3. Luyện tập và vận dụng - Viết
Soạn bài Viết - Luyện tập và vận dụng - Ôn tập Học kì 1 SGK Ngữ Văn 10 HK1 Kết nối tri thức - siêu ngắn
<div id="box-content"> <div id="before_sub_question_nav"></div> <div style="height: auto !important;" data-id="sp-target-div-outstream"><span style="color: #000000;"><strong style="text-align: justify;">Đề b&agrave;i</strong><span style="text-align: justify;">: C&acirc;u n&agrave;o trong b&agrave;i viết kh&aacute;i qu&aacute;t đầy đủ đặc trưng của cảnh vật được gợi l&ecirc;n từ b&agrave;i thơ </span><em style="text-align: justify;">Thi&ecirc;n Trường v&atilde;n vọng</em><span style="text-align: justify;">.</span></span></div> <div style="margin-top: 10px;"> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><strong>Phương ph&aacute;p giải:</strong></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">- Đọc kĩ văn bản <em>B&agrave;i thơ Thi&ecirc;n Trường v&atilde;n vọng của Trần Nh&acirc;n T&ocirc;ng</em> - L&ecirc; Tr&iacute; Viễn.</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">- Ch&uacute; &yacute; những c&acirc;u văn c&oacute; từ ngữ mi&ecirc;u tả đặc trưng của cảnh vật để x&aacute;c định c&acirc;u văn trong b&agrave;i viết kh&aacute;i qu&aacute;t đầy đủ đặc trưng của cảnh vật được gợi l&ecirc;n từ b&agrave;i thơ <em>Thi&ecirc;n Trường v&atilde;n vọng</em>.</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><strong>Lời giải chi tiết:</strong></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">&nbsp; &nbsp; &nbsp;C&acirc;u văn kh&aacute;i qu&aacute;t đầy đủ đặc trưng của cảnh vật được gợi l&ecirc;n từ b&agrave;i thơ <em>Thi&ecirc;n Trường v&atilde;n vọng</em>: &ldquo;Kh&ocirc;ng thể n&agrave;o kh&aacute;c l&agrave; một cảnh thanh b&igrave;nh, y&ecirc;n ả, phơn phớt ch&uacute;t tươi vui hiền l&agrave;nh, thầm lặng ph&aacute;t ra từ một cuộc sống c&oacute; phần ấm no, hạnh ph&uacute;c.&rdquo;</span></p> </div> <div id="sub-question-1" class="box-question top20"> <p><span style="color: #000000;"><strong> Đề 1</strong></span></p> <p><span style="color: #000000;">H&atilde;y viết b&agrave;i văn nghị luận ph&acirc;n t&iacute;ch/đ&aacute;nh gi&aacute; một t&aacute;c phẩm văn học m&agrave; bạn y&ecirc;u th&iacute;ch.</span></p> <p><span style="color: #000000;"><strong>Phương ph&aacute;p giải:</strong></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">- Giới thiệu ngắn gọn về t&aacute;c phẩm (nhan đề, t&ecirc;n t&aacute;c giả,...) v&agrave; &yacute; kiến kh&aacute;i qu&aacute;t của người viết về t&aacute;c phẩm.</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">- Ph&acirc;n t&iacute;ch cụ thể, r&otilde; r&agrave;ng về t&aacute;c phẩm (chủ đề, n&eacute;t đặc sắc về h&igrave;nh thức nghệ thuật v&agrave; t&aacute;c dụng của ch&uacute;ng) với những cứ liệu sinh động.</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">- Đ&aacute;nh gi&aacute; về t&aacute;c phẩm.</span></p> <p><span style="color: #000000;"><strong>Lời giải chi tiết:</strong></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">&nbsp; &nbsp; &nbsp;Kh&ocirc;ng biết đ&atilde; từng c&oacute;, sẽ c&ograve;n c&oacute; bao nhi&ecirc;u b&agrave;i viết về <em>M&ugrave;a xu&acirc;n nho nhỏ </em>của Thanh Hải? Vậy điều g&igrave; đ&atilde; l&agrave;m n&ecirc;n sức sống l&acirc;u bền cho b&agrave;i thơ? Mỗi người sẽ c&oacute; một c&aacute;ch l&yacute; giải kh&ocirc;ng ho&agrave;n to&agrave;n giống nhau, nhưng chắc chắn sẽ gặp nhau ở một điểm chung cơ bản l&agrave;: ch&iacute;nh sự ch&acirc;n th&agrave;nh, giản dị của cảm x&uacute;c đ&atilde; l&agrave;m n&ecirc;n sức sống cho t&aacute;c phẩm n&agrave;y!</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">&nbsp; &nbsp; &nbsp;Trước hết cần phải khẳng định rằng, Thanh Hải ho&agrave;n to&agrave;n c&oacute; quyền tự h&agrave;o về c&aacute;i &ldquo;t&ocirc;i&rdquo; đ&atilde; sống hết &ldquo;c&ocirc;ng suất&rdquo; từ tuổi 17 đến tuổi 50 của m&igrave;nh. Th&ocirc;ng thường, khi con người biết chắc chắn rằng, m&igrave;nh đang sống trong những gi&acirc;y ph&uacute;t cuối c&ugrave;ng của cuộc đời th&igrave; bao giờ người ta cũng tự so&aacute;t x&eacute;t lại nh&acirc;n c&aacute;ch của m&igrave;nh một c&aacute;ch nghi&ecirc;m khắc nhất. V&igrave; thế, l&uacute;c nằm tr&ecirc;n giường bệnh, Thanh Hải mới thấm th&iacute;a nỗi c&ocirc; đơn, bất lực của một c&aacute; nh&acirc;n khi đang dần dần bị t&aacute;ch ra khỏi cộng đồng, một con người đang bị tước dần quyền l&agrave;m việc. Ch&iacute;nh t&igrave;nh cảm bị n&eacute;n chặt đ&atilde; b&ugrave;ng nổ th&agrave;nh kh&aacute;t vọng, th&agrave;nh bệ ph&oacute;ng cho sự s&aacute;ng tạo. Nếu bản chất của sự s&aacute;ng tạo l&agrave; sự bất tử th&igrave; đ&acirc;y ch&iacute;nh l&agrave; khoảnh khắc thăng hoa tất cả những g&igrave; m&agrave; Thanh Hải đ&atilde; chi&ecirc;m nghiệm để viết th&agrave;nh b&agrave;i thơ <em>M&ugrave;a xu&acirc;n nho nhỏ</em>. V&agrave; khổ thơ đầu đ&atilde; xuất hiện thật tự nhi&ecirc;n:</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><em>Mọc giữa d&ograve;ng s&ocirc;ng xanh</em></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><em>Một b&ocirc;ng hoa t&iacute;m biếc</em></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><em>Ơi con chim chiền chiện</em></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><em>H&oacute;t chi m&agrave; vang trời</em></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><em>Từng giọt long lanh rơi</em></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><em>T&ocirc;i đưa tay t&ocirc;i hứng</em></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">&nbsp; &nbsp; &nbsp;Khi Thanh Hải viết &ldquo;Mọc giữa d&ograve;ng s&ocirc;ng xanh / Một b&ocirc;ng hoa t&iacute;m biếc&rdquo; th&igrave; đ&acirc;y kh&ocirc;ng chỉ l&agrave; ngoại cảnh hay t&acirc;m cảnh, m&agrave; c&ograve;n mang d&aacute;ng dấp của một triết l&iacute; sống v&agrave; sự bất tử. D&ograve;ng s&ocirc;ng xanh vừa l&agrave; ch&iacute;nh n&oacute; v&agrave; cũng vừa l&agrave; một h&igrave;nh tượng về thời gian. Đ&oacute; l&agrave; d&ograve;ng chảy v&ocirc; thủy v&ocirc; chung, v&ocirc; tận v&agrave; lạnh l&ugrave;ng của thời gian. N&oacute; vừa l&agrave; t&aacute;c nh&acirc;n tạo dựng, n&acirc;ng niu &ldquo;Một b&ocirc;ng hoa t&iacute;m biếc&rdquo;, đồng thời cũng l&agrave; một t&aacute;c nh&acirc;n b&agrave;o m&ograve;n, hủy diệt tất cả. &ldquo;B&ocirc;ng hoa t&iacute;m biếc&rdquo; đang hiện hữu kia sẽ trở th&agrave;nh h&ograve;ai niệm để ng&agrave;y mai sẽ c&oacute; một b&ocirc;ng hoa kh&aacute;c, c&ugrave;ng lo&agrave;i. D&ograve;ng s&ocirc;ng th&igrave; vĩnh cửu, c&ograve;n b&ocirc;ng hoa d&ugrave; c&oacute; rực rỡ đến đ&acirc;u chăng nữa th&igrave; cuối c&ugrave;ng cũng trở th&agrave;nh dĩ v&atilde;ng. Cũng như mỗi đời người, d&ugrave; c&oacute; ch&oacute;i s&aacute;ng đến đ&acirc;u chăng nữa, rốt cuộc vẫn phải ra đi theo quy luật sinh tử của mu&ocirc;n đời.</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">&nbsp; &nbsp; &nbsp;Th&ocirc;ng qua c&aacute;c h&igrave;nh tượng nghệ thuật, ch&uacute;ng ta c&oacute; thể cảm nhận được &yacute; nghĩa đ&iacute;ch thực của cuộc sống, ngay trong mạch cảm x&uacute;c buồn nhớ m&ecirc;nh m&ocirc;ng, trong t&acirc;m tưởng của &ocirc;ng vẫn vang l&ecirc;n những &acirc;m thanh reo vui của cuộc sống: &ldquo;Ơi con chim chiền chiện / H&oacute;t chi m&agrave; vang trời&rdquo;. Tiếng chim h&oacute;t l&agrave; &acirc;m thanh của tự nhi&ecirc;n nhưng n&oacute; đ&atilde; cộng hưởng với tiếng reo vui trong t&acirc;m hồn của nh&agrave; thơ, đ&oacute; l&agrave; tiếng reo vui của niềm tự h&agrave;o về c&aacute;i &ldquo;t&ocirc;i&rdquo; trọn vẹn v&agrave; thanh thản. Một b&ocirc;ng hoa c&oacute; thể sẽ t&agrave;n nhưng vẻ đẹp của n&oacute; th&igrave; vẫn c&ograve;n &aacute;m ảnh l&acirc;u bền trong t&acirc;m tr&iacute; con người. Một con người c&oacute; thể sẽ phải ra đi vĩnh viễn, nhưng những đ&oacute;ng g&oacute;p c&oacute; gi&aacute; trị về tinh thần của con người ấy th&igrave; c&oacute; thể sẽ c&ograve;n m&atilde;i với thời gian. Với niềm tự h&agrave;o ch&acirc;n th&agrave;nh ấy, nh&agrave; thơ dường như đ&atilde; bứt hẳn ra khỏi t&acirc;m trạng man m&aacute;c hư v&ocirc; để h&ograve;a m&igrave;nh v&agrave;o kh&ocirc;ng kh&iacute; rộn r&atilde;, n&aacute;o nức của m&ugrave;a xu&acirc;n; để cảm nhận v&agrave; th&acirc;u nhận được c&aacute;i &ldquo;hồn v&iacute;a&rdquo; tưởng như rất v&ocirc; h&igrave;nh của kh&ocirc;ng gian v&agrave; thời gian đang thấm đẫm sắc xu&acirc;n, hương xu&acirc;n: &ldquo;Từng giọt long lanh rơi / T&ocirc;i đưa tay t&ocirc;i hứng&rdquo;. Ch&uacute;ng ta đ&atilde; từng bất lực trước một &ldquo;tiếng huyền&rdquo; trong &ldquo;Thơ duy&ecirc;n&rdquo; của Xu&acirc;n Diệu, một &ldquo;vị xa xăm&rdquo; trong &ldquo;Qu&ecirc; hương&rdquo; của Tế Hanh, nay c&oacute; lẽ cũng sẽ bất lực trước &ldquo;Từng giọt long lanh rơi&rdquo; của Thanh Hải? Bất lực v&igrave; kh&ocirc;ng thể giải th&iacute;ch một c&aacute;ch tường minh xem &ldquo;tiếng huyền&rdquo; l&agrave; tiếng g&igrave;, &ldquo;vị xa xăm&rdquo; l&agrave; vị g&igrave; v&agrave; &ldquo;từng giọt&rdquo; l&agrave; giọt g&igrave;, nhưng vẫn c&oacute; thể cảm nhận bằng linh gi&aacute;c, bằng tr&iacute; tưởng tượng...về c&aacute;i hay, về vẻ đẹp v&agrave; sự độc đ&aacute;o của c&aacute;c h&igrave;nh tượng đa nghĩa n&agrave;y. Nếu &ldquo;tiếng huyền&rdquo; l&agrave; những &acirc;m thanh xao xuyến ng&acirc;n vang trong t&acirc;m hồn để trở th&agrave;nh &acirc;m hưởng chủ đạo cho &ldquo;một c&otilde;i y&ecirc;u đương&rdquo;, &ldquo;vị xa xăm&rdquo; l&agrave; ho&agrave;i niệm về một thời thăm thẳm th&igrave; &ldquo;từng giọt&rdquo; c&oacute; thể l&agrave; những niềm vui lớn c&oacute; khả năng l&agrave;m hồi sinh l&ograve;ng ham sống của một con người đang &yacute; thức rất s&acirc;u sắc về c&aacute;i chết kh&ocirc;ng sao cưỡng nổi đang đến với m&igrave;nh từ từ, lạnh l&ugrave;ng v&agrave; t&agrave;n nhẫn! Hiểu như thế ch&uacute;ng ta mới c&oacute; thể đồng cảm v&agrave; x&uacute;c động trước một h&agrave;nh động tha thiết hướng tới sự sống của nh&agrave; thơ: &ldquo;T&ocirc;i đưa tay t&ocirc;i hứng&rdquo;!</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">&nbsp; &nbsp; &nbsp;Từ h&agrave;nh động tha thiết hướng tới sự sống ấy, t&aacute;c giả đ&atilde; t&aacute;i hiện cuộc sống lao động v&agrave; chiến đấu s&ocirc;i nổi, h&aacute;o hức m&agrave; m&igrave;nh từng gắn b&oacute; suốt đời:</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><em>M&ugrave;a xu&acirc;n người cầm s&uacute;ng</em></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><em>Lộc giắt đầy tr&ecirc;n lưng</em></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><em>M&ugrave;a xu&acirc;n người ra đồng</em></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><em>Lộc trải d&agrave;i nương mạ</em></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><em>Tất cả như hối hả</em></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><em>Tất cả như x&ocirc;n xao...</em></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">&nbsp; &nbsp; &nbsp;Đ&acirc;y l&agrave; niềm vui được bắt nguồn từ niềm tin sắt đ&aacute; v&agrave;o tương lai của đất nước:</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><em>Đất nước bốn ngh&igrave;n năm</em></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><em>Vất vả v&agrave; gian lao</em></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><em>Đất nước như v&igrave; sao</em></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><em>Cứ đi l&ecirc;n ph&iacute;a trước</em></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">&nbsp; &nbsp; &nbsp;Đất nước h&igrave;nh th&agrave;nh, tồn tại v&agrave; ph&aacute;t triển trong chiều d&agrave;i của &ldquo;bốn ng&agrave;n năm&rdquo; lịch sử v&agrave; chiều s&acirc;u của những nghĩ suy trăn trở để tỏa s&aacute;ng &ldquo;như v&igrave; sao&rdquo; trong k&iacute; ức của mỗi con d&acirc;n đất Việt. Ch&iacute;nh &ldquo;v&igrave; sao&rdquo; ấy l&agrave; vầng h&agrave;o quang của qu&aacute; khứ v&agrave; cũng l&agrave; điểm tựa tinh thần cho hiện tại. Như mọi c&ocirc;ng d&acirc;n ch&acirc;n ch&iacute;nh kh&aacute;c, trong c&aacute;i &ldquo;Vất vả v&agrave; gian lao&rdquo; của đất nước, t&aacute;c giả cũng c&oacute; phần đ&oacute;ng g&oacute;p c&ocirc;ng sức nhỏ b&eacute; của m&igrave;nh, đ&oacute; l&agrave; phần đ&oacute;ng g&oacute;p tự nguyện như một lẽ sống:</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><em>Ta l&agrave;m con chim h&oacute;t</em></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><em>Ta l&agrave;m một c&agrave;nh hoa</em></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><em>Ta nhập v&agrave;o h&ograve;a ca</em></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><em>Một nốt trầm xao xuyến</em></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">&nbsp; &nbsp; &nbsp;C&aacute;i &ldquo;t&ocirc;i&rdquo; của nh&agrave; thơ như một d&ograve;ng suối nhỏ khi&ecirc;m nhường đ&atilde; h&ograve;a v&agrave;o c&aacute;i &ldquo;ta&rdquo; của &ldquo;d&ograve;ng s&ocirc;ng xanh&rdquo; tr&ecirc;n qu&ecirc; hương, đất nước m&igrave;nh. Từ vị thế của c&aacute;i &ldquo;ta, ch&uacute;ng ta&rdquo;, tức l&agrave; vị thế của người trong cuộc, nh&agrave; thơ đ&atilde; ch&acirc;n th&agrave;nh t&acirc;m sự với bạn b&egrave;, đồng ch&iacute; của m&igrave;nh về một lẽ sống thật giản dị.</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">&nbsp; &nbsp; &nbsp;B&agrave;i thơ ra đời v&agrave;o th&aacute;ng 11 năm 1980, đ&oacute; l&agrave; một năm trong thập kỷ (1976 &ndash; 1986) khi đất nước ta đang phải đối mặt với những kh&oacute; khăn đặc biệt gay gắt. L&agrave;m sao Thanh Hải lại kh&ocirc;ng buồn về những điều đ&oacute;? Nguyễn Duy &ldquo;giật m&igrave;nh&rdquo; trước &ldquo;đột ngột vầng trăng tr&ograve;n&rdquo; thi Thanh Hải chắc cũng giật m&igrave;nh khi chợt nghe tiếng chim h&oacute;t, b&ocirc;ng hoa nở...th&igrave; đ&atilde;, đang v&agrave; sẽ m&atilde;i m&atilde;i tồn tại; đ&oacute; l&agrave; những gi&aacute; trị vĩnh cửu; đ&oacute; l&agrave; c&aacute;i đẹp vĩnh cửu...Thế c&ograve;n c&aacute;i đẹp trong quan hệ giữa con người với con người? Trong quan hệ giữa c&aacute;i &ldquo;t&ocirc;i&rdquo; với c&aacute;i &ldquo;ta&rdquo;? Liệu c&oacute; vĩnh cửu kh&ocirc;ng? Thanh Hải kh&ocirc;ng trả lời trực tiếp c&acirc;u hỏi n&agrave;y m&agrave; thay v&agrave;o đ&oacute; bằng một lời nhắn nhủ. &Ocirc;ng đ&atilde; nhắn nhủ điều g&igrave;? &ldquo;Ta l&agrave;m con chim h&oacute;t / Ta l&agrave;m một nh&agrave;nh hoa / Ta nhập v&agrave;o h&ograve;a ca / Một nốt trầm xao xuyến&rdquo;. L&agrave;m con chim th&igrave; phải c&oacute; tiếng h&oacute;t ri&ecirc;ng. L&agrave;m b&ocirc;ng hoa th&igrave; phải c&oacute; hương sắc ri&ecirc;ng. Nhưng những c&aacute;i ri&ecirc;ng ấy chỉ được x&aacute;c lập gi&aacute; trị trong quan hệ với c&aacute;i chung, tức l&agrave; với những c&aacute; thể c&ugrave;ng lo&agrave;i xung quanh. Kh&ocirc;ng thể v&agrave; cũng kh&ocirc;ng n&ecirc;n so s&aacute;nh giữa tiếng h&oacute;t của con chim với hương sắc của b&ocirc;ng hoa, c&aacute;i n&agrave;o c&oacute; &iacute;ch hơn, c&aacute;i n&agrave;o quan trong hơn?...Mỗi người cũng vậy, c&oacute; một gi&aacute; trị ri&ecirc;ng kh&ocirc;ng thể so s&aacute;nh. V&igrave; thế trong bản &ldquo;h&ograve;a ca&rdquo; đo&agrave;n kết, n&ecirc;n c&oacute; người ở vị tr&iacute; khi&ecirc;m tốn như một &ldquo;nốt trầm&rdquo;. Nhưng một &ldquo;nốt trầm&rdquo; ấy phải c&oacute; bản sắc ri&ecirc;ng của m&igrave;nh như tiếng h&oacute;t ri&ecirc;ng của mỗi con chim v&agrave; hương sắc ri&ecirc;ng của mỗi b&ocirc;ng hoa bởi đ&oacute; l&agrave; bản &ldquo;h&ograve;a ca&rdquo; c&oacute; &ldquo;nhạc luật&rdquo; chứ đ&acirc;u phải l&agrave; &ldquo;h&ograve;a tan&rdquo;: một c&aacute;ch v&ocirc; vị, nhạt nhẽo?</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">&nbsp; &nbsp; &nbsp;Nếu m&ugrave;a xu&acirc;n của đất nước l&agrave; một m&ugrave;a xu&acirc;n lớn th&igrave; m&ugrave;a xu&acirc;n lớn lại được kết dệt bởi mu&ocirc;n v&agrave;n những m&ugrave;a xu&acirc;n nhỏ kh&aacute;c, đ&oacute; l&agrave; m&ugrave;a xu&acirc;n của mỗi đời người:</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><em>Một m&ugrave;a xu&acirc;n nho nhỏ</em></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><em>Lặng lẽ d&acirc;ng cho đời</em></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><em>D&ugrave; l&agrave; tuổi hai mươi</em></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><em>D&ugrave; l&agrave; khi t&oacute;c bạc</em></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">&nbsp; &nbsp; &nbsp;Mỗi đời người lại giống như một d&ograve;ng suối nhỏ lặng lẽ g&oacute;p nước cho một d&ograve;ng s&ocirc;ng lớn để d&ograve;ng s&ocirc;ng lớn ấy g&oacute;p nước cho đại dương. C&aacute;i sự &ldquo;g&oacute;p nhặt&rdquo; ấy cứ lặp đi lặp lại tới mu&ocirc;n đời, cho d&ugrave; l&agrave; c&oacute; tự gi&aacute;c hay kh&ocirc;ng tự gi&aacute;c th&igrave; n&oacute; vẫn cứ diễn ra như vậy, kh&ocirc;ng thể n&agrave;o kh&aacute;c! Điều quan trọng l&agrave; ở chỗ sự &ldquo;g&oacute;p nhặt&rdquo; ấy phải ki&ecirc;n tr&igrave;, bền bỉ trong mọi ho&agrave;n cảnh thăng trầm của cuộc đời để cuối c&ugrave;ng n&oacute; vượt l&ecirc;n ho&agrave;n cảnh như một đức hi sinh cao cả: &ldquo;D&ugrave; l&agrave; tuổi hai mươi / D&ugrave; l&agrave; khi t&oacute;c bạc&rdquo;. Đ&oacute; ch&iacute;nh l&agrave; phẩm chất cao qu&yacute; của &yacute; thức tự nguyện hi sinh c&aacute;i &ldquo;t&ocirc;i&rdquo; cho c&aacute;i &ldquo;ta&rdquo; bao la của m&ugrave;a xu&acirc;n đất nước:</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><em>M&ugrave;a xu&acirc;n &ndash; ta xin h&aacute;t</em></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><em>C&acirc;u Nam ai, Nam b&igrave;nh</em></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><em>Nước non ng&agrave;n dặm m&igrave;nh</em></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><em>Nước non ng&agrave;n dặm t&igrave;nh</em></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><em>Nhịp ph&aacute;ch tiền đất Huế.</em></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">&nbsp; &nbsp; &nbsp;M&ugrave;a xu&acirc;n đẹp qu&aacute; khiến ta bất gi&aacute;c cất l&ecirc;n lời. Tất cả đều xao xuyến, bồi hồi trong giai điệu buồn của c&acirc;u &ldquo;Nam ai&rdquo; v&agrave; chất trữ t&igrave;nh của c&acirc;u &ldquo;Nam b&igrave;nh&rdquo;; trong &ldquo;nhịp ph&aacute;ch tiền&rdquo; rất đỗi th&acirc;n quen nhưng dường như bỗng trở n&ecirc;n da diết như một lời ch&agrave;o tiễn biệt? Trong c&aacute;i m&ecirc;nh m&ocirc;ng của &ldquo;Nước non ng&agrave;n dặm&rdquo;, nơi n&agrave;o m&agrave; chẳng thấm đẫm t&igrave;nh bạn, t&igrave;nh người v&agrave; t&igrave;nh y&ecirc;u? Nơi n&agrave;o m&agrave; ta chăng lưu luyến, b&acirc;ng khu&acirc;ng? V&igrave; thế m&agrave; nỗi nhớ nhung cũng m&ecirc;nh m&ocirc;ng kh&ocirc;ng bến bờ! Giờ đ&acirc;y, nằm tr&ecirc;n giường bệnh, ta dường như đang tr&ocirc;i trong vầng h&agrave;o quang của ho&agrave;i niệm...Cuộc đời ồn &agrave;o n&aacute;o động xa dần, mơ hồ, văng vẳng... nhưng dường như c&agrave;ng xa n&oacute; c&agrave;ng trở n&ecirc;n cồn c&agrave;o hơn, tha thiết hơn!</span></p> </div> <div id="sub-question-2" class="box-question top20"> <p><span style="color: #000000;"><strong> Đề 2</strong></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">Khi được học về thần thoại v&agrave; sử thi, vấn đề g&igrave; đ&atilde; khiến bạn thựt sự thấy hứng th&uacute; v&agrave; muốn t&igrave;m hiểu s&acirc;u hơn? H&atilde;y viết một b&aacute;o c&aacute;o nghi&ecirc;n cứu về vấn đề đ&oacute;.</span></p> <p><span style="color: #000000;"><strong>Phương ph&aacute;p giải:</strong></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">- N&ecirc;u đề t&agrave;i, vấn đề nghi&ecirc;n cứu: t&igrave;m hiểu đời sống văn h&oacute;a v&agrave; phong tục của người d&acirc;n tộc &Ecirc;-đ&ecirc; sau khi đọc đoạn tr&iacute;ch <em>Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời</em>.</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">- Tr&igrave;nh b&agrave;y kết quả nghi&ecirc;n cứu một c&aacute;ch r&otilde; r&agrave;ng, khoa học th&ocirc;ng qua c&aacute;c luận điểm, bằng chứng.</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">- Khẳng định kết quả v&agrave; &yacute; nghĩa của việc nghi&ecirc;n cứu vấn đề tr&ecirc;n.</span></p> <p><span style="color: #000000;"><strong>Lời giải chi tiết:</strong></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"><strong>1. Đặt vấn đề</strong></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">&nbsp; &nbsp; &nbsp;Đăm Săn l&agrave; một người anh h&ugrave;ng, l&agrave; nh&acirc;n vật ch&iacute;nh trong trường ca sử thi <em>B&agrave;i ca ch&agrave;ng Đăm Săn</em> (phi&ecirc;n &acirc;m tiếng &Ecirc;-đ&ecirc;: <em>Klei khan Y Đam-Săn</em>) của người &Ecirc;-đ&ecirc; ở T&acirc;y Nguy&ecirc;n. Bộ sử thi <em>Đăm Săn</em> d&agrave;i 2077 c&acirc;u kể về những chiến c&ocirc;ng oanh liệt, kh&aacute;t vọng tự do của Đăm Săn &ndash; người t&ugrave; trưởng trẻ tuổi, t&agrave;i năng lỗi lạc. B&ecirc;n cạnh đ&oacute; l&agrave; cuộc đấu tranh, đọ sức quyết liệt, dai dẳng giữa một b&ecirc;n l&agrave; chế độ mẫu hệ đang c&ograve;n mạnh, nhưng đ&atilde; bắt đầu lung lay (ti&ecirc;u biểu l&agrave; c&aacute;c nh&acirc;n vật nữ Hơ Bhị, Hơ Nhị) v&agrave; một b&ecirc;n l&agrave; thế lực người đ&agrave;n &ocirc;ng, tuy c&oacute; vẻ lẻ loi nhưng tr&agrave;n đầy sức mạnh tươi trẻ, đang trỗi dậy mạnh mẽ (ti&ecirc;u biểu l&agrave; nh&acirc;n vật anh h&ugrave;ng Đăm Săn). Đoạn tr&iacute;ch <em>Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời </em>thuộc bộ sử thi <em>Đăm Săn</em> đ&atilde; mi&ecirc;u tả được một số n&eacute;t đẹp truyền thống văn h&oacute;a v&agrave; phong tục tập qu&aacute;n của người d&acirc;n tộc &Ecirc;-đ&ecirc; ở T&acirc;y Nguy&ecirc;n.</span></p> <p><span style="color: #000000;"><strong>2. Giải quyết vấn đề</strong></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">a) Đ&ocirc;i n&eacute;t về người d&acirc;n tộc &Ecirc;-đ&ecirc;</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">&nbsp; &nbsp; &nbsp;Đồng b&agrave;o d&acirc;n tộc &Ecirc; đ&ecirc; xếp thứ 12 trong cộng đồng 54 d&acirc;n tộc anh em tại Việt Nam. Ước t&iacute;nh c&oacute; hơn 331.000 người &Ecirc; đ&ecirc; cư tr&uacute; tập trung chủ yếu ở c&aacute;c tỉnh: Đắk Lắk, ph&iacute;a Nam của tỉnh Gia Lai v&agrave; miền T&acirc;y của hai tỉnh Kh&aacute;nh H&ograve;a v&agrave; Ph&uacute; Y&ecirc;n của Việt Nam. Theo nhiều t&agrave;i liệu nghi&ecirc;n cứu cho thấy, tộc người &Ecirc; đ&ecirc; thuộc nh&oacute;m cư d&acirc;n ng&ocirc;n ngữ M&atilde; Lai, c&oacute; nguồn gốc l&acirc;u đời từ v&ugrave;ng biển. Thuở mới h&igrave;nh th&agrave;nh, cộng đồng cư d&acirc;n n&agrave;y sinh sống ở miền Trung, sau đ&oacute; di cư đến T&acirc;y Nguy&ecirc;n từ những năm thuộc thế kỷ 8 đến thế kỷ 15. D&ugrave; c&oacute; sự thay đổi địa điểm cư tr&uacute; qua nhiều thời gian nhưng đồng b&agrave;o người &Ecirc; đ&ecirc; vẫn lưu giữ được những n&eacute;t văn ho&aacute; l&acirc;u đời c&oacute; từ h&agrave;ng ngh&igrave;n năm.</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">b) Trang phục của người &Ecirc; đ&ecirc;</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">&nbsp; &nbsp; &nbsp;Ngo&agrave;i những yếu tố về ẩm thực, những phong tục tập qu&aacute;n truyền thống v&agrave; lối sống sinh hoạt hằng ng&agrave;y th&igrave; trang phục cũng l&agrave; điều l&agrave;m n&ecirc;n n&eacute;t độc đ&aacute;o v&agrave; kh&aacute;c biệt cho văn h&oacute;a &Ecirc; Đ&ecirc;. Nếu như người Kinh tạo được sự ấn tượng tốt đẹp v&agrave; l&agrave;m n&ecirc;n sự kh&aacute;c biệt độc đ&aacute;o nhất qua những bộ &aacute;o d&agrave;i truyền thống; hay người d&acirc;n tộc Th&aacute;i với những bộ trang phục tuy đơn giản nhưng lại mang một &yacute; nghĩa v&ocirc; c&ugrave;ng tốt đẹp th&igrave; người d&acirc;n tộc &Ecirc; Đ&ecirc; lại tạo được sức h&uacute;t mạnh mẽ với những bộ y phục mới lạ mang n&eacute;t ri&ecirc;ng biệt. Trang phục của đồng b&agrave;o &Ecirc; Đ&ecirc; c&oacute; phong c&aacute;ch thẩm mỹ ti&ecirc;u biểu cho c&aacute;c d&acirc;n tộc khu vực T&acirc;y Nguy&ecirc;n. Y phục cổ truyền của d&acirc;n tộc &Ecirc; Đ&ecirc; l&agrave; m&agrave;u đen, c&oacute; điểm những hoa văn sặc sỡ. Nữ giới sẽ mặc &aacute;o v&agrave; quấn v&aacute;y (Ieng), c&ograve;n nam giới th&igrave; đ&oacute;ng khố (Kpin). Ngo&agrave;i ra, họ c&ograve;n y&ecirc;u th&iacute;ch những đồ trang sức bằng bạc, đồng, hạt cườm. &Ecirc; Đ&ecirc; l&agrave; một d&acirc;n tộc ti&ecirc;u biểu của Việt Nam với những n&eacute;t văn h&oacute;a truyền thống độc đ&aacute;o v&agrave; kh&aacute;c biệt. B&ecirc;n cạnh đ&oacute;, đồng b&agrave;o &Ecirc; Đ&ecirc; c&ograve;n l&agrave; một niềm tự h&agrave;o lớn của d&acirc;n tộc Việt với h&igrave;nh ảnh nh&agrave; d&agrave;i v&agrave; cồng chi&ecirc;ng T&acirc;y Nguy&ecirc;n đặc sắc.</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">c) Nh&agrave; d&agrave;i v&agrave; cồng chi&ecirc;ng của người &Ecirc;-đ&ecirc;</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">&nbsp; &nbsp; &nbsp;Nh&agrave; d&agrave;i kh&ocirc;ng chỉ l&agrave; biểu tượng vật chất của thể chế gia đ&igrave;nh mẫu hệ m&agrave; c&ograve;n l&agrave; nơi giữ những gi&aacute; trị văn h&oacute;a tinh thần của người ta &Ecirc;-đ&ecirc; qua năm th&aacute;ng. Nh&agrave; d&agrave;i của đồng b&agrave;o &Ecirc; đ&ecirc; l&agrave; một c&ocirc;ng tr&igrave;nh văn h&oacute;a độc đ&aacute;o, đ&oacute; l&agrave; sản phẩm ti&ecirc;u biểu của tổ chức c&ocirc;ng x&atilde; thị tộc nhằm th&iacute;ch ứng với m&ocirc;i trường thi&ecirc;n nhi&ecirc;n, tr&aacute;nh thi&ecirc;n tai th&uacute; dữ v&agrave; bảo vệ sự sống của c&aacute;c th&agrave;nh vi&ecirc;n trong cộng đồng d&acirc;n tộc, đồng thời cũng l&agrave; nơi sinh hoạt văn h&oacute;a của đồng b&agrave;o.</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">&nbsp; &nbsp; &nbsp;Nh&agrave; d&agrave;i của người &Ecirc; đ&ecirc; c&oacute; h&igrave;nh con thuyền d&agrave;i l&agrave;m bằng tre nứa v&agrave; bằng gỗ mặt s&agrave;n, v&aacute;ch tường bao quanh nh&agrave; l&agrave;m bằng th&acirc;n c&acirc;y bương hay th&acirc;n c&acirc;y tre gi&agrave; đập dập, m&aacute;i lợp cỏ tranh. Cửa ch&iacute;nh mở ph&iacute;a tr&aacute;i nh&agrave;, cửa sổ mở ra ph&iacute;a h&ocirc;ng; b&ecirc;n trong nh&agrave; c&oacute; trần gỗ h&igrave;nh v&ograve;m giống hệt mui thuyền. Nh&agrave; của người &Ecirc;-đ&ecirc; thuộc loại h&igrave;nh nh&agrave; d&agrave;i, s&agrave;n thấp, độ d&agrave;i của ng&ocirc;i nh&agrave; thường l&agrave; 15 &ndash; 100 m t&ugrave;y theo số lượng th&agrave;nh vi&ecirc;n gia đ&igrave;nh, đ&oacute; l&agrave; nơi cư tr&uacute; của đại gia đ&igrave;nh cho h&agrave;ng chục người v&agrave; thể hiện danh tiếng địa vị của gia đ&igrave;nh đ&oacute; trong cộng đồng. Đ&acirc;y ch&iacute;nh l&agrave; n&eacute;t đặc trưng ri&ecirc;ng về lối kiến tr&uacute;c nh&agrave; ở m&agrave; chỉ người &Ecirc; đ&ecirc; mới c&oacute;. Đặc biệt l&agrave; nh&agrave; d&agrave;i của người &Ecirc; đ&ecirc; bao giờ cũng c&oacute; hai cầu thang đực v&agrave; c&aacute;i. Thang đực để d&agrave;nh cho những th&agrave;nh vi&ecirc;n nam trong gia đ&igrave;nh, thang c&aacute;i d&agrave;nh cho những th&agrave;nh vi&ecirc;n nữ v&agrave; kh&aacute;ch. Bậc cầu thang từ đất liền đến s&agrave;n nh&agrave; lu&ocirc;n mang số lẻ v&igrave; người &Ecirc; đ&ecirc; tin rằng số chẵn l&agrave; số của ma quỷ, số lẻ mới l&agrave; số của con người.</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">&nbsp; &nbsp; &nbsp;Vai tr&ograve; của Cồng Chi&ecirc;ng mang một sức mạnh to lớn ảnh hưởng mạnh mẽ đến đời sống sinh hoạt của c&aacute;c thế hệ người &Ecirc; đ&ecirc;. Đồng b&agrave;o T&acirc;y Nguy&ecirc;n coi cồng chi&ecirc;ng như l&agrave; sức mạnh vật chất, sự gi&agrave;u c&oacute; của c&aacute; nh&acirc;n, gia đ&igrave;nh, d&ograve;ng họ v&agrave; bu&ocirc;n l&agrave;ng. Cồng Chi&ecirc;ng l&agrave; những t&agrave;i sản qu&yacute; gi&aacute; của &ocirc;ng b&agrave; tổ ti&ecirc;n để lại, c&oacute; những bộ cồng chi&ecirc;ng qu&yacute; phải đổi v&agrave;i chục con tr&acirc;u, mấy con voi mới c&oacute; được. Bởi vậy Chi&ecirc;ng l&agrave; t&agrave;i sản qu&yacute; hiếm được lưu giữ v&agrave; truyền từ đời n&agrave;y sang đời kh&aacute;c, ăn s&acirc;u v&agrave;o đời sống t&acirc;m linh của người d&acirc;n tộc &Ecirc; đ&ecirc;. Họ tin rằng mỗi khi vang l&ecirc;n &acirc;m thanh của Cồng Chi&ecirc;ng c&oacute; thể gi&uacute;p con người th&ocirc;ng tin trực tiếp đến c&aacute;c đấng thần linh, l&agrave; chiếc cầu nối giữa c&aacute;c th&agrave;nh vi&ecirc;n trong cộng đồng từ l&uacute;c cất tiếng kh&oacute;c ch&agrave;o đời con người đ&atilde; nghe tiếng chi&ecirc;ng trống v&agrave; đến khi lớn l&ecirc;n dựng vợ gả chồng tiếng chi&ecirc;ng lại rộn r&agrave;ng trong ng&agrave;y vui hạnh ph&uacute;c. Cồng chi&ecirc;ng kh&ocirc;ng được sử dụng một c&aacute;ch bừa b&atilde;i m&agrave; chỉ được sử dụng trong c&aacute;c nghi lễ, lễ hội của gia đ&igrave;nh v&agrave; bu&ocirc;n l&agrave;ng cho những dịp tiếp kh&aacute;ch qu&yacute;.</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">d) Một số n&eacute;t văn h&oacute;a của d&acirc;n tộc &Ecirc;-đ&ecirc;.</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">&nbsp; &nbsp; &nbsp;Cuộc sống của người &Ecirc; đ&ecirc; theo lối mẫu hệ, con c&aacute;i đều phải mang họ mẹ v&agrave; người đ&agrave;n &ocirc;ng lấy vợ phải theo nh&agrave; vợ. Con g&aacute;i mới được hưởng thừa kế t&agrave;i sản c&ograve;n con trai th&igrave; ngược lại, người con g&aacute;i &uacute;t được thừa kế nh&agrave; thờ c&uacute;ng &ocirc;ng b&agrave; v&agrave; c&oacute; tr&aacute;ch nhiệm nu&ocirc;i dưỡng cha mẹ gi&agrave;. Với d&acirc;n tộc &Ecirc;-đ&ecirc; th&igrave; người phụ nữ sẽ nắm quyền trong nh&agrave;, l&agrave;m chủ nh&agrave; v&agrave; c&oacute; quyền tự quyết trong c&ocirc;ng việc; c&ograve;n những người đ&agrave;n &ocirc;ng chỉ l&agrave; phụ trợ cho c&ocirc;ng việc của phụ nữ v&agrave; thường sẽ l&agrave;m những c&ocirc;ng việc m&agrave; cần sức khỏe nhiều hơn.</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">&nbsp; &nbsp; &nbsp;Người &Ecirc; đ&ecirc; chủ yếu sống v&agrave;o nghề n&ocirc;ng nghiệp theo hướng &ldquo;tự cung tự cấp&rdquo;, hoạt động theo xu hướng nguy&ecirc;n thủy. Họ chủ yếu l&agrave; l&agrave;m nương, l&agrave;m rẫy v&agrave; tiến h&agrave;nh săn bắt, h&aacute;i lượm, đ&aacute;nh c&aacute;, đan l&aacute;t, dệt vải&hellip; Ngo&agrave;i ra, người &Ecirc; đ&ecirc; vẫn c&oacute; m&ocirc; h&igrave;nh sản xuất theo h&igrave;nh thức lu&acirc;n canh; tức l&agrave; b&ecirc;n cạnh những khu đất đang canh t&aacute;c c&ograve;n c&oacute; những khu đất để hoang nhằm phục hồi sự m&agrave;u mỡ. Người &Ecirc; đ&ecirc; cũng đan xen th&ecirc;m việc trồng c&aacute;c c&acirc;y c&ocirc;ng nghiệp như: c&acirc;y cao su, caf&eacute;, điều, hồ ti&ecirc;u&hellip; v&agrave; chế biến n&ocirc;ng sản. C&ograve;n về chăn nu&ocirc;i, họ thường nu&ocirc;i c&aacute;c con tr&acirc;u, b&ograve;, d&ecirc;, lợn, voi&hellip; Ngo&agrave;i ra, đồng b&agrave;o người &Ecirc; đ&ecirc; cũng l&agrave;m th&ecirc;m nghề đan l&aacute;t, l&agrave;m gốm, đồ trang sức, gỗ để phục vụ cho nghi lễ t&acirc;m linh, những thứ cần thiết cho việc tổ chức c&aacute;c lễ hội,&hellip;</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">&nbsp; &nbsp; &nbsp;Người &Ecirc; đ&ecirc; c&oacute; đời sống t&iacute;n ngưỡng t&acirc;m linh phong ph&uacute; cũng như nhiều d&acirc;n tộc sinh sống tr&ecirc;n dải đất Trường Sơn T&acirc;y Nguy&ecirc;n. Một trong những phong tục tập qu&aacute;n l&acirc;u đời nhất của đồng b&agrave;o d&acirc;n tộc &Ecirc;đ&ecirc; l&agrave; Lễ c&uacute;ng bến nước hay thần nước. Lễ c&uacute;ng thần nước của người &Ecirc; đ&ecirc; được tổ chức hằng năm sau m&ugrave;a thu hoạch với mục đ&iacute;ch cầu cho mưa thuận gi&oacute; h&ograve;a, m&ugrave;a m&agrave;ng bội thu, cuộc sống ấm no hạnh ph&uacute;c. Đ&acirc;y cũng l&agrave; một trong những h&igrave;nh thức sinh hoạt văn h&oacute;a cộng đồng của người &Ecirc; đ&ecirc;, mang nhiều &yacute; nghĩa t&iacute;ch cực trong đời sống t&acirc;m linh của đồng b&agrave;o d&acirc;n tộc &Ecirc;đ&ecirc;. Ngo&agrave;i ra đồng b&agrave;o &Ecirc; đ&ecirc; cũng c&oacute; một số lễ hội truyền thống kh&aacute;c như Lễ c&uacute;ng trưởng th&agrave;nh, Lễ c&uacute;ng cơm đều l&agrave; những lễ hội mang n&eacute;t văn h&oacute;a đặc sắc của d&acirc;n tộc.</span></p> <p><span style="color: #000000;"><strong>3. Kết luận</strong></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">&nbsp; &nbsp; &nbsp;N&eacute;t văn h&oacute;a của d&acirc;n tộc &Ecirc;-đ&ecirc; từ trang phục, nh&agrave; ở đến những văn h&oacute;a t&acirc;m linh đều mang dấu ấn độc đ&aacute;o v&agrave; ri&ecirc;ng biệt, ti&ecirc;u biểu cho v&ugrave;ng đất T&acirc;y Nguy&ecirc;n. Việc nghi&ecirc;n cứu những n&eacute;t văn h&oacute;a kh&ocirc;ng chỉ của đồng b&agrave;o &Ecirc;-đ&ecirc; m&agrave; cả những đồng b&agrave;o d&acirc;n tộc thiểu số kh&aacute;c vẫn cần được mở rộng v&agrave; nghi&ecirc;n cứu s&acirc;u hơn để thấy được sự đa dạng về văn h&oacute;a của 54 d&acirc;n tộc ở nước Việt Nam ta.</span></p> <div style="text-align: center; margin-top: 15px; margin-bottom: 15px;"><span style="color: #000000;"><!-- lgh-detail-inject-middle-content --></span></div> </div> <div id="sub-question-3" class="box-question top20"> <p><span style="color: #000000;"><strong> Đề 3</strong></span></p> <p><span style="color: #000000;">Viết b&agrave;i luận thuyết phục người kh&aacute;c từ bỏ một th&oacute;i quen hoặc quan niệm m&agrave; bạn cho l&agrave; kh&ocirc;ng ph&ugrave; hợp với chuẩn mực chung được cộng đồng tạo dựng.</span></p> <p><span style="color: #000000;"><strong>Phương ph&aacute;p giải:</strong></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">- N&ecirc;u ngắn gọn về th&oacute;i quen cần từ bỏ: th&oacute;i quen kh&ocirc;ng đội mũ bảo hiểm khi đi xe đạp điện, xe gắn m&aacute;y.</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">- Biểu hiện của th&oacute;i quen kh&ocirc;ng đội mũ bảo hiểm khi ra đường.</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">- L&iacute; do v&agrave; c&aacute;ch từ bỏ th&oacute;i quen tr&ecirc;n.</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">- &Yacute; nghĩa của việc từ bỏ th&oacute;i quen tr&ecirc;n.</span></p> <p><span style="color: #000000;"><strong>Lời giải chi tiết:</strong></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">&nbsp; &nbsp; &nbsp;Muốn trở th&agrave;nh người c&oacute; nh&acirc;n c&aacute;ch tốt đẹp v&agrave; th&agrave;nh c&ocirc;ng trong cuộc sống, con người phải r&egrave;n luyện được những th&oacute;i quen tốt, loại bỏ được những th&oacute;i quen xấu. Th&oacute;i quen tốt dẫn ta đến th&agrave;nh c&ocirc;ng. Th&oacute;i quen xấu đưa ta đến thất bại. Th&oacute;i quen xấu, th&oacute;i quen kh&ocirc;ng l&agrave;nh mạnh c&oacute; thể dẫn đến những t&aacute;c hại, hậu quả m&agrave; ch&uacute;ng ta kh&ocirc;ng thể dự đo&aacute;n được. Một th&oacute;i quen kh&ocirc;ng tốt m&agrave; kh&ocirc;ng chỉ người lớn cần từ bỏ m&agrave; cả những em học sinh, sinh vi&ecirc;n cần phải lưu &yacute; khi ra đường, đ&oacute; l&agrave; th&oacute;i quen kh&ocirc;ng đội mũ bảo hiểm khi đi xe đạp điện, xe gắn m&aacute;y.</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">&nbsp; &nbsp; &nbsp;Khi tham gia giao th&ocirc;ng, đặc biệt l&agrave; ở người lớn v&agrave; trẻ nhỏ, rất nhiều người kh&ocirc;ng đội mũ bảo hiểm hoặc c&oacute; đội mũ nhưng đội mũ kh&ocirc;ng đảm bảo chất lượng được khuy&ecirc;n d&ugrave;ng. Ch&iacute;nh phủ v&agrave; Nh&agrave; nước đ&atilde; nhiều lần đưa ra những h&igrave;nh phạt nghi&ecirc;m khắc, xử phạt những trường hợp kh&ocirc;ng đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao th&ocirc;ng. Nhưng nh&igrave;n chung th&oacute;i quen ấy vẫn c&ograve;n ảnh hưởng kh&aacute; nhiều đến cuộc sống của người d&acirc;n đặc biệt l&agrave; những em học sinh khi đi xe đạp điện thường đội những chiếc mũ b&aacute;n ở vỉa h&egrave;, kh&ocirc;ng đảm bảo chất lượng. Hay một số bậc phụ huynh coi nhẹ sự an to&agrave;n của con em m&igrave;nh khi tham gia giao th&ocirc;ng, thiếu tr&aacute;ch nhiệm trong việc dạy bảo c&aacute;c em phải đội mũ bảo hiểm để đảm bảo an to&agrave;n t&iacute;nh mạng bản th&acirc;n.</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">&nbsp; &nbsp; &nbsp;Qua việc t&igrave;m hiểu v&agrave; khảo s&aacute;t cho thấy, th&oacute;i quen kh&ocirc;ng đội mũ bảo hiểm ở người lớn được h&igrave;nh th&agrave;nh l&agrave; do mũ bảo hiểm khiến họ cảm thấy kh&oacute; chịu nhất l&agrave; v&agrave;o những ng&agrave;y h&egrave; việc đội mũ dễ ra mồ h&ocirc;i, g&acirc;y kh&oacute; chịu cho da đầu. Hay đ&ocirc;i l&uacute;c do qu&aacute; vội m&agrave; họ qu&ecirc;n đội mũ rồi dần dần h&igrave;nh th&agrave;nh th&oacute;i quen kh&ocirc;ng đội mũ khi tham gia giao th&ocirc;ng. C&ograve;n ở lứa tuổi học sinh như ch&uacute;ng ta, việc kh&ocirc;ng đội mũ bảo hiểm l&agrave; v&igrave; n&oacute; kh&ocirc;ng hợp thẩm mỹ, cảm thấy kh&oacute; chịu khi đội, &hellip; Đ&acirc;y ch&iacute;nh l&agrave; một số l&yacute; do dẫn đến t&igrave;nh trạng kh&ocirc;ng đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao th&ocirc;ng của mọi người hiện nay, cũng l&agrave; nguy&ecirc;n nh&acirc;n trực tiếp của việc gia tăng c&aacute;c vụ tai nạn giao th&ocirc;ng g&acirc;y thiệt hại t&iacute;nh mạng con người.</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">&nbsp; &nbsp; &nbsp;Việc kh&ocirc;ng đội mũ bảo hiểm khi đi xe đạp điện hay xe gắn m&aacute;y l&agrave; một th&oacute;i quen kh&ocirc;ng tốt, cần phải được từ bỏ ngay từ b&acirc;y giờ. Th&oacute;i quen n&agrave;y kh&ocirc;ng chỉ g&acirc;y ảnh hưởng đến t&iacute;nh mạng bản th&acirc;n m&agrave; c&ograve;n c&oacute; thể dẫn đến nhiều hậu quả nghi&ecirc;m trọng hơn nữa. C&aacute; nh&acirc;n t&ocirc;i đ&atilde; từng c&oacute; th&oacute;i quen kh&ocirc;ng đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao th&ocirc;ng v&agrave; sau một vụ tai nạn ngo&agrave;i &yacute; muốn, t&ocirc;i đ&atilde; &yacute; thức được sự nghi&ecirc;m trọng của th&oacute;i quen n&agrave;y, v&agrave; t&ocirc;i đ&atilde; quyết t&acirc;m từ bỏ n&oacute; để giữ an to&agrave;n cho t&iacute;nh mạng của bản th&acirc;n. Hay đ&atilde; c&oacute; rất nhiều vụ tai nạn giao th&ocirc;ng li&ecirc;n quan đến xe đạp điện, xe gắn m&aacute;y, dẫn đến thiệt mạng về t&iacute;nh mạng con người được đưa tin tr&ecirc;n b&aacute;o l&agrave; do việc nạn nh&acirc;n kh&ocirc;ng đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao th&ocirc;ng. Đặc biệt l&agrave; những vụ tai nạn đ&acirc;m xe c&oacute; nạn nh&acirc;n l&agrave; những học sinh kh&ocirc;ng đội mũ bảo hiểm, l&aacute;i xe với tốc độ nhanh khi đi tr&ecirc;n đường. Đội mũ bảo hiểm l&agrave; biện ph&aacute;p hiệu quả nhất để ph&ograve;ng tr&aacute;nh chấn thương đầu v&agrave; tử vong do tai nạn giao th&ocirc;ng g&acirc;y ra, cần h&igrave;nh th&agrave;nh th&oacute;i quen đội mũ bảo hiểm mỗi khi ra đường.</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">&nbsp; &nbsp; &nbsp;Vậy để từ bỏ th&oacute;i quen kh&ocirc;ng đội mũ bảo hiểm th&igrave; cần phải l&agrave;m như thế n&agrave;o? Ch&iacute;nh phủ v&agrave; Nh&agrave; nước ta cũng đ&atilde; đưa ra những điều luật, h&igrave;nh phạt cho những ai tham gia giao th&ocirc;ng m&agrave; kh&ocirc;ng đội mũ bảo hiểm, phạt tiền hoặc tịch thu xe, bằng l&aacute;i xe. Nhưng nếu chỉ đưa ra bộ luật m&agrave; người d&acirc;n kh&ocirc;ng tự &yacute; thức về th&oacute;i quen, h&agrave;nh v&igrave; của m&igrave;nh th&igrave; t&igrave;nh trạng kh&ocirc;ng đội mũ bảo hiểm vẫn sẽ diễn ra. Đầu ti&ecirc;n, mũ bảo hiểm đạt chuẩn thường kh&ocirc;ng ph&ugrave; hợp với thẩm mỹ của một số người đặc biệt l&agrave; ở lứa tuổi thanh, thiếu ni&ecirc;n, do đ&oacute; c&aacute;c bậc phụ huynh c&oacute; thể trang tr&iacute; th&ecirc;m một số h&igrave;nh d&aacute;n l&ecirc;n mũ bảo hiểm cho đẹp hơn. Ngo&agrave;i việc trang tr&iacute; mũ cho hợp thẩm mỹ th&igrave; ch&uacute;ng ta cần phải lu&ocirc;n ghi nhớ việc đội mũ bảo hiểm khi ra đường, c&oacute; thể lu&ocirc;n treo mũ ở xe hoặc để mũ ở tr&ecirc;n tủ gi&agrave;y hay treo ở gần cửa, &hellip; để mỗi khi ra ngo&agrave;i ch&uacute;ng ta sẽ nh&igrave;n thấy v&agrave; kh&ocirc;ng bị qu&ecirc;n phải đội mũ nữa. Việc để mũ ở những nơi dễ thấy, dễ cầm sẽ gi&uacute;p ta h&igrave;nh th&agrave;nh th&oacute;i quen đội mũ dễ d&agrave;ng hơn, sẽ kh&ocirc;ng c&ograve;n t&igrave;nh trạng qu&ecirc;n kh&ocirc;ng đội mũ mỗi khi ra ngo&agrave;i nữa. Một khi người lớn đ&atilde; c&oacute; th&oacute;i quen đội mũ bảo hiểm th&igrave; việc h&igrave;nh th&agrave;nh th&oacute;i quen đội mũ cho trẻ em cũng sẽ đơn giản hơn, v&igrave; trẻ em thường hay học theo những việc l&agrave;m của người lớn.</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">&nbsp; &nbsp; &nbsp;Mỗi ch&uacute;ng ta đội mũ bảo hiểm khi đi xe đạp điện, xe m&ocirc; t&ocirc;, xe m&aacute;y c&oacute; thể giảm được 42% nguy cơ tử vong với x&aacute;c suất t&ugrave;y thuộc v&agrave;o tốc độ của từng xe. V&igrave; vậy, để hạn chế chấn thương ở đầu, mỗi người d&acirc;n cần c&oacute; &yacute; thức thực hiện nghi&ecirc;m quy định đội mũ bảo hiểm khi điều khiển hoặc ngồi tr&ecirc;n xe m&ocirc; t&ocirc;, xe gắn m&aacute;y, xe đạp điện khi tham gia giao th&ocirc;ng. T&ocirc;i v&agrave; c&aacute;c bạn những học sinh đang ngồi tr&ecirc;n ghế nh&agrave; trường cũng cần c&oacute; &yacute; thức, tự h&igrave;nh th&agrave;nh th&oacute;i quen đội mũ bảo hiểm v&agrave; tuy&ecirc;n truyền th&oacute;i quen tốt đến với mọi người xung quanh ta để bảo vệ an to&agrave;n t&iacute;nh mạng của bản th&acirc;n m&igrave;nh.</span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">CoLearn.vn</span></p> </div> <div id="end_sub_question_nav"></div> </div>
Xem lời giải bài tập khác cùng bài