Soạn văn Từ tượng hình, từ tượng thanh SGK Ngữ văn 8 tập 1 chi tiết

I. ĐẶC ĐIỂM, CÔNG DỤNG Đọc các đoạn trích trong Lão Hạc của Nam Cao và trả lời câu hỏi: – Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu máo như con nít. Lão hu hu khóc… – Này! Ông giáo ạ! Cái giống nó cũng khôn! Nó cứ làm in như nó trách tôi; nó kêu ư ử, nhìn tôi, như muốn bảo tôi rằng: “A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão xử với tôi như thế này à?”. – Tôi ở nhà Binh Tư về được một lúc lâu thì thấy những tiếng nhốn nháo ở bên nhà lão Hạc. Tôi mải mốt chạy sang. Mấy người hàng xóm đến trước tôi đang xôn xao trong nhà. Tôi xồng xộc chạy vào. Lão Hạc đang vật vã ở trên giường, đầu tóc rũ rượi, quần áo xộc xệch, hai mắt long sòng sọc. a. Trong các từ in đậm trên, những từ nào gợi tả hình ảnh, dáng vẻ, trạng thái của sự vật; những từ nào mô phỏng âm thanh tự nhiên, con người. b. Những từ gợi tả hình ảnh, dáng vẻ, trạng thái hoặc mô phỏng âm thanh như trên có tác dụng gì trong văn miêu tả và tự sự. Hướng dẫn trả lời: a. Trong các từ in đậm trên: – Những từ gợi tả hình ảnh, dáng vẻ, hoạt động, trạng thái của sự vật là: móm mém, xồng xộc, vật vã, rủ rượi, xộc xệch, sòng sọc. – Những từ mô phỏng âm thanh của tự nhiên và con người là: hu hu, ư ử. b) Nhừng từ ngữ gợi tả hình ảnh, dáng vẻ, hoạt động, trạng thái hoặc mô phỏng âm thanh như trên có tác dụng gợi được hình ảnh và âm thanh cụ thể, sinh động, có giá trị biểu cảm cao trong văn miêu tả và tự sự.   II. LUYỆN TẬP Câu 1: Tìm từ tượng hình, tượng thanh trong những câu sau. – Thằng Dần vục đầu vừa thổi vừa húp soàn soạt. Chị Dậu rón rén bưng một bát lớn đến chỗ chồng nằm. – Vừa nói hắn vừa bịch luôn vào ngực chị Dậu mấy bịch rồi lại sấn đến để trói anh Dậu. – Cai lệ tát vào mặt chị một cái đánh bốp, rồi hắn cứ nhảy bào cạnh anh Dậu. – Rồi chị túm lấy cổ hắn, ấn dúi ra cửa. Sức lẻo khoẻo của anh chàng nghiện chạy không kịp với sức xô đẩy của người đàn bà lực điền, hắn ngã chỏng quèo trên mặt đất, miệng vẫn nham nhảm thét trói vợ chồng kẻ thiếu sưu.  Hướng dẫn trả lời: – Từ tượng hình: rón rén, lẻo khẻo, chỏng quèo – Từ tượng thanh: soàn soạt, nham nhảm, bịch, bốp   Câu 2: Tìm ít nhất năm từ tượng hình gợi tả dáng đi của người. Hướng dẫn trả lời: – đi lù dù – đi lom khom – đi lò dò – đi lon ton – đi thoăn thoắt    Câu 3: Phân biệt ý nghĩa của các từ tượng thanh tả tiếng cười: cười ha hả, cười hì hì, cười hô hố, cười hơ hớ. Hướng dẫn trả lời: – Ha hả: từ gợi tả tiếng cười to, tỏ ra rất khoái chí. – Hi hi: từ mô phỏng tiếng cười phát ra đằng mũi biểu lộ sự thích thú, có vẻ hiền lành. – Hô hố: từ mô phỏng tiếng cười to, thô lỗ, gây cám giác khó chịu cho người khác. – Hơ hớ: từ mô phỏng tiếng cười thoải mái, vui vẻ, không cần che đậy, giữ ý.   Câu 4: Đặt câu với các từ tượng hình, tượng thanh sau: lắc rắc, lã chã, lấm tấm, khúc khuỷu, lập lòe, tích tắc, lộp bộp, lạch bạch, ồm ồm, ào ào. Hướng dẫn trả lời: – lắc rắc: Ngoài trời, mưa lắc rắc không thôi. – lã chã: Những giọt nước mắt lã chã rơi trước nghị lực phi thường của em nhỏ ấy. – lấm tấm: Những giọt mồ hôi lấm tấm lăn trên trán mẹ. – khúc khuỷu: Con đường đến trường của các em học sinh miền núi rất khúc khuỷu, quanh co. – lập lòe: Ánh đèn lập lòe như đom đóm ban đêm. – tích tắ: Chỉ trong tích tắc, bạn Nam đã bứt tốc về đích. – lộp bộp: Mưa rơi lộp bộp trên mái nhà tranh. – lạch bạch: Đàn vịt bước đi lạch bạch. – Ồm Ồm: Giọng nói của hắn cứ ồm ồm. – ào ào: Tiếng gió thổi ào ào suốt đêm.   Câu 5. Sưu tầm một bài thơ có sử dụng các từ tượng hình, tượng thanh mà em cho là hay. Hướng dẫn trả lời: - Thu ẩm (Nguyễn Khuyến) "Năm gian nhà cỏ thấp le te, Ngõ tối đêm sâu đóm lập loè." - Lượm (Tố Hữu) "Chú bé loắt choắt Cái xắc xinh xinh Cái chân thoăn thoắt Cái đâu nghênh nghênh"

Xem lời giải bài tập khác cùng bài