Vội vàng - Xuân Diệu
Soạn bài Vội vàng (chi tiết)
<div id="box-content">
<div id="before_sub_question_nav"></div>
<div style="height: auto !important;" data-id="sp-target-div-outstream"> </div>
<div style="height: auto !important;" data-id="sp-target-div-outstream"><strong style="text-align: justify;">Câu 1 (trang 23 SGK Ngữ văn 11 tập 2)</strong></div>
<div id="sub-question-1" class="box-question top20">
<p style="text-align: justify;">Bài thơ có thể chia làm mấy đoạn? Nêu ý chính của từng đoạn.</p>
<p><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></p>
<p style="text-align: justify;">Bài thơ có thể được chia thành ba đoạn:</p>
<p class="Bodytext0" style="text-align: justify;">- Đoạn 1 (13 câu thơ đầu): Bộc lộ tình yêu cuộc sống trần thế tha thiết.</p>
<p class="Bodytext0" style="text-align: justify;">- Đoạn 2 (từ câu 14 đến câu 29): Nỗi băn khoăn về sự ngắn ngủi của kiếp người trước sự trôi qua nhanh chóng của thời gian.</p>
<p class="Bodytext0" style="text-align: justify;">- Đoạn 3 (còn lại): Lời giục giã cuống quýt, vội vàng để tận hưởng những giây phút tuổi xuân của mình giữa mùa xuân của cuộc đời, của vũ trụ.</p>
</div>
<div id="sub-question-2" class="box-question top20">
<div style="margin-bottom: 10px; clear: both;">
<p> </p>
</div>
<p class="Bodytext0" style="text-align: justify;"><strong>Câu 2 (trang 23 SGK Ngữ văn 11 tập 2)</strong></p>
<p class="Bodytext0" style="text-align: justify;">Xuân Diệu cảm nhận về thời gian như thế nào? Vì sao nhà thơ có tâm trạng vội vàng, cuống quýt trước sự trôi qua nhanh chóng của thời gian?</p>
<p><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></p>
<p class="Bodytext0" style="text-align: justify;">- Thời gian của tự nhiên thì luôn tuân thủ theo quy luật vận động bất biến. Nhưng quan niệm về thời gian, sự cảm nhận về thời gian thì ở mỗi thời đại và ở mỗi cá nhân lại có thể có những nét khác nhau:</p>
<p class="Bodytext0" style="text-align: justify;">+ Thơ Xuân Diệu và nhất là trong <em>Vội vàng</em>, Xuân Diệu đã đưa ra một quan niệm mới, một cảm nhận mới về thời gian. Nếu các nhà thơ trung đại quan niệm thời gian là tuần hoàn, là vĩnh cửu thì Xuân Diệu, nhờ tri thức khoa học của thời đại và ảnh hưởng của văn hoá phương Tây đã nhận ra thời gian vận động tuyến tính, một đi không trở lại.</p>
<p class="Bodytext0" style="text-align: justify;">+ Thời gian thật sự khắc nghiệt, đời người có hạn và tuổi xuân ngắn ngủi.</p>
<p class="Bodytext0" style="text-align: justify;">+ Thực ra thì từ xa xưa, nhiều thi nhân đã từng than thở về sự ngắn ngủi của đời người. Người ta gọi kiếp người là "áng phù vân" là "bóng câu qua cửa sổ",... Nhưng do xuất phát từ cái nhìn tĩnh tại, có tính siêu hình, lấy sinh mệnh vũ trụ để làm thước đo thời gian nên quan niệm thời gian là tuần hoàn. Thời ấy, cá nhân chưa tách khỏi cộng đồng, con người còn gắn làm một với vũ trụ, cho nên người ta vẫn đinh ninh người chết chưa hẳn là hư vô, vẫn có thể cùng với cộng đồng và trời đất tuần hoàn. Vì thế nhân vật trữ tình trong thơ ca trung đại thường ở tư thế ung dung, tự tại, bình tĩnh, ít thấy có sự vội vàng, cuống quýt để "sống gấp".</p>
<p class="Bodytext0" style="text-align: justify;"><strong>+ </strong>Đến thế hệ các nhà thơ mới, khi ý thức cá nhân đã trỗi dậy mạnh mẽ, quan niệm vể thời gian như trên đã hoàn toàn đổ vỡ. Xuân Diệu đưa ra một quan niệm mới, chống đối lại quan niệm thời gian tuần hoàn của người xưa. Với ông hoàng Xuân Diệu, thời gian là tuyến tính, một đi không trở lại. Vũ trụ không ngừng vận động, thời gian luôn luôn chảy trôi, mỗi giây phút trôi qua là mất đi vĩnh viễn. Quan niệm này xuất phát từ cái nhìn động, rất biện chứng về vũ trụ và thời gian:</p>
<p class="Bodytext20" style="text-align: center;"> Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương qua,</p>
<p class="Bodytext20" style="text-align: center;" align="left"> Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già</p>
<p class="Bodytext0" style="text-align: justify;">+ Nhà thơ đã lấy cái quỹ thời gian hữu hạn của đời người, thậm chí lấy khoảng thời gian quý giá nhất của mỗi cá nhân là tuổi trẻ để làm thước đo thời gian. Lời thơ được cấu trúc thành một cuộc tranh biện, theo đó nhà thơ khẳng định dẫu vũ trụ có thể vĩnh viễn, thời gian có thể tuần hoàn, nhưng "tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại":</p>
<p class="Bodytext20" style="text-align: center;" align="left"><em> </em>Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất.</p>
<p class="Bodytext20" style="text-align: center;" align="left"> Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật,</p>
<p class="Bodytext20" style="text-align: center;" align="left"> Không cho dài thời trẻ của nhân gian,</p>
<p class="Bodytext20" style="text-align: center;" align="left"> Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn,</p>
<p class="Bodytext20" style="text-align: center;" align="left"> Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại!</p>
<p class="Bodytext20" style="text-align: center;" align="left"> Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi,</p>
<p class="Bodytext20" style="text-align: center;" align="left"> Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời,</p>
<p class="Bodytext0" style="text-align: justify;">+ Nhìn thấu sự trôi chảy quá nhanh chóng, một đi không trở lại của thời gian nên cảm nhận về thời gian của Xuân Diệu là cảm nhận đầy tính mất mát, mỗi khoảnh khắc trôi qua là một sự mất mát, chia lìa: "Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi - Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt". Mỗi sự vật trong vũ trụ đang từng giây, từng phút ngậm ngùi chia ly, tiễn biệt một phần của đời mình:</p>
<p class="Bodytext20" style="text-align: center;" align="left"><em> </em>Con gió xinh thì thào trong lá biếc,</p>
<p class="Bodytext20" style="text-align: center;" align="left"> Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi?</p>
<p class="Bodytext20" style="text-align: center;" align="left"> Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi,</p>
<p class="Bodytext20" style="text-align: center;" align="left"> Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa?</p>
<p class="Bodytext20" style="text-align: justify;" align="left">=> Cách cảm nhận về thời gian của Xuân Diệu, xét đến cùng là do ý thức sâu sắc về "cái tôi" cá nhân, về sự tồn tại có ý nghĩa của mỗi cá nhân trên đời, nâng niu trân trọng từng giây, từng phút của cuộc đời, nhất là những năm tháng tuổi trẻ. Trong hoàn cảnh bình thường của đất nước, đây là một quan niệm và thái độ sống tích cực, thấm đượm tư tưởng nhân văn.</p>
</div>
<div id="sub-question-3" class="box-question top20">
<div style="margin-bottom: 10px; clear: both;">
<p> </p>
</div>
<p class="Bodytext0" style="text-align: justify;"><strong>Câu 3 (trang 23 SGK Ngữ văn 11 tập 2)</strong></p>
<p class="Bodytext0" style="text-align: justify;">Hình ảnh thiên nhiên, sự sống quen thuộc được tác giả cảm nhận và diễn tả như thế nào? Hãy chỉ ra những nét mới trong quan niệm của Xuân Diệu về cuộc sống, tuổi trẻ và hạnh phúc.</p>
<p><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></p>
<p class="Bodytext0" style="text-align: justify;">- Xuân Diệu đã phát hiện ra có một thiên đường ngay trên mặt đất này, không xa lạ mà rất đỗi thân quen, ở ngay trong tầm tay của mỗi chúng ta. Hình ảnh thiên nhiên và sự sống quen thuộc hiện ra qua cái nhìn và sự cảm nhận độc đáo của nhà thơ. Hình ảnh thiên nhiên và sự sống được Xuân Diệu gợi lên vừa gần gũi, thân quen, vừa quyến rũ, đầy tình tứ. Nhà thơ đã phát hiện ra vẻ đẹp kỳ diệu của thiên nhiên và thổi vào đó một tình yêu rạo rực, đắm say, ngây ngất:</p>
<div class="Section1" style="text-align: justify;">
<p class="Bodytext20" style="text-align: center;" align="left"><em> </em>Của ong bướm này đày tuần tháng mật;</p>
<p class="Bodytext20" style="text-align: center;" align="left"> Này đây hoa của đồng nội xanh rì</p>
<p class="Bodytext20" style="text-align: center;" align="left"> Này đây lá của cành tơ phơ phất;</p>
<p class="Bodytext20" style="text-align: center;" align="left"> Của yến anh này đây khúc tình si;</p>
<p class="Bodytext20" style="text-align: center;" align="left"> Và này đây ánh sáng chớp hàng mi,</p>
<p class="Bodytext20" style="text-align: center;" align="left"> Mỗi buổi sớm, thần Vui hằng gõ cửa;</p>
<p class="Bodytext20" style="text-align: center;" align="left"> Tháng giêng ngon như một cặp môi gần;</p>
<p class="Bodytext0">- Hình ảnh thiên nhiên và sự sống, qua cảm nhận của Xuân Diệu, như đã nói, còn nhuốm màu chia ly, mất mát: "Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi [...] - Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa".</p>
<p class="Bodytext0">=> Đây chính là hình ảnh thiên nhiên và cuộc sống được cảm nhận qua lăng kính thời gian, một thời gian trôi qua nhanh chóng, một đi không trở lại.</p>
<p class="Bodytext0">- Những nét mới trong quan niệm của Xuân Diệu về cuộc sống, tuổi trẻ và hạnh phúc:</p>
<p class="Bodytext0">+ Lấy con người làm chuẩn mực cho thiên nhiên, quy chiếu thiên nhiên về vẻ đẹp của giai nhân: "Và này đây ánh sáng chớp hàng mi", "Tháng giêng ngon như một cặp môi gần", "Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!". Đây là một cách nhìn rất mới, rất Xuân Diệu.</p>
</div>
<p class="Bodytext0" style="text-align: justify;">+ Đối với Xuân Diệu, thế giới này đẹp nhất, mê hồn nhất là vì có con người giữa tuổi trẻ và tình yêu. Thời gian quý giá nhất của mỗi đời người là tuổi trẻ, mà hạnh phúc lớn nhất của tuổi trẻ chính là tình yêu. Đó là một quan niệm mới, tích cực, thấm đượm tinh thần nhân văn.</p>
</div>
<div id="sub-question-4" class="box-question top20">
<div style="margin-bottom: 10px; clear: both;">
<p> </p>
</div>
<p class="Bodytext0" style="text-align: justify;"><strong>Câu 4 (trang 23 SGK Ngữ văn 11 tập 2)</strong></p>
<p class="Bodytext0" style="text-align: justify;">Hãy nhận xét về đặc điểm của hình ảnh, ngôn từ và nhịp điệu của đoạn thơ cuối bài. Nhà thơ đã sáng tạo được hình ảnh nào mà anh (chị) cho là mới mẻ, độc đáo nhất?</p>
<p><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></p>
<p class="Bodytext0" style="text-align: justify;">- Hình ảnh trong đoạn thơ cuối gần gũi, quen thuộc mà tươi mới, giàu sức sống, đầy quyến rũ và tình tứ. Đó là những hình ảnh rất táo bạo, đầy cảm giác và có tính sắc dục.</p>
<p class="Bodytext0" style="text-align: justify;">- Ngôn từ của bài thơ tự nhiên, gần với lời nói thường, nhưng đã được nâng lên thành nghệ thuật. Cảm xúc dào dạt, mãnh liệt đã tạo nên những làn sóng ngôn từ vừa đan vào với nhau, vừa cộng hưởng với nhau theo chiều tăng tiến. Tác giả dùng dồn dập những động từ mạnh, tăng tiến chỉ động tác đắm say; nhiều danh từ chỉ vẻ đẹp thanh tân, tươi trẻ; nhiều tính từ chỉ xuân sắc; nhiều điệp từ, điệp cú pháp có tác dụng nhấn mạnh ý.</p>
<p class="Bodytext0" style="text-align: justify;">- Nhịp điệu của đoạn thơ dồn dập, sôi nổi, hối hả, cuồng nhiệt.</p>
</div>
<p> </p>
<div id="sub-question-5" class="box-question top20">
<h3 class="Bodytext0" style="text-align: justify;">Luyện tập</h3>
<p class="Bodytext0" style="text-align: justify;">Trong<em> Nhà văn hiện đại</em>, nhà phê bình, nghiên cứu văn học Vũ Ngọc Phan đã viết: "Với những nguồn cảm hứng mới: yêu đương và tuổi xuân, dù lúc vui hay lúc buồn, Xuân Diệu cũng ru thanh niên bằng giọng yêu đời thấm thía".</p>
<p><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></p>
<p class="Bodytext0" style="text-align: justify;">Nhận định của Vũ Ngọc Phan chủ yếu nói về lòng yêu đời, yêu cuộc sống mãnh liệt trong thơ Xuân Diệu:</p>
<p>- Đó là giọng điệu thấm thía. Lòng yêu đời đó xuất phát từ hai nguồn cảm hứng mới, đó là đề tài xuyên suốt trong thơ Cách mạng của Xuân Diệu</p>
<p>- Tác giả chỉ ra mối quan hệ mật thiết giữa tuổi trẻ với tình yêu, giữa thời gian với cuộc đời con người</p>
<p>- Dù ở tâm trạng nào, thơ Xuân Diệu cũng bộc lộ lòng yêu đời, yêu người trong thơ của mình</p>
<p>- Sự hối hả, sự khao khát sống, khao khát yêu đương đã thôi thúc nhà thơ</p>
</div>
<div id="sub-question-6" class="box-question top20">
<p> </p>
<div style="margin-bottom: 10px; clear: both;">
<h3 style="text-align: justify;">Tổng kết</h3>
<p style="text-align: justify;"><em>Vội vàng</em> là lời giục giã hãy sống mãnh liệt, sống hết mình, hãy quý trọng từng giây, từng phút của cuộc đời mình, nhất là những năm tháng tuổi trẻ của một hồn thơ yêu đời, ham sống đến cuồng nhiệt.</p>
<p style="text-align: justify;">Tư tưởng đó được thể hiện qua một hình thức nghệ thuật điêu luyện: sự kết hợp nhuần nhị giữa mạch cảm xúc và mạch luận lý, giọng điệu say mê, sôi nổi, những sáng tạo độc đáo về ngôn từ và hình ảnh thơ.</p>
</div>
</div>
<div id="end_sub_question_nav"></div>
</div>
Xem lời giải bài tập khác cùng bài