Bài 1: Năng lượng và công
Hướng dẫn giải Tìm hiểu thêm (Trang 85 SGK Vật lý 10, Bộ Cánh diều)
<p>Hộp số l&agrave; thiết bị gồm c&aacute;c b&aacute;nh răng truyền động c&oacute; b&aacute;n k&iacute;nh lớn, nhỏ kh&aacute;c nhau để chuyển số, gi&uacute;p</p> <p>thay đổi m&ocirc;men xoắn l&ecirc;n b&aacute;nh xe, từ đ&oacute; điều chỉnh tốc độ của xe m&aacute;y.</p> <p>- Số 1 tương ứng với tốc độ từ 0 &ndash; 10 km/h</p> <p>- Số 2 tương ứng với tốc độ từ 10 &ndash; 20 km/h</p> <p>- Số 3 tương ứng với tốc độ từ 20 &ndash; 40 km/h</p> <p>- Số 4 tương ứng với tốc độ từ 40 km/h trở l&ecirc;n. Số 1, 2 được coi l&agrave; số thấp; số 3, 4 l&agrave; số cao.</p> <p>T&igrave;m hiểu th&ecirc;m về hộp số v&agrave; giải th&iacute;ch tại sao khi chuyển số th&igrave; thay đổi được lực ph&aacute;t động của động cơ?</p> <p><strong>Lời giải:</strong></p> <p>- T&igrave;m hiểu th&ecirc;m về hộp số:</p> <p><em>+ Hộp số tự động của xe m&aacute;y:&nbsp;</em>gồm 3 phần ch&iacute;nh l&agrave; bộ puly sơ cấp, puly thứ cấp v&agrave; d&acirc;y curoa dẫn động.</p> <p>Nguy&ecirc;n l&yacute; hoạt động của hộp số tự động l&agrave; khi động cơ hoạt động th&igrave; trục truyền động quay để thực hiện</p> <p>chu tr&igrave;nh vận h&agrave;nh. Bộ phận puly sơ cấp được gắn v&agrave;o trục quay truyền động cũng sẽ quay tr&ograve;n, l&agrave;m d&acirc;y curoa</p> <p>chuyển động, rồi truyền một lực đẩy cho puly thứ cấp được gắn ở b&aacute;nh xe sau l&agrave;m việc.</p> <p><em>+ Hộp số xe m&aacute;y chủ động:&nbsp;</em>gồm<em>&nbsp;</em>c&oacute; 3 bộ phận ch&iacute;nh gồm trục chứa b&aacute;nh răng được gắn tại động cơ xe. Ưu</p> <p>điểm l&agrave; c&oacute; thể lắp đặt được nhiều số, tuy nhi&ecirc;n, ch&uacute;ng kh&ocirc;ng thể tự thực hiện thao t&aacute;c đảo số theo v&ograve;ng tr&ograve;n.</p> <p>Bộ phận trục chứa b&aacute;nh răng n&agrave;y được nối với hệ truyền động của b&aacute;nh xe sau. Khi hoạt động, bộ truyền động</p> <p>c&oacute; thể thay đổi tỷ số quay. Trục v&agrave;o số gồm một trục tr&ograve;n được thiết kế c&aacute;c r&atilde;nh lỗ kỹ thuật v&agrave; 2 tay gắp</p> <p>b&aacute;nh răng. Nhờ chức năng l&agrave;m việc của c&aacute;c r&atilde;nh kỹ thuật v&agrave; tay gắp m&agrave; b&aacute;nh răng di chuyển ngang tr&ecirc;n</p> <p>trục của động cơ. L&uacute;c</p> <p>n&agrave;y, trục b&aacute;nh được đưa v&agrave;o vị tr&iacute; số tương th&iacute;ch.</p> <p>- Khi chuyển số th&igrave; thay đổi được lực ph&aacute;t động của động cơ v&igrave;:</p> <p>+ Khi chuyển số tức l&agrave; thay đổi tốc độ cho xe,&nbsp;</p> <p>+ Theo c&ocirc;ng thức&nbsp;<span id="MathJax-Element-1-Frame" class="mjx-chtml MathJax_CHTML" style="box-sizing: border-box; display: inline-block; line-height: 0; text-indent: 0px; text-align: left; text-transform: none; font-style: normal; font-weight: normal; font-size: 21.78px; letter-spacing: normal; overflow-wrap: normal; word-spacing: normal; white-space: nowrap; float: none; direction: ltr; max-width: none; max-height: none; min-width: 0px; min-height: 0px; border: 0px; margin: 0px; padding: 1px 0px; position: relative;" tabindex="0" role="presentation" data-mathml="&lt;math xmlns=&quot;http://www.w3.org/1998/Math/MathML&quot;&gt;&lt;mtext&gt;P&lt;/mtext&gt;&lt;mo&gt;=&lt;/mo&gt;&lt;mi&gt;F&lt;/mi&gt;&lt;mo&gt;.&lt;/mo&gt;&lt;mi&gt;v&lt;/mi&gt;&lt;/math&gt;"><span id="MJXc-Node-1" class="mjx-math" aria-hidden="true"><span id="MJXc-Node-2" class="mjx-mrow"><span id="MJXc-Node-3" class="mjx-mtext"></span></span></span><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mi>P</mi><mo>=</mo><mi>F</mi><mo>.</mo><mi>v</mi></math><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mi></mi></math></span>&nbsp;th&igrave; khi xe chạy với c&ocirc;ng suất kh&ocirc;ng đổi, vận tốc thay đổi dẫn đến lực ph&aacute;t động</p> <p>F sẽ thay đổi.</p> <p>Do vậy, khi xe đi số 1 v&agrave; số 2 sẽ khỏe hơn v&agrave; thường đi trong trường hợp xe bắt đầu đi, l&ecirc;n dốc, gập ghềnh,...</p> <p>c&ograve;n số 3 v&agrave; số 4 thường được sử dụng khi xe di chuyển tr&ecirc;n những đoạn đường bằng phẳng.</p>
Xem lời giải bài tập khác cùng bài