Hướng dẫn giải Tìm hiểu thêm (Trang 85 SGK Vật lý 10, Bộ Cánh diều)
<p>Hộp số là thiết bị gồm các bánh răng truyền động có bán kính lớn, nhỏ khác nhau để chuyển số, giúp</p>
<p>thay đổi mômen xoắn lên bánh xe, từ đó điều chỉnh tốc độ của xe máy.</p>
<p>- Số 1 tương ứng với tốc độ từ 0 – 10 km/h</p>
<p>- Số 2 tương ứng với tốc độ từ 10 – 20 km/h</p>
<p>- Số 3 tương ứng với tốc độ từ 20 – 40 km/h</p>
<p>- Số 4 tương ứng với tốc độ từ 40 km/h trở lên. Số 1, 2 được coi là số thấp; số 3, 4 là số cao.</p>
<p>Tìm hiểu thêm về hộp số và giải thích tại sao khi chuyển số thì thay đổi được lực phát động của động cơ?</p>
<p><strong>Lời giải:</strong></p>
<p>- Tìm hiểu thêm về hộp số:</p>
<p><em>+ Hộp số tự động của xe máy: </em>gồm 3 phần chính là bộ puly sơ cấp, puly thứ cấp và dây curoa dẫn động.</p>
<p>Nguyên lý hoạt động của hộp số tự động là khi động cơ hoạt động thì trục truyền động quay để thực hiện</p>
<p>chu trình vận hành. Bộ phận puly sơ cấp được gắn vào trục quay truyền động cũng sẽ quay tròn, làm dây curoa</p>
<p>chuyển động, rồi truyền một lực đẩy cho puly thứ cấp được gắn ở bánh xe sau làm việc.</p>
<p><em>+ Hộp số xe máy chủ động: </em>gồm<em> </em>có 3 bộ phận chính gồm trục chứa bánh răng được gắn tại động cơ xe. Ưu</p>
<p>điểm là có thể lắp đặt được nhiều số, tuy nhiên, chúng không thể tự thực hiện thao tác đảo số theo vòng tròn.</p>
<p>Bộ phận trục chứa bánh răng này được nối với hệ truyền động của bánh xe sau. Khi hoạt động, bộ truyền động</p>
<p>có thể thay đổi tỷ số quay. Trục vào số gồm một trục tròn được thiết kế các rãnh lỗ kỹ thuật và 2 tay gắp</p>
<p>bánh răng. Nhờ chức năng làm việc của các rãnh kỹ thuật và tay gắp mà bánh răng di chuyển ngang trên</p>
<p>trục của động cơ. Lúc</p>
<p>này, trục bánh được đưa vào vị trí số tương thích.</p>
<p>- Khi chuyển số thì thay đổi được lực phát động của động cơ vì:</p>
<p>+ Khi chuyển số tức là thay đổi tốc độ cho xe, </p>
<p>+ Theo công thức <span id="MathJax-Element-1-Frame" class="mjx-chtml MathJax_CHTML" style="box-sizing: border-box; display: inline-block; line-height: 0; text-indent: 0px; text-align: left; text-transform: none; font-style: normal; font-weight: normal; font-size: 21.78px; letter-spacing: normal; overflow-wrap: normal; word-spacing: normal; white-space: nowrap; float: none; direction: ltr; max-width: none; max-height: none; min-width: 0px; min-height: 0px; border: 0px; margin: 0px; padding: 1px 0px; position: relative;" tabindex="0" role="presentation" data-mathml="<math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mtext>P</mtext><mo>=</mo><mi>F</mi><mo>.</mo><mi>v</mi></math>"><span id="MJXc-Node-1" class="mjx-math" aria-hidden="true"><span id="MJXc-Node-2" class="mjx-mrow"><span id="MJXc-Node-3" class="mjx-mtext"></span></span></span><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mi>P</mi><mo>=</mo><mi>F</mi><mo>.</mo><mi>v</mi></math><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"><mi></mi></math></span> thì khi xe chạy với công suất không đổi, vận tốc thay đổi dẫn đến lực phát động</p>
<p>F sẽ thay đổi.</p>
<p>Do vậy, khi xe đi số 1 và số 2 sẽ khỏe hơn và thường đi trong trường hợp xe bắt đầu đi, lên dốc, gập ghềnh,...</p>
<p>còn số 3 và số 4 thường được sử dụng khi xe di chuyển trên những đoạn đường bằng phẳng.</p>