Cô bé bán diêm
Soạn bài Cô bé bán diêm SGK Ngữ văn 8 tập 1 chi tiết
<p style="text-align: justify;"><br /><!-- Quick Adsense WordPress Plugin: http://quickadsense.com/ --></p>
<p style="text-align: justify;"><strong>MỘT VÀI NÉT VỀ TÁC GIẢ - TÁC PHẨM</strong></p>
<p><strong>1. Tác giả</strong></p>
<p>- An-đéc-xen (1805 - 1875) là nhà văn người Đan Mạch nổi tiếng với loại truyện kể cho trẻ em.</p>
<p>- Nhiều truyện của ông được biên soạn lại từ những truyện cổ tích, nhưng cũng có những truyện do ông sáng tạo ra.</p>
<p>- Một số tác phẩm quen thuộc như: Cô bé bán diêm, Bầy chim thiên nga, Nàng tiên cá, Bộ quần áo mới của hoàng đế, Nàng công chúa và hạt đậu…</p>
<p><strong>2. Tác phẩm</strong></p>
<p><strong>- Hoàn cảnh sáng tác: </strong>Truyện được xuất bản lần đầu tiên năm 1848 trong phần năm của quyển Nye Eventyr (Những truyện cổ tích mới) với nhan đề Den Lille Pige Med Svovlstikkerne (Cô gái bé nhỏ với những que diêm).</p>
<p><strong>- Bố cục: </strong>Gồm 3 phần:</p>
<p>+ Phần 1: (Từ đầu đến “<em>Lúc này đôi bàn tay em đã cứng đờ ra</em>”): Hình ảnh cô bé bán diêm trong đêm giao thừa.</p>
<p>+ Phần 2. (Tiếp theo đến “<em>Họ đã về chầu thượng đế</em>”): Các lần em bé quẹt que diêm và mộng tưởng thành sự thật.</p>
<p>+ Phần 3. (Còn lại): Cái chết thương tâm của cô bé bán diêm.</p>
<p><strong>- Tóm tắt: </strong></p>
<p>Trong đêm giao thừa rét mướt, một cô bé đầu trần, chân đi đất, bụng đói nhưng phải đi bán diêm. Cô bé ấy đã mồ côi mẹ và ngay cả bà nội - người yêu thương em nhất cũng đã qua đời. Em không dám về nhà vì sợ bố sẽ đánh em. Vừa lạnh vừa đói, cô bé ngồi nép vào một góc tường rồi khẽ quẹt một que diêm để sưởi ấm. Que diêm thứ nhất cho em có cảm giác ấm áp như ngồi bên lò sưởi. Em vội quẹt que diêm thứ hai, một bàn ăn thịnh soạn hiện lên. Đến quẹt que diêm thứ ba thì một cây thông Noel. Quẹt que diêm thứ tư được thắp lên, lần này là bà nội với khuôn mặt hiền từ hiện ra. Những ảo ảnh đó nhanh chóng tan đi sau sự vụt tắt của que diêm. Em vội vàng quẹt hết cả bao diêm để mong níu bà nội lại. Cuối cùng, cô bé bán diêm đã chết rét trong đêm giao thừa lạnh giá.</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;"><strong>ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN</strong></p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Câu 1. </strong>Hãy xác định ba phần (chỗ bắt đầu, chỗ kết thúc từng phần) của bài này nếu lấy việc em bé quẹt từng que diêm làm phần trọng tâm. Căn cứ vào đâu đế có thể chia phần thứ hai (phần trọng tâm) thành những đoạn nhỏ hơn?</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></p>
<p style="text-align: justify;">– Bố cục:</p>
<p style="text-align: justify;">+ Phần I: Hoàn cảnh của cô bé bán diêm.</p>
<p style="text-align: justify;">+ Phần II: (Trọng tâm) Cô bé bán diêm và những mộng tưởng.</p>
<p style="text-align: justify;">+ Phần III: Cái chết thương tâm của em bé.</p>
<p style="text-align: justify;">– Căn cứ vào những lần quẹt diêm của cô bé để xác định những đoạn nhỏ.</p>
<p style="text-align: justify;">+ Ba lần quẹt đầu tiên ước mơ về lò sưởi, đồ chơi, thức ăn hiện ra.</p>
<p style="text-align: justify;">+ Lần thứ 4, người bà hiện lên hiền hậu</p>
<p style="text-align: justify;">+ lần thứ 5 cô bé quẹt hết số diêm trong hộp để níu giữ hình ảnh người bà.</p>
<p style="text-align: justify;">Nhìn chung, truyện diễn biến theo trình tự ba phần mạch lạc, hợp lí.</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Câu 2. </strong>Trong phần đầu, nhà văn đã tạo dựng hoàn cảnh (gia đình, cuộc sống) và bối cảnh (thời gian, không gian) của em bé bán diêm như thê nào? Những hình ảnh tương phản (đối lập, đặt gần nhau, làm nổi bật lẫn nhau) ở đây được thế hiện ra sao và nhằm mục đích nghệ thuật cụ thể gì?</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></p>
<p style="text-align: justify;">– Gia cảnh của cô bé bán diêm:</p>
<p style="text-align: justify;"> + Gia cảnh sa sút, mồ côi mẹ, bà ngoại là người yêu thương em nhất đã qua đời</p>
<p style="text-align: justify;"> + Sống với người bố hay mắng nhiếc, chửi rủa, đánh đập trên căn gác sát mái nhà</p>
<p style="text-align: justify;">– Hình ảnh cô bé bán diêm:</p>
<p style="text-align: justify;"> + Đầu trần, chân đất, bụng đói, dò dẫm đường</p>
<p style="text-align: justify;"> + Cả ngày không bán được bao diêm nào</p>
<p style="text-align: justify;">– Thời gian: đêm giao thừa</p>
<p style="text-align: justify;">– Không gian: ngoài đường phố lạnh lẽo, mọi nhà đều sáng rực đèn</p>
<p style="text-align: justify;">– Những hình ảnh tương phản: An-đéc-xen trong tác phẩm này đã sứ dụng nhiều hình ảnh tương phản:</p>
<p style="text-align: justify;">+“Trời đông giá rét tuyết rơi” nhưng xuất hiện hình ảnh cô bé “đầu trần, chân đi đất”.</p>
<p style="text-align: justify;">+ Ngoài đường phố lạnh buốt và tối đen khác hẳng khung cảnh cửa sổ mọi nhà đều sáng rực ánh đèn.</p>
<p style="text-align: justify;">+ Cô bé bụng đói vì cả ngày chưa ăn uống gì đối lập với “trong phố sực nức mùi ngỗng quay”.</p>
<p style="text-align: justify;">⟹ Những hình ảnh tương phản này được chọn lọc, nhằm nêu bật tình cảnh tội nghiệp, đáng thương của cô bé vừa rét vừa đói vừa khổ. Ngoài ra, còn có sự tương phản giừa hình ảnh “cái xó tối tăm” mà có phải sống chui rúc với bố hiện nay với “ngôi nhà xinh xắn có dây thường xuân bao quanh” năm xưa khi bà nội cô còn sống. Hình ảnh tương phản này vừa nêu bật nỗi khổ vật chất, vừa cho thấy sự mất mát tinh thần cùa cô bé bây giờ, vì chỉ có bà nội cô là người thương cô. <!-- Quick Adsense WordPress Plugin: http://quickadsense.com/ --></p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Câu 3. </strong>Các mộng tưởng của em bé qua các lần quẹt diêm (lò sưởi, bàn ăn, cây thông Nô-en, người bà, hai bà cháu bay đi) diễn ra lần lượt có hợp lí không? Vì sao? Trong các mộng tưởng ấy, điều nào gắn với thực tế, điều nào thuần túy chỉ là tưởng tượng?</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></p>
<p style="text-align: justify;">– Mộng tưởng của cô bé bán diêm hiện ra hợp lý với thực tế:</p>
<p style="text-align: justify;"> + Ban đầu, cô bé muốn được sưởi ấm và ăn no: lò sưởi, ngỗng quay (bởi hiện thực về cái đói và cái rét đang bao vây em)</p>
<p style="text-align: justify;"> + Tiếp theo, em khao khát được sum họp gia đình bên cây thông Nô-en</p>
<p style="text-align: justify;"> + Muốn được vui vẻ bên người bà hiền hậu</p>
<p style="text-align: justify;"> + Cảnh hai bà cháu bay lên trời: thoát khỏi những đau buồn</p>
<p style="text-align: justify;">=> Những mộng tưởng của em bé hiện ra hợp lý vì đi từ theo trình tự từ khao khát có được hạnh phúc trong thực tại đến thoát khỏi thực tại nghiệt ngã để đến với thế giới khác tươi đẹp hơn.</p>
<p style="text-align: justify;">– Cái loại mộng tưởng:</p>
<p style="text-align: justify;">+ Mộng tưởng gắn với thực tế: lò sưởi, ngỗng quay, cây thông (Đây là những điều có thật trong thực tế)</p>
<p style="text-align: justify;">+ Mộng tưởng là sự tưởng tượng: gặp lại người bà (Đây là điều không thể xảy ra vì bà em đã mất)</p>
<p style="text-align: justify;">⟹ Những mộng tưởng của cô bé bán diêm cũng là mộng tưởng chung của bất kì đứa trẻ nào cùng cảnh ngộ: muốn ấm no, hạnh phúc bên gia đình.</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Câu 4. </strong>Hãy phát biểu những cảm nghĩ của mình về truyện “Cô bé bán diêm” (trích), nói chung và về đoạn kết của truyện nói riêng.</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></p>
<p style="text-align: justify;">– Cảm nhận về câu chuyện:</p>
<p style="text-align: justify;">Đây là một câu chuyện giàu ý nghĩa nhân văn. Trước hết Cô bé bán diêm thể hiện lòng thương xót đối với những số phận bất hạnh như cô bé. Hạnh phúc đến với cô bé đáng thương ở đây không thể nào có được trên trần thế mà chỉ có trong ước mơ, trong mộng tưởng. Khi sắp sửa lìa xa cuộc sống, người đời đều ghẻ lạnh, chỉ có mẹ cô và bà nội của cô là thương yêu cô hết lòng nhưng cả hai đều không còn trên đời này nữa. Bố cô vì nghèo khó nên lúc nào cũng cau có, cũng luôn luôn mắng nhiếc, chứa rủa cô. Từ thằng bé lượm chiếc giày đến khách qua đường, chẳng ai ghé mắt thương cảm đến cô bé. Sau đó, truyện lên tiếng phê phán một xã hội vô cảm, dần mất đi tình thương yêu đồng loại.</p>
<p>- Cảm nghĩ về đoạn kết:</p>
<p>Hình ảnh cô bé chết nhưng vẫn mỉm cười - nụ cười khi được đoàn tụ với bà được tác giả tưởng tượng nhằm giảm bớt nỗi đau cho câu chuyện. Trong cái xã hội thiếu hẳn tình thương ấy, nhà văn An-đéc-xen đã nhỏ những giọt nước mắt của lòng nhân đạo xuống số phận cô bé đáng thương. Hình ảnh thi thế cô với đôi má hồng và đôi môi đang mỉm cười và cảnh huy hoàng hai bà cháu bay lên trời để đón lấy những niềm vui đầu năm chính là niềm ưu ái mà nhà văn dành cho những số phận đau khổ, đồng thười thể hiện ước mơ về sự thay đổi số phận cho những con người bất hạnh.</p>
Xem lời giải bài tập khác cùng bài