Lý thuyết Vật lí 10 Bài 5: Tổng hợp và phân tích lực

1. Tổng hợp lực đồng quy.

-Tổng hợp lực là thay thế nhiều lực tác dụng đồng thời vào một vật bằng một lực có tác

dụng giống hệt như tác dụng của những lực ấy. Lực thay thế này gọi là hợp lực, các lực được

thay thế gọi là các lực thành phần.

2. Hai lực cùng phương, cùng chiều thì làm tăng tác dụng lên vật và có độ lớn hợp lực bằng: F=F1+F2

- Hai lực cùng phương, ngược chiều thì chúng hạn chế, thậm trí có thể triệt tiêu tác dụng của nhau lên

vật và hợp lực có giá trị bằng: F=F1−F2

+ Nếu F > 0 thì hợp lực F cùng chiều với lực thành phần F₁.

+ Nếu F < 0 thì lực F ngược chiều với lực F₁.

Hợp lực cùng phương, cùng chiều với trọng lực, cùng chiều dương đã chọn

2. Hai lực vuông góc.

- Xét trường hợp một quả cầu lông đang rơi. Có hai lực tác dụng lên quả cầu: trọng lực theo phương

thẳng đứng hướng xuống và lực đẩy của gió theo phương ngang.

- Hợp lực F tác dụng lên quả cầu được xác định bằng cách biểu diễn các lực thành phần P và F_đ

 theo quy tắc cộng véctơ. Độ lớn hợp lực:

3. Hai lực tạo với nhau một góc bất kì.

- Xét hai lực F₁; F₂ đồng quy và hợp thành góc α. Ta có thể biểu diễn lực theo quy tắc hình

bình hành hoặc theo quy tắc cộng véctơ.

• Ví dụ: Xét trường hợp ô tô đang lên dốc.

- Các lực tác dụng lên ô tô gồm:

+ Trọng lực: P

+ Phản lực: N

+ Lực phát động: F_k

+ Lực ma sát: F_ms

- Các bước như sau:

+ Bước 1: Vẽ giản đồ các lực tác dụng lên vật.

+ Bước 2: Chọn chiều dương trùng với hướng chuyển động lên dốc của ô tô.

+ Bước 3: Phân tích trọng lực P thành hai thành phần

- Các bước thực hiện cũng áp dụng được cho trường hợp vật chịu tác dụng của nhiều lực nhưng

vẫn đứng yên. Ngoài ra khi vật chuyển động thẳng đều cũng thu được kết quả tương tự.

- Trạng thái vật đứng yên hoặc chuyển động thẳng đều được gọi chung là trạng thái cân bằng

của vật, đó là khi lực tổng hợp tác dụng lên vật bằng 0.