1. À ơi tay mẹ
Soạn bài chi tiết À ơi tay mẹ SGK Ngữ văn 6 Tập 1 Bộ Cánh Diều
<div id="box-content">
<div id="before_sub_question_nav"></div>
<div id="sub-question-2" class="box-question top20">
<p><strong>I. Chuẩn bị: </strong></p>
<p><strong>Câu 1 (trang 37 SGK Ngữ văn 6 tập 1): </strong>Khi đọc bài thơ lục bát, các em cần chú ý: Bài thơ có được chia khổ không? Gồm bao nhiêu khổ? Mỗi khổ có bao nhiêu dòng? Vần trong bài thơ được gieo như thế nào? Các dòng thơ được ngắt nhịp ra sao?</p>
<p><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></p>
<p>- Bài thơ được chia làm 6 khổ:</p>
<p>+ Khổ 1: 2 dòng </p>
<p>+ Khổ 2,3,4: 4 dòng </p>
<p>+ Khổ 5: 2 dòng</p>
<p>+ Khổ 6: 4 dòng</p>
<p>- Cách gieo vần: Bài thơ tuân thủ cách gieo vần của tơ lục bát: chữ thứ 6 của câu 6 sẽ vần với chữ thứ 6 câu 8. Và chữ thứ 8 của câu 8 vần với chữ thứ 6 của câu 6 tiếp theo.</p>
<p>- Cách ngắt nhịp: Bài thơ ngắt linh hoạt theo nhịp 4/2, 4/4 </p>
</div>
<div id="sub-question-3" class="box-question top20">
<p> </p>
<p><strong>Câu 2 (trang 38 SGK Ngữ văn 6 tập 1): </strong>Bài thơ viết về ai và về điều gì?</p>
<p><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></p>
<p>Bài thơ viết về mẹ và về sự hi sinh, chăm sóc tận tâm của mẹ dành cho con.</p>
</div>
<div id="sub-question-4" class="box-question top20">
<p> </p>
<p><strong>Trả lời câu 3 (trang 38 SGK Ngữ văn 6 tập 1): </strong>Bài thơ sử dụng các biện pháp nghệ thuật nào? Từ ngữ trong bài thơ có gì độc đáo? Việc sử dụng các từ ngữ và biện pháp nghệ thuật đó đem lại tác dụng ra sao?</p>
<p><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></p>
<p>- Bài thơ sử dụng biện pháp nghệ thuật:</p>
<p>+ Điệp ngữ: “bàn tay<em>"</em>, “à ơi này cái<em>"</em>, “ru cho<em>"</em></p>
<p>+ Biện pháp nhân hóa: “cái trăng vàng ngủ ngon”, “cái trăng tròn nằm nôi”, "bàn tay mẹ thức" </p>
<p>+ Biện pháp ẩn dụ: "bàn tay mẹ" ẩn dụ cho sự chăm sóc, tình yêu thương bao la của người mẹ dành cho con</p>
<p>- Từ ngữ trong bài thơ nhẹ nhàng, sâu lắng, chan chứa cảm xúc yêu thương.</p>
<p style="text-align: justify;">=> Tác dụng: Các biện pháp nghệ thuật giúp bài thơ mang âm điệu nhẹ nhàng tựa lời hát ru, giàu hình ảnh, mang tính biểu tượng cao, thể hiện tình cảm chứa chan thắm thiết của mẹ dành cho con.</p>
</div>
<div style="height: auto !important;" data-id="sp-target-div-outstream"> </div>
<div id="sub-question-5" class="box-question top20">
<p><strong>Trả lời câu 4 (trang 38 SGK Ngữ văn 6 tập 1): </strong>Ai là người đang bày tỏ cảm xúc, tình cảm, suy nghĩ trong bài thơ? Người đó bày tỏ cảm xúc, tình cảm, suy nghĩ gì?</p>
<p><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></p>
<p style="text-align: justify;">Người mẹ là người đang bày tỏ cảm xúc tình cảm trong bài, mong con ngủ ngoan đồng thời cũng mong con biết được tình yêu thương, sự hi sinh của mẹ dành cho con.</p>
</div>
<div id="sub-question-6" class="box-question top20">
<p> </p>
<p><strong>Trả lời câu 5 (trang 38 SGK Ngữ văn 6 tập 1): </strong>Đọc trước văn bản; tìm hiểu thêm về tác giả Bình Nguyên.</p>
<p><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Bình Nguyên: </strong>Tên thật là Nguyễn Đăng Hào, sinh ngày 25 tháng 1 năm 1959. Quê quán xã Ninh Phúc, Thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình. Ông vừa là nhà thơ vừa là Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam. Hiện nay tác giả Bình Nguyên đang làm Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Ninh Bình. Nhà thơ của cố đô Hoa Lư này đã nhận tới hai giải “Thơ lục bát” (Giải A-2003; Giải Ba-2010) trên báo Văn Nghệ. </p>
</div>
<div id="sub-question-7" class="box-question top20">
<p> </p>
<p><strong>Trả lời câu 6 (trang 38 SGK Ngữ văn 6 tập 1): </strong>Em đã lần nào nghe bà hoặc mẹ ru chưa? Hãy chia sẻ cảm nhận của em về lời ru ấy.</p>
<p><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></p>
<p>- Thời còn nhỏ, em đã được bà ru ngủ bằng lời ru:</p>
<p style="text-align: center;"><em>Con cò mà đi ăn đêm</em></p>
<p style="text-align: center;"><em>Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao</em></p>
<p style="text-align: center;"><em>Ông ơi ông vớt tôi nao</em></p>
<p style="text-align: center;"><em>Tôi có lòng nào ông hãy xáo măng</em></p>
<p style="text-align: center;"><em>Có xáo thì xáo nước trong</em></p>
<p style="text-align: center;"><em>Đừng xáo nước đục đau lòng cò con</em></p>
<p style="text-align: justify;">- Khi lớn lên nhớ lại lời bài hát ru em hiểu được ý nghĩa trong đó và thêm thương yêu kính phục những người nông dân Việt Nam cần cù, chất phác, chịu thương, chịu khó. Bài học “thà chết trong còn hơn sống đục<em>"</em> mà các tác giả dân gian gửi cho đến nay vẫn còn có nhiều ý nghĩa đối với thế hệ trẻ chúng ta. Và em tự hào, tự cảm thấy mình may mắn vì được lớn lên trong lời hát ru đậm chất dân tộc của bà, của mẹ.</p>
</div>
<div id="sub-question-8" class="box-question top20">
<p> </p>
<p><strong>II. Đọc hiểu - Câu hỏi giữa bài</strong></p>
<p><strong>Câu 1 (trang 38 SGK Ngữ văn 6 tập 1): </strong>Nhan đề và tranh minh họa gợi cho em cảm nhận gì?</p>
<p><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></p>
<p style="text-align: justify;">Nhan đề và tranh minh họa gợi cho em về tình mẹ. Bức tranh và nhan đề nổi bật với đôi tay dịu dàng, ấm áp đầy yêu thương của mẹ dành cho con. Đôi tay ấy bễ ẵm, chăm sóc con khi còn nhỏ, tiếp tục hi sinh, che chở, bao bọc con đến suốt cuộc đời.</p>
</div>
<div id="sub-question-9" class="box-question top20">
<p> </p>
<p><strong>Câu 2 (trang 38 SGK Ngữ văn 6 tập 1): </strong>Chú ý các biện pháp tu từ, cách gieo vần và ngắt nhịp trong bài thơ.</p>
<p><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></p>
<p>- Bài thơ sử dụng các biện pháp nghệ thuật như điệp ngữ, so sánh, ẩn dụ</p>
<p>- Cách gieo vần chuẩn thơ lục bác với các vần mang thanh ngang như a, ang, u, on,... tạo nhịp điệp nhẹ nhàng tình cảm</p>
<p>- Cắt ngắt nhịp chẵn 4//2, 4/4 tạo sự mềm mại cho câu thơ</p>
<div style="text-align: center; margin-top: 15px; margin-bottom: 15px;"><!-- lgh-detail-inject-middle-content --></div>
</div>
<div id="sub-question-10" class="box-question top20">
<p> </p>
<p><strong>Câu 3 (trang 39 SGK Ngữ văn 6 tập 1): </strong>Hãy chú ý các “phép nhiệm mầu<em>"</em> từ tay mẹ thể hiện trong các khổ thơ như thế nào.</p>
<p><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></p>
<p style="text-align: justify;">“Phép nhiệm màu<em>"</em> từ tay mẹ chắt chiu từ những dãi dầu, sương gió, vất vả trong cuộc đời mẹ. Cả đời mẹ dành trọn cho con, lam lũ sớm khuya và bảo vệ con trước những khó khăn của cuộc đời, chỉ mong con có cuộc sống hạnh phúc.</p>
</div>
<div id="sub-question-11" class="box-question top20">
<p> </p>
<p><strong>Câu 4 (trang 39 SGK Ngữ văn 6 tập 1): </strong>Những từ ngữ nào được lặp lại nhiều lần trong bài thơ?</p>
<p><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></p>
<p>Những từ ngữ được lặp lại nhiều: “bàn tay<em>"</em>, “à ơi này cái<em>"</em>, “ru cho<em>"</em>.</p>
</div>
<div id="sub-question-12" class="box-question top20">
<p> </p>
<p><strong>III. Đọc hiểu - Câu hỏi cuối bài</strong></p>
<p><strong>Câu 1 (trang 39 SGK Ngữ văn 6 tập 1): </strong>Tìm hình ảnh, chỉ tiết thể hiện “phép nhiệm mầu” của bàn tay mẹ. Những dòng thơ nào nói lên đức hi sinh của người mẹ?</p>
<p><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></p>
<p>- Những hình ảnh chi tiết thể hiện phép màu từ tay mẹ:</p>
<p>+ Bàn tay mẹ - chắn mưa </p>
<p>+ Bàn tay mẹ - chặn bão</p>
<p>+ Bàn tay mẹ - thức một đời, dù bể cạn đá mòn vẫn còn hát ru</p>
<p>- Những dòng thơ nói lên đức hi sinh của mẹ:</p>
<p style="text-align: center;"><em>Bàn tay mẹ chắn mưa sa</em></p>
<p style="text-align: center;"><em>Bàn tay mẹ chặn bão qua mùa màng</em></p>
<p style="text-align: center;"><em>Bàn tay mẹ thức một đời</em></p>
<p style="text-align: center;"><em>Mai sau bể cạn non mòn</em></p>
<p style="text-align: center;"><em>À ơi tay mẹ vẫn còn hát ru</em></p>
<p style="text-align: center;"><em>Bàn tay mang phép nhiệm màu</em></p>
<p style="text-align: center;"><em>Chắt chiu từ những dãi dầu đấy thôi</em></p>
</div>
<div id="sub-question-13" class="box-question top20">
<p> </p>
<p><strong>Câu 2 (trang 39 SGK Ngữ văn 6 tập 1): </strong>Em nhỏ trong bài thơ được gọi bằng những từ ngữ nào? Cách gọi đó nói lên điều gì về tình cảm mẹ dành cho con?</p>
<p><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></p>
<p>Em nhỏ trong bài thơ được gọi bằng: <em>cái trăng vàng, cái trăng tròn, cái trăng, cái mặt trời, cái khuyết. </em>Đây là những sự vật rất gần gũi với đời thường nhưng cũng rất quý giá vì chỉ có một trên đời. Cách gọi như vậy thể hiện tình yêu vô bờ bến của mẹ dành cho con.</p>
</div>
<div id="sub-question-14" class="box-question top20">
<p> </p>
<p><strong>Câu 3 (trang 39 SGK Ngữ văn 6 tập 1): </strong>Trong bài thơ, cụm từ “à ơi” được lặp lại nhiều lần. Hãy phân tích tác dụng của sự lặp lại ấy.</p>
<p><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></p>
<p><em>"À ơi"</em> được lặp lại nhiều lần có tác dụng:</p>
<p>- Tăng tính nhịp điệu cho lời thơ.</p>
<p>- Khiến câu thơ mang âm điệu lời ru, gần gũi với văn học dân gian.</p>
<p>- Thể hiện tình cảm dịu dàng, trìu mến của mẹ dành cho con.</p>
</div>
<div id="sub-question-15" class="box-question top20">
<p> </p>
<p><strong>Câu 4 (trang 39 SGK Ngữ văn 6 tập 1): </strong>“<em>Bàn tay mang phép nhiệm mầu / Chắt chịu từ những dãi dầu đấy thôi”.</em> Em có đồng ý với tác giả không? Vì sao?</p>
<p><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></p>
<p>- Em đồng ý với tác giả.</p>
<p style="text-align: justify;">- Bởi cả đời mẹ vất vả vì con, lam lũ nhọc nhằn chịu mọi đắng cay, nguyện hi sinh cả cuộc đời để cho con có cuộc sống tốt đẹp. Chính vì thế nói rằng đôi bàn tay mẹ đã chịu những dãi dầu nắng mưa là đúng.</p>
</div>
<div id="sub-question-16" class="box-question top20">
<p> </p>
<p><strong>Câu 5 (trang 39 SGK Ngữ văn 6 tập 1)</strong></p>
<p>Hình ảnh “bàn tay mẹ” trong bài thơ tượng trưng cho điều gì?</p>
<p><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></p>
<p>Hình ảnh “bàn tay mẹ” trong bài thơ tượng trưng cho sự chăm sóc, tình yêu thương bao la vô bờ bến của người mẹ dành cho con.</p>
</div>
<div id="sub-question-17" class="box-question top20">
<p> </p>
<p><strong>Câu 6 (trang 39 SGK Ngữ văn 6 tập 1)</strong></p>
<p>Em thích khổ thơ nào nhất trong bài thơ? Vì sao?</p>
<p><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></p>
<p>- Em thích khổ thơ cuối.</p>
<p style="text-align: justify;">- Khổ thơ này nói về tình cảm bao la của mẹ và cường điệu hóa lời ru. Lời ru tha thiết, xuất phát từ tình yêu thương lại có thể xua tan đi tất cả những bão giông của cuộc đời để cho con một cuộc sống bình yên nhất. Đó chính là sự hi sinh cao cả của người mẹ.</p>
<p style="text-align: right;"> </p>
</div>
<div id="end_sub_question_nav"></div>
</div>
Xem lời giải bài tập khác cùng bài