5. Phân tích, đánh giá một tác phẩm thơ
Soạn bài Viết Phân tích, đánh giá một tác phẩm thơ SGK Ngữ Văn 10 tập 1 Cánh Diều - siêu ngắn
<div id="box-content">
<div id="before_sub_question_nav"></div>
<div style="height: auto !important;" data-id="sp-target-div-outstream"><span style="color: #000000;">Chọn một trong hai đề sau đây để viết bài văn phân tích, đánh giá về bài thơ, đoạn thơ:</span></div>
<div id="sub-question-1" class="box-question top20">
<p><span style="color: #000000;"><strong> Đề 1</strong></span></p>
<p><span style="color: #000000;">Hãy viết bài văn phân tích, đánh giá bài thơ <em>Mùa hoa mận</em> của Chu Thùy Liên.</span></p>
<p><span style="color: #000000;"><strong>Phương pháp giải:</strong></span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">- Đọc kĩ tác phẩm thơ, xác định nội dung và yếu tố hình thức nổi bật => giá trị của các yếu tố trong việc thể hiện nội dung, chủ đề</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">- Xác định các luận điểm trong bài viết</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">- Liên hệ với tác phẩm, tác giả có cùng chủ đề, đề tài, so sánh</span></p>
<p><span style="color: #000000;"><strong>Lời giải chi tiết:</strong></span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"> Mùa hoa mận là một trong những bài thơ tiêu biểu của Chu Thùy Liên, được viết vào Tháng Chạp năm 2006. Trích trong tập <em>Thuyền đuôi én</em>, NXB văn hoá Dân tộc, Hà Nội, 2009. Bài thơ nói về nỗi nhớ quê hương của người đi xa.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"> Khổ thơ đầu tiên:</span></p>
<p style="text-align: center;"><span style="color: #000000;">Cành mận bung cánh muốt</span></p>
<p style="text-align: center;"><span style="color: #000000;">Lũ con trai háo hức chơi cù</span></p>
<p style="text-align: center;"><span style="color: #000000;">Lũ con gái rộn ràng khăn áo</span></p>
<p style="text-align: center;"><span style="color: #000000;">Bóng bay nâng ước mơ con trẻ</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"> Câu thở đầu tiên "Cành mận bung cánh muốt" báo hiệu mùa xuân về với bao điều mới mẻ, hoa mận trắng tinh làm sáng rực cả một mảng trời. Dưới cành mận ấy xuất hiện hình ảnh gần gũi, quen thuộc của bản làng đó là hình ảnh "lũ con trai chơi cù, lũ con gái khăn áo". Với tâm thế háo hức và rộn ràng. Cành mận gắn bó với tuổi thơ của trẻ em nơi đây, nó chứng kiến quá trình trưởng thành và chất chứa những ước mơ của con trẻ.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"> Khổ thứ hai:</span></p>
<p style="text-align: center;"><span style="color: #000000;">Cành mận bung cánh muốt</span></p>
<p style="text-align: center;"><span style="color: #000000;">Giục mẹ xôn xang lá, gạo</span></p>
<p style="text-align: center;"><span style="color: #000000;">Giục cha vui lòng căng cánh nỏ</span></p>
<p style="text-align: center;"><span style="color: #000000;">Giục người già bản hối hả làm đu</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"> Không những thế dưới cành mận trắng xoá ấy còn là bức tranh sinh hoạt đầy rộn ràng và tấp nập của dân làng. Mọi người đang chuẩn bị để đón một mùa xuân với những điều tốt lành. Người mẹ "xôn xang lá, gạo" để làm bánh, một món bánh đặc trưng cho mùa xuân, người cha "căng cánh nỏ", người già bản "làm đu" để phục vụ cho trò chơi dân gian của bản địa. Có thể thấy, cành mận nó trở thành một biểu tượng không thể thiếu của mùa xuân nơi đây, nó chất chứa bao niềm vui, nỗi buồn, gắn bó với bản làng suốt năm tháng.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"> Khổ thứ ba:</span></p>
<p style="text-align: center;"><span style="color: #000000;">Cành mận bung cánh muốt</span></p>
<p style="text-align: center;"><span style="color: #000000;">Nhà trình tường ủ hương nếp</span></p>
<p style="text-align: center;"><span style="color: #000000;">Giục lửa hồng nở hoa trong bếp</span></p>
<p style="text-align: center;"><span style="color: #000000;">Cho người đi xa nhớ lối trở về</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"> "Cành mận bung cánh muốt" được điệp lại 3 lần, nó nhấn mạnh làm cho bài thơ trở nên sinh động, đồng thời báo hiệu mùa xuân đã về đến bảng làng. Trong ngôi nhà truyền thống "nhà trình tường ấy", mùi "nếp" toả ra khắp căn phòng với ánh lửa hồng biến căn nhà ấy trở nên ấm cúng. Để rồi khi đi xa, họ luôn hướng về quê hương với những thứ mộc mạc, gần gũi và thân quen, đặc biệt là vào mùa hoa mận nỗi niềm đó lại nhân lên gấp bội, gợi nhớ về những kí ức xa xưa. Hoa mận như dẫn lối họ trở về với những hoài niệm, nhớ nhung, nhớ các hoạt động sinh hoạt hàng ngày đang diễn ra một cách hối hả, xốn xang của các mẹ, cha, người già bản, sự vui vẻ, háo hức của lũ con trai, con gái trong bản làng.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"> Qua bài thơ trên, ta như được hoà mình vào bức tranh mùa xuân ở bản làng Tây Bắc với tất cả vẻ đẹp bình yên. Bằng ngòi bút tinh tế và tài hoa, nhà thơ đã giới thiệu đến bạn đọc vẻ đẹp của Tây Bắc vào mùa xuân với màu trắng của hoa mận hoà cùng với hoạt động rộn ràng, hối hả của dân làng khiến cho bức tranh trở nên có hồn. Làm cho những người đi xa luôn hướng về với quê hương với những gì mộc mạc và giản dị nhất.</span></p>
<div style="text-align: center; margin-top: 15px; margin-bottom: 15px;"><span style="color: #000000;"><!-- lgh-detail-inject-middle-content --></span></div>
</div>
<div id="sub-question-2" class="box-question top20">
<p><span style="color: #000000;"><strong> Đề 2</strong></span></p>
<p><span style="color: #000000;">Cảm nhận của em về vẻ đẹp đoạn thơ sau:</span></p>
<p align="center"><span style="color: #000000;">“Sáng mát trong như sáng năm xưa</span></p>
<p align="center"><span style="color: #000000;">Gió thổi mùa thu hương cốm mới</span></p>
<p align="center"><span style="color: #000000;">Tôi nhớ những ngày thu đã xa</span></p>
<p align="center"><span style="color: #000000;">Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội</span></p>
<p align="center"><span style="color: #000000;">Những phố dài xao xác hơi may</span></p>
<p align="center"><span style="color: #000000;">Người ra đi đầu không ngoảnh lại</span></p>
<p align="center"><span style="color: #000000;">Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy”</span></p>
<p align="right"><span style="color: #000000;"> (<em>Đất nước</em> - Nguyễn Đình Thi)</span></p>
<p><span style="color: #000000;"><strong>Phương pháp giải:</strong></span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">- Đọc kĩ tác phẩm thơ, xác định nội dung và yếu tố hình thức nổi bật => giá trị của các yếu tố trong việc thể hiện nội dung, chủ đề</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">- Xác định các luận điểm trong bài viết</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">- Liên hệ với tác phẩm, tác giả có cùng chủ đề, đề tài, so sánh</span></p>
<p><span style="color: #000000;"><strong>Lời giải chi tiết:</strong></span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"> Nguyễn Đình Thi làm thơ từ những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Thơ ông mang bản sắc và giọng điệu riêng vừa tự do, phóng khoáng, vừa hàm súc, vừa sâu lắng suy tư. Đặc biệt, Nguyễn Đình thi co những bài thơ đằm thắm, thiết tha về quê hương đất nước Việt Nam lam lũ, đau thương đứng lên chiến đấu và chiến thắng. <em>Đất nước</em> là một thi phẩm xuất sắc nhất cho sự nghiệp thơ ca của ông. Chỉ vài nét phác họa, phát thảo nhẹ nhàng, nhà thơ đã gợi lên được cái hồn của mùa thu Hà Nội năm xưa, cổ kính, đẹp một cách hắt hiu, vắng lặng và còn phảng phất nỗi buồn.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"> Tác giả mở ra một không gian vô cùng an lành, êm đềm gợi bao cảm xúc:</span></p>
<p style="text-align: center;" align="center"><span style="color: #000000;">Sáng mát trong như sáng năm xưa</span></p>
<p style="text-align: center;" align="center"><span style="color: #000000;">Gió thổi mùa thu hương cốm mới</span></p>
<p style="text-align: center;" align="center"><span style="color: #000000;">Tôi nhớ những ngày thu đã xa</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"> Tín hiệu gợi nhắc về mùa thu Hà Nội: sáng mát trong và gió thổi mùa thu hương cốm mới, đây là những nét đặc trưng quen thuộc của mùa thu Bắc Bộ, mùa thu Hà Nội. những hình ảnh trong hiện tại có sức gợi nhớ về ngày rời Hà Nội cổ kính, thơ mộng. Mùa thu Hà Nội ngày xưa trở về trong ký ức nhà thơ:</span></p>
<p style="text-align: center;" align="center"><span style="color: #000000;">Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội</span></p>
<p style="text-align: center;" align="center"><span style="color: #000000;">Những phố dài xao xác hơi may</span></p>
<p style="text-align: center;" align="center"><span style="color: #000000;">Người ra đi đầu không ngoảnh lại</span></p>
<p style="text-align: center;" align="center"><span style="color: #000000;">Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"> Từ láy gợi tả gợi lên cảnh mùa thu với nét quen thuộc, có nắng, có lá vàng rơi, có gió heo may – một mùa thu rất nhẹ, rất thơ mang nét buồn xao xuyến đọng lại trong lòng người ra đi. Bức tranh mùa thu có hình khối, đường nét, màu sắc những chứa đầy tâm trạng của người ra đi “Người ra đi… lá rơi đầy”. Cảnh sắc mùa thu chân thực, thi vị, mang đậm đặc trưng mùa thu Hà Nội nhưng thoáng buồn: những buổi sáng mát trong, gió thổi, hương cốm, chớm lạnh, hơi may xao xác, nắng lá, phố phường Hà Nội. Người ra đi: “đầu không ngoảnh lại, sau lưng thềm…”. Hình ảnh con người ra đi với tư thế và dáng đi tỏ ra kiên quyết, dứt khoát nhưng tâm hồn vẫn lưu luyến với trời thu Hà Nội, với những gì thơ mộng của thủ đô yêu dấu. Những chàng trai Hà Nội sẵn sàng từ biệt căn nhà, góc phố ra đi làm nghĩa vụ của một công dân. Cảnh thu và con người Hà Nội cũng chính là niềm tự hào của tác giả.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;"> Trong hoài niệm của nhà thơ, mùa thu Hà Nội với những cảnh vật thiên nhiên và con người hiện ra thật cụ thể và sinh động. Còn tâm trạng của nhà thơ phảng phất một nỗi buồn hiu hắt. Mùa thu Hà Nội đẹp nhưng buồn thấm thía bởi nhân vật trữ tình phải ly biệt Hà Nội để đi tìm con đường thoát vòng nô lệ đau thương, tủi nhục.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="color: #000000;">CoLearn.vn</span></p>
</div>
<div id="end_sub_question_nav"></div>
</div>
Xem lời giải bài tập khác cùng bài