Bài 45 – 46: Thực hành: Tìm hiểu môi trường và ảnh hưởng của một số nhân tố sinh thái lên đời sống sinh vật
Hướng dẫn Giải Bài thực hành 45 -46
<p>Thực h&agrave;nh: T&igrave;m hiểu m&ocirc;i trường v&agrave; ảnh hưởng của một số nh&acirc;n tố sinh th&aacute;i l&ecirc;n đời sống sinh vật</p> <h3 class="sub-title">B&agrave;i thu hoạch</h3> <p>T&ecirc;n b&agrave;i thực h&agrave;nh: T&igrave;m hiểu m&ocirc;i trường v&agrave; ảnh hưởng của một số nh&acirc;n tố sinh th&aacute;i l&ecirc;n đời sống sinh vật</p> <p>&nbsp; &nbsp; &nbsp; Họ v&agrave; t&ecirc;n học sinh:</p> <p>&nbsp; &nbsp; &nbsp; Lớp:</p> <p><strong>1. Kiến thức l&iacute; thuyết:</strong></p> <p><em>- C&oacute; mấy loại m&ocirc;i trường sống của sinh vật? Đ&oacute; l&agrave; những m&ocirc;i trường n&agrave;o?</em></p> <p>Trả lời: C&oacute; 4 loại m&ocirc;i trường sống của sinh vật: m&ocirc;i trường nước, m&ocirc;i trường đất, m&ocirc;i trường tr&ecirc;n mặt đất &ndash; kh&ocirc;ng kh&iacute; (m&ocirc;i trường tr&ecirc;n cạn) v&agrave; m&ocirc;i trường sinh vật.</p> <p><em>- H&atilde;y kể t&ecirc;n những nh&acirc;n tố sinh th&aacute;i ảnh hưởng tới đời sống sinh vật?</em></p> <p>Trả lời: C&oacute; hai nh&oacute;m nh&acirc;n tố sinh th&aacute;i ảnh hưởng tới đời sống sinh vật l&agrave;: Nh&acirc;n tố sinh th&aacute;i v&ocirc; sinh (kh&ocirc;ng sống) v&agrave;&nbsp; Nh&acirc;n tố sinh th&aacute;i hữu sinh (sống): gồm nh&acirc;n tố sinh th&aacute;i con người v&agrave; nh&acirc;n tố sinh th&aacute;i c&aacute;c sinh vật kh&aacute;c.</p> <p><em>- L&aacute; c&acirc;y ưa s&aacute;ng m&agrave; em đ&atilde; quan s&aacute;t c&oacute; những đặc điểm h&igrave;nh th&aacute;i như thế n&agrave;o?</em></p> <p>Trả lời: Đặc điểm c&acirc;y ưa s&aacute;ng: phiến l&aacute; hẹp, d&agrave;y, c&oacute; nhiều g&acirc;n, c&oacute; m&agrave;u xanh nhạt, lớp cutin d&agrave;y, c&oacute; l&ocirc;ng bao phủ.</p> <p><em>- L&aacute; c&acirc;y ưa b&oacute;ng m&agrave; em đ&atilde; quan s&aacute;t c&oacute; những đặc điểm h&igrave;nh th&aacute;i như thế n&agrave;o?</em></p> <p>Trả lời: Đặc điểm c&acirc;y ưa b&oacute;ng: phiến l&aacute; rộng, mỏng, c&oacute; &iacute;t g&acirc;n, c&oacute; m&agrave;u xanh thẫm, kh&ocirc;ng c&oacute; lớp cutin v&agrave; l&ocirc;ng bao phủ.</p> <p><em>- C&aacute;c lo&agrave;i động vật m&agrave; em quan s&aacute;t được thuộc nh&oacute;m động vật sống trong nước, ưa ẩm hay ưa kh&ocirc;?</em></p> <p>Trả lời: C&aacute;c lo&agrave;i động vật m&agrave; em quan s&aacute;t được, c&oacute; 1 số lo&agrave;i sống trong nước, 1 số lo&agrave;i ưa ẩm v&agrave; 1 số lo&agrave;i ưa kh&ocirc;.</p> <p><em>- Kẻ hai bảng đ&atilde; l&agrave;m trong giờ thực h&agrave;nh v&agrave;o b&aacute;o c&aacute;o.</em></p> <p><em><strong>Bảng 45.1. C&aacute;c loại sinh vật quan s&aacute;t c&oacute; trong địa điểm thực h&agrave;nh</strong></em></p> <table style="border-collapse: collapse; width: 100.019%;" border="1"> <tbody> <tr> <td style="width: 33.3017%;">&nbsp;</td> <td style="width: 33.3017%; text-align: center;"><strong>T&ecirc;n sinh vật</strong></td> <td style="width: 33.3017%; text-align: center;"><strong>Nơi sống</strong></td> </tr> <tr> <td style="width: 33.3017%;" rowspan="3">Thực vật</td> <td style="width: 33.3017%;">D&acirc;y tơ hồng, phong lan</td> <td style="width: 33.3017%;">M&ocirc;i trường sinh vật</td> </tr> <tr> <td style="width: 33.3017%;">Hoa s&uacute;ng, b&egrave;o hoa d&acirc;u</td> <td style="width: 33.3017%;">M&ocirc;i trường nước</td> </tr> <tr> <td style="width: 33.3017%;">C&acirc;y l&uacute;a, c&acirc;y x&agrave; cừ, c&acirc;y l&aacute; lốt, c&acirc;y ngải cứu</td> <td style="width: 33.3017%;">M&ocirc;i trường tr&ecirc;n cạn</td> </tr> <tr> <td style="width: 33.3017%;">Động vật</td> <td style="width: 33.3017%;">Cừu, tr&acirc;u, sếu, s&aacute;o</td> <td style="width: 33.3017%;">M&ocirc;i trường tr&ecirc;n cạn</td> </tr> <tr> <td style="width: 33.3017%;">&nbsp;</td> <td style="width: 33.3017%;">Giun đất</td> <td style="width: 33.3017%;">M&ocirc;i trường trong đất</td> </tr> <tr> <td style="width: 33.3017%;">&nbsp;</td> <td style="width: 33.3017%;">S&aacute;n d&acirc;y, s&aacute;n l&aacute; gan</td> <td style="width: 33.3017%;">M&ocirc;i trường sinh vật</td> </tr> <tr> <td style="width: 33.3017%;">&nbsp;</td> <td style="width: 33.3017%;">C&aacute;</td> <td style="width: 33.3017%;">M&ocirc;i trường nước</td> </tr> <tr> <td style="width: 33.3017%;">Nấm</td> <td style="width: 33.3017%;">Nấm tai m&egrave;o</td> <td style="width: 33.3017%;">M&ocirc;i trường sinh vật</td> </tr> <tr> <td style="width: 66.6034%;" colspan="2">Địa y</td> <td style="width: 33.3017%;">M&ocirc;i trường sinh vật</td> </tr> </tbody> </table> <p><em><strong>Bảng 45.2. C&aacute;c đặc điểm h&igrave;nh th&aacute;i của l&aacute; c&acirc;y</strong></em></p> <table style="border-collapse: collapse; width: 100%;" border="1"> <tbody> <tr> <th style="width: 8.11881%;">STT</th> <th style="width: 13.8614%;">T&ecirc;n c&acirc;y</th> <th style="width: 13.6634%;">Nơi sống</th> <th style="width: 23.1683%;">Đặc điểm của phiến l&aacute;</th> <th style="width: 21.9802%;">C&aacute;c đặc điểm n&agrave;y chứng tỏ l&aacute; c&acirc;y quan s&aacute;t l&agrave;</th> <th style="width: 19.2079%;">Những nhận x&eacute;t kh&aacute;c (nếu c&oacute;)</th> </tr> <tr> <td style="width: 8.11881%; text-align: center;">1</td> <td style="width: 13.8614%;">C&acirc;y b&agrave;ng</td> <td style="width: 13.6634%;">Tr&ecirc;n cạn</td> <td style="width: 23.1683%;">Phiến l&aacute; d&agrave;i, l&aacute; m&agrave;u xanh nhạt</td> <td style="width: 21.9802%;">L&aacute; c&acirc;y ưa s&aacute;ng</td> <td style="width: 19.2079%;">&nbsp;</td> </tr> <tr> <td style="width: 8.11881%; text-align: center;">2</td> <td style="width: 13.8614%;">C&acirc;y chuối</td> <td style="width: 13.6634%;">Tr&ecirc;n cạn</td> <td style="width: 23.1683%;">Phiến l&aacute; to v&agrave; rộng, l&aacute; m&agrave;u xanh nhạt</td> <td style="width: 21.9802%;">L&aacute; c&acirc;y ưa s&aacute;ng</td> <td style="width: 19.2079%;">&nbsp;</td> </tr> <tr> <td style="width: 8.11881%; text-align: center;">3</td> <td style="width: 13.8614%;">C&acirc;y hoa s&uacute;ng</td> <td style="width: 13.6634%;">Tr&ecirc;n mặt nước</td> <td style="width: 23.1683%;">Phiến l&aacute; to rộng, l&aacute; m&agrave;u xanh thẫm</td> <td style="width: 21.9802%;">L&aacute; c&acirc;y nổi tr&ecirc;n mặt nước</td> <td style="width: 19.2079%;">&nbsp;</td> </tr> <tr> <td style="width: 8.11881%; text-align: center;">4</td> <td style="width: 13.8614%;">C&acirc;y l&uacute;a</td> <td style="width: 13.6634%;">Nơi ẩm ướt</td> <td style="width: 23.1683%;">Phiến l&aacute; d&agrave;i, l&aacute; nhỏ, c&oacute; l&ocirc;ng bao phủ, l&aacute; m&agrave;u xanh nhạt</td> <td style="width: 21.9802%;">L&aacute; c&acirc;y ưa s&aacute;ng</td> <td style="width: 19.2079%;">&nbsp;</td> </tr> <tr> <td style="width: 8.11881%; text-align: center;">5</td> <td style="width: 13.8614%;">C&acirc;y rau m&aacute;</td> <td style="width: 13.6634%;">Tr&ecirc;n cạn nơi ẩm ướt</td> <td style="width: 23.1683%;">Phiến l&aacute; mỏng, nhỏ, l&aacute; m&agrave;u xanh thẫm</td> <td style="width: 21.9802%;">L&aacute; c&acirc;y ưa s&aacute;ng</td> <td style="width: 19.2079%;">&nbsp;</td> </tr> <tr> <td style="width: 8.11881%; text-align: center;">6</td> <td style="width: 13.8614%;">C&acirc;y l&ocirc; hội</td> <td style="width: 13.6634%;">Tr&ecirc;n cạn</td> <td style="width: 23.1683%;">Phiến l&aacute; d&agrave;y, d&agrave;i</td> <td style="width: 21.9802%;">L&aacute; c&acirc;y ưa b&oacute;ng</td> <td style="width: 19.2079%;">&nbsp;</td> </tr> <tr> <td style="width: 8.11881%; text-align: center;">7</td> <td style="width: 13.8614%;">C&acirc;y rong đu&ocirc;i chồn</td> <td style="width: 13.6634%;">Dưới nước</td> <td style="width: 23.1683%;">Phiến l&aacute; rất nhỏ</td> <td style="width: 21.9802%;">L&aacute; c&acirc;y ch&igrave;m trong nước</td> <td style="width: 19.2079%;">&nbsp;</td> </tr> <tr> <td style="width: 8.11881%; text-align: center;">8</td> <td style="width: 13.8614%;">C&acirc;y tr&uacute;c đ&agrave;o</td> <td style="width: 13.6634%;">Tr&ecirc;n cạn</td> <td style="width: 23.1683%;">Phiến l&aacute; d&agrave;i, c&oacute; lớp s&aacute;p bao phủ</td> <td style="width: 21.9802%;">L&aacute; c&acirc;y ưa s&aacute;ng</td> <td style="width: 19.2079%;">&nbsp;</td> </tr> <tr> <td style="width: 8.11881%; text-align: center;">9</td> <td style="width: 13.8614%;">C&acirc;y l&aacute; lốt</td> <td style="width: 13.6634%;">Tr&ecirc;n cạn, nơi ẩm ướt</td> <td style="width: 23.1683%;">Phiến l&aacute; mỏng, bản l&aacute; rộng, l&aacute; m&agrave;u xanh thẫm</td> <td style="width: 21.9802%;">L&aacute; c&acirc;y ưa b&oacute;ng</td> <td style="width: 19.2079%;">&nbsp;</td> </tr> </tbody> </table> <table style="border-collapse: collapse; width: 100%;" border="1"> <tbody> <tr> <td style="width: 8.31683%;">10</td> <td style="width: 13.8614%;">C&acirc;y l&aacute; bỏng</td> <td style="width: 13.6634%;">Tr&ecirc;n cạn</td> <td style="width: 23.1671%;">Phiến l&aacute; d&agrave;y, l&aacute; m&agrave;u xanh thẫm</td> <td style="width: 21.5853%;">L&aacute; c&acirc;y ưa b&oacute;ng</td> <td style="width: 19.4059%;">&nbsp;</td> </tr> </tbody> </table> <p><em><strong>Bảng 45.3. M&ocirc;i trường sống của c&aacute;c động vật quan s&aacute;t được</strong></em></p> <table style="border-collapse: collapse; width: 100%;" border="1"> <tbody> <tr> <th style="width: 8.71287%; height: 67.1719px;">STT</th> <th style="width: 13.4653%; height: 67.1719px;">T&ecirc;n động vật</th> <th style="width: 31.8812%; height: 67.1719px;">M&ocirc;i trường sống</th> <th style="width: 45.9406%; height: 67.1719px;">M&ocirc; tả đặc điểm của động vật th&iacute;ch nghi với m&ocirc;i trường sống</th> </tr> <tr> <td style="width: 8.71287%; height: 44.7812px; text-align: center;">1</td> <td style="width: 13.4653%; height: 44.7812px;">Ruồi</td> <td style="width: 31.8812%; height: 44.7812px;">M&ocirc;i trường tr&ecirc;n cạn (tr&ecirc;n kh&ocirc;ng)</td> <td style="width: 45.9406%; height: 44.7812px;">C&oacute; c&aacute;nh, miệng c&oacute; v&ograve;i h&uacute;t thức ăn</td> </tr> <tr> <td style="width: 8.71287%; height: 44.7812px; text-align: center;">2</td> <td style="width: 13.4653%; height: 44.7812px;">Giun đất</td> <td style="width: 31.8812%; height: 44.7812px;">M&ocirc;i trường trong đất</td> <td style="width: 45.9406%; height: 44.7812px;">Cơ thể d&agrave;i, ph&acirc;n đốt, h&ocirc; hấp qua da</td> </tr> <tr> <td style="width: 8.71287%; height: 44.7812px; text-align: center;">3</td> <td style="width: 13.4653%; height: 44.7812px;">Ốc s&ecirc;n</td> <td style="width: 31.8812%; height: 44.7812px;">M&ocirc;i trường tr&ecirc;n cạn</td> <td style="width: 45.9406%; height: 44.7812px;">C&oacute; vỏ đ&aacute; v&ocirc;i, th&acirc;n mềm, kh&ocirc;ng ph&acirc;n đốt</td> </tr> <tr> <td style="width: 8.71287%; height: 44.7812px; text-align: center;">4</td> <td style="width: 13.4653%; height: 44.7812px;">Ch&acirc;u chấu</td> <td style="width: 31.8812%; height: 44.7812px;">M&ocirc;i trường tr&ecirc;n cạn (tr&ecirc;n kh&ocirc;ng)</td> <td style="width: 45.9406%; height: 44.7812px;">C&oacute; c&aacute;nh, h&agrave;m khỏe ăn thực vật</td> </tr> <tr> <td style="width: 8.71287%; height: 44.7812px; text-align: center;">5</td> <td style="width: 13.4653%; height: 44.7812px;">C&aacute; ch&eacute;p</td> <td style="width: 31.8812%; height: 44.7812px;">M&ocirc;i trường nước</td> <td style="width: 45.9406%; height: 44.7812px;">Bơi bằng v&acirc;y, h&ocirc; hấp bằng mang</td> </tr> <tr> <td style="width: 8.71287%; height: 67.1719px; text-align: center;">6</td> <td style="width: 13.4653%; height: 67.1719px;">Ếch</td> <td style="width: 31.8812%; height: 67.1719px;">M&ocirc;i trường tr&ecirc;n cạn v&agrave; nước (nơi ẩm ướt)</td> <td style="width: 45.9406%; height: 67.1719px;">Ch&acirc;n c&oacute; m&agrave;ng, h&ocirc; hấp bằng da, phổi</td> </tr> <tr> <td style="width: 8.71287%; height: 44.7812px; text-align: center;">7</td> <td style="width: 13.4653%; height: 44.7812px;">Rắn</td> <td style="width: 31.8812%; height: 44.7812px;">M&ocirc;i trường tr&ecirc;n cạn</td> <td style="width: 45.9406%; height: 44.7812px;">Kh&ocirc;ng c&oacute; ch&acirc;n, da kh&ocirc;, c&oacute; vảy sừng</td> </tr> <tr> <td style="width: 8.71287%; height: 22.3906px; text-align: center;">8</td> <td style="width: 13.4653%; height: 22.3906px;">Mực</td> <td style="width: 31.8812%; height: 22.3906px;">M&ocirc;i trường nước</td> <td style="width: 45.9406%; height: 22.3906px;">Th&acirc;n mềm, đầu c&oacute; nhiều tua</td> </tr> </tbody> </table> <p><strong>2. Nhận x&eacute;t chung của em về m&ocirc;i trường đ&atilde; quan s&aacute;t</strong></p> <p>-) M&ocirc;i trường n&agrave;y đ&atilde; đảm bảo tốt cho động v&agrave; thực vật sinh sống.</p> <p>-) Qua b&agrave;i thực h&agrave;nh: em đ&atilde; t&igrave;m hiểu v&agrave; ph&acirc;n loại được c&aacute;c lo&agrave;i thực vật dựa v&agrave;o đặc điểm h&igrave;nh th&aacute;i của ch&uacute;ng cũng như m&ocirc;i trường sống của một số lo&agrave;i động vật.</p>
Xem lời giải bài tập khác cùng bài