” và “mọc” ở đây nghĩa là gì? Hướng dẫn trả lời: - Số tiếng ở mỗi dòng thơ không giống nhau, có dòng 8 tiếng có dòng 7 tiếng. - Vần và nhịp của bài thơ không tuân theo quy tắc thông thường (ví dụ như gieo vần chân, vần lưng...). Cả bài thơ như lời thủ thỉ, tâm tình mà nhà thơ gửi tới mẹ. - Nhịp thơ: 3/4 - Từ “lặn” và “mọc” ở đây chỉ những mùa quả đi rồi đến; “lặn” là hết mùa, “mọc” là bắt đầu mùa ra trái mới. </div> <div id="sub-question-5" class="box-question top20">   Câu 2 (trang 27, SGK Ngữ văn 7 tập 2) Hình ảnh này minh họa cho nội dung nào của bài thơ. Hướng dẫn trả lời: Hình ảnh minh họa cho hình ảnh mẹ vun trồng cây trái, nuôi bí chăm bầu. </div> <div id="sub-question-6" class="box-question top20">   Câu 3 (trang 27, SGK Ngữ văn 7 tập 2) Em hiểu “lớn lên” và “lớn xuống” ở các dòng thơ số 5,6 như thế nào? Hướng dẫn trả lời: - “lớn lên” nghĩa sự trưởng thành, khôn lớn của những người con - “lớn xuống” là sự chín muồi của những quả bí, quả bầu (do đây là những thứ quả mọc từ giàn) </div> <div id="sub-question-7" class="box-question top20">   Câu 4 (trang 27, SGK Ngữ văn 7 tập 2) Từ “quả” ở khổ 1 và từ “quả” ở khổ 3 có gì giống và khác nhau? Hướng dẫn trả lời: - Từ “quả” có ý nghĩa tả thực trong các câu thơ 1, 3 (khổ 1). - Từ “quả” có ý nghĩa tượng trưng trong các câu thơ 9 và 12 (khổ 3), chỉ những đứa con lớn lên bằng tình yêu và sự săn sóc ân cần của mẹ. <div style="text-align: center; margin-top: 15px; margin-bottom: 15px;"></div> </div> <div id="sub-question-8" class="box-question top20">   III. Sau khi đọc Câu 1 (trang 28, SGK Ngữ văn 7 tập 2) Bài thơ là lời của ai, nói với ai và về điều gì? Tâm trạng và thái độ của người nói như thế nào? Hướng dẫn trả lời: Bài thơ là lời của tác giả nói với mẹ về công lao trời bể của mẹ hiền. Nguyễn Khoa Điềm đã thức nhận được mẹ là hiện thân của sự vun trồng bồi đắp để con là một thứ quả ngọt ngào, giọt mồ hôi mẹ nhỏ xuống như một thứ suối nguồn bồi đắp để những mùa quả thêm ngọt thơm. Những câu thơ không chỉ ngợi ca công lao to lớn của mẹ, của thế hệ đi trước với thế hệ sau này mà còn lay thức tâm hồn con người về ý thức trách nhiệm, sự đền đáp công ơn sinh thành của mỗi con người chúng ta với mẹ. </div> <div id="sub-question-9" class="box-question top20">   Câu 2 (trang 28, SGK Ngữ văn 7 tập 2) Người mẹ trong bài thơ không được miêu tả trực tiếp, nhưng người đọc vẫn nhận ra được phẩm chất của bà qua những dòng thơ nào? Hướng dẫn trả lời: - Phẩm chất của người mẹ chủ yếu được thể hiện qua các dòng thơ ở khổ 1 và 2. - Qua hai khổ thơ đó, tác giả cho thấy những phẩm chất tốt đẹp của người mẹ: trông chờ mọi thành quả vào đôi bàn tay lao động của mình; lao động chăm chỉ, cần cù; yêu thương, nuôi nấng, dạy dỗ các con; lặng thầm chịu đựng những gian truân, vất vả;... </div> <div id="sub-question-10" class="box-question top20">   Câu 3 (trang 28, SGK Ngữ văn 7 tập 2) Phân tích nét độc đáo của bài thơ thể hiện qua một trong các yếu tố: từ ngữ, hình ảnh, vần, nhịp, biện pháp tu từ,... Hướng dẫn trả lời: - Bài thơ viết theo thể thơ tự do, gồm ba khổ, gieo vần hỗn hợp, ngắt nhịp linh hoạt. - Bài thơ có tứ thơ độc đáo, mang tính phát hiện đầy ám ảnh về người mẹ và những thành quả mà mẹ tạo ra. - Từ ngữ, hình ảnh của bài thơ vừa bình dị, quen thuộc vừa mang tính tượng. Trong bài, nhà thơ sử dụng các biện pháp tu từ như điệp ngữ (những mùa quả), đối lập (lặn - mọc, lớn lên - lớn xuống), so sánh (quả - như Mặt Trời, như Mặt Trăng; quả - mang dảng giọt mồ hôi mặn), ẩn dụ (chúng tôi, một thứ quả trên non xanh), nói giảm – nói tránh (ngày bàn tay mẹ mỏi). Những yếu tố nghệ thuật này vừa giúp tác giả thể hiện cảm xúc chân thành, đồng thời nêu được những suy ngẫm, triết lí thâm trầm, sâu lắng của tác giả về mẹ. </div> <div id="sub-question-11" class="box-question top20">   Câu 4 (trang 28, SGK Ngữ văn 7 tập 2) Ở hai dòng thơ cuối, vì sao nhà thơ lại “hoảng sợ” khi nghĩ mình vẫn còn là “một thứ quả non xanh”? (Gợi ý: “Quả non xanh” chỉ điều gì? Tại sao điều ấy làm tác giả “hoảng sợ”?). Bài thơ thể hiện được vẻ đẹp gì trong suy nghĩ, tình cảm của nhà thơ? Hướng dẫn trả lời: - Quả non xanh: nghĩa đen – quả chưa chín; nghĩa bóng – người con chưa trưởng thành, chín chắn, chưa báo đáp được ơn sinh thành và dưỡng dục của mẹ. - Tác giả hoảng sợ khi nghĩ đến lúc mẹ già yếu, gần đất xa trời mà mình vẫn chưa khôn lớn, trưởng thành hoặc chưa đáp đền được công ơn của mẹ. - Bài thơ cho thấy tình yêu thương, sự trân trọng của nhà thơ đối với mẹ; đồng thời, bộc lộ sự day dứt, xót xa khi chưa làm cho mẹ được thanh thản lúc cuối đời </div> <div id="sub-question-12" class="box-question top20">   Câu 5 (trang 28, SGK Ngữ văn 7 tập 2) Em thích câu thơ, khổ thơ nào nhất? Bài thơ nói hộ em được điều gì khi nghĩ về cha mẹ mình? Hướng dẫn trả lời: Em thích nhất hai câu thơ: “Và chúng tôi, một thứ quả trên đời Bảy mươi tuổi mẹ đợi chờ được hái” Hai câu thơ thể hiện nhận thức của tác giả về công ơn nuôi dưỡi của mẹ. Người con hay những trái bí trái, trái bầu mà mẹ ngày ngày chăm bẵm. Mẹ vất vả từng ngày mong cây sẽ lớn, quả sẽ chín để có thể hưởng thụ thành quả. Nhưng khác biệt ở chỗ, nuôi dưỡng con cái là cả một quá trình dài, gian lao hơn. Vậy nên khi tuổi đã cao, người mẹ vẫn mòn mỏi mong chờ con cái sẽ khôn lớn, trưởng thành để mẹ được nhận sự báo hiếu của con. </div> <div id="end_sub_question_nav"></div> </div>

Xem lời giải bài tập khác cùng bài