Bài 2. Phương pháp nghiên cứu Sinh học
Dừng lại và suy ngẫm (Trang 14 SGK Sinh học 10, Bộ Kết nối tri thức)
<p><strong>Dừng lại và suy ngẫm (Trang 14 SGK Sinh học 10, Bộ Kết nối tri thức):</strong></p>
<p><strong>1. Trình bày phương pháp đảm bảo an toàn khi làm việc trong phòng thí nghiệm.</strong></p>
<p><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></p>
<p>Người nghiên cứu cần tuân thủ các quy định để giữ an toàn cho bản thân và các thiết bị, tài sản của phòng thí nghiệm:</p>
<p>- Lưu ý về an toàn cháy nổ, an toàn về hóa chất:</p>
<p>+ Khi làm việc với những nơi có hóa chất độc hại, dễ bay hơi cần phải thực hiện ở nơi có tủ hút khí độc hoặc ở nơi thoáng khí.</p>
<p>+ Tuân thủ các quy tắc pha hóa chất để tránh xảy ra cháy nổ đặc biệt khi sử dụng acid hoặc những chất dễ nổ như cồn.</p>
<p>+ Kiểm tra vận hành của các thiết bị phòng chống cháy nổ, các máy hút mùi, chống độc, các thiết bị cấp cứu khi có sự cố.</p>
<p>- Vận hành thiết bị: Trước khi sử dụng thiết bị, cần phải nắm được quy tắc vận hành máy móc, thiết bị để thu được kết quả chính xác và không làm hư hại máy móc, thiết bị. Ghi lại nhật kí làm việc và tình trạng hoạt động máy móc.</p>
<p>- Trang bị cá nhân: Tùy từng yêu cầu của nghiên cứu mà mỗi người khi làm việc trong phòng thí nghiệm cần phải có các trang thiết bị riêng biệt. Thông thường, cần phải mặc áo choàng, găng tay, kính bảo hộ hoặc mặt nạ để tránh tiếp xúc với hóa chất độc hại, vi sinh vật gây bệnh trước khi bắt đầu thí nghiệm,…</p>
<p><strong>2. Hãy kể tên một số thiết bị nghiên cứu trong phòng thí nghiệm của trường em và cho biết những thiết bị này dùng để nghiên cứu lĩnh vực nào của sinh học.</strong></p>
<p><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></p>
<p>Có rất nhiều thiết bị khác nhau từ đơn giản đến phức tạp và tinh vi được sử dụng trong nghiên cứu sinh học:</p>
<table class="table table-bordered">
<tbody>
<tr>
<td width="215">
<p><strong>Tên thiết bị</strong></p>
</td>
<td width="459">
<p><strong>Ứng dụng thiết bị để nghiên cứu lĩnh vực</strong></p>
</td>
</tr>
<tr>
<td width="215">
<p>- Kính hiển vi</p>
</td>
<td width="459">
<p>- Kính hiển vi giúp tăng độ phóng đại của đối tượng cần quan sát, giúp chúng ta có thể quan sát cấu trúc hiển vi hoặc siêu hiển vi của đối tượng cần quan sát → Trong sinh học, kính hiển vi được ứng dụng trong việc nghiên cứu về cấu trúc của phân tử, tế bào,…</p>
</td>
</tr>
<tr>
<td width="215">
<p>- Máy li tâm</p>
</td>
<td width="459">
<p>- Máy li tâm được sử dụng trong kĩ thuật phân đoạn tế bào. Đây là kĩ thuật tách các loại bào quan dựa trên khối lượng của chúng. Để tách và phân lập các bào quan, thì cần phải phá vỡ các tế bào, rồi cho vào ống nghiệm đem li tâm trong máy li tâm.</p>
</td>
</tr>
<tr>
<td width="215">
<p>- Các thiết bị khác như: kính lúp, ống hút đơn giản hay pipet, ống hút có thể điều chỉnh lượng dung dịch cần lấy một cách chính xác</p>
</td>
<td width="459">
<p>- Kính lúp: Được sử dụng để phóng đại hình ảnh của đối tượng cần quan sát nhưng độ phóng đại thấp hơn kính hiển → Trong sinh học, thường được sử dụng để quan sát các cơ quan của thực vật, các côn trùng nhỏ,…</p>
<p>- Các loại ống hút, pipet: Được sử dụng để lấy lượng dung dịch nhất định trong các phương pháp thí nghiệm sinh học.</p>
</td>
</tr>
</tbody>
</table>
<p><strong>3. So sánh đặc điểm của kính hiển vi quang học và kính hiển vi điện tử.</strong></p>
<p><strong>Hướng dẫn trả lời:</strong></p>
<p>- Giống nhau: Đều giúp tăng độ phóng đại đối tượng được quan sát (giúp quan sát rõ những cấu tạo của đối tượng mà mắt thường không thể quan sát được).</p>
<p>- Khác nhau:</p>
<table class="table table-bordered">
<tbody>
<tr>
<td width="330">
<p><strong>Kính hiển vi quang học</strong></p>
</td>
<td width="330">
<p><strong>Kính hiển vi điện tử</strong></p>
</td>
</tr>
<tr>
<td width="330">
<p>- Nguồn chiếu sáng là ánh đèn thông thường (Hallogen, Led) hoặc ánh sáng mặt trời chiếu lên mẫu vật.</p>
<p>- Việc chuẩn bị tiêu bản sẽ mất vài phút hoặc vài giờ.</p>
<p>- Có thể sử dụng cả mẫu sống lẫn mẫu chết.</p>
<p>- Vật kính, tụ quang, mắt kính đều được sản xuất từ thủy tinh.</p>
<p>- Độ phóng đại của kính hiển vi quang học tối đa là 1500 lần và độ phân giải chỉ khoảng 200 nm.</p>
<p>- Được sử dụng để quan sát kích thước hiển vi của đối tượng.</p>
</td>
<td width="330">
<p>- Nguồn chiếu sáng là chùm electron chiếu qua hoặc lên bề mặt mẫu vật.</p>
<p> </p>
<p>- Chuẩn bị mẫu luôn mất vài ngày.</p>
<p> </p>
<p>- Chỉ thấy được mẫu chết hoặc mẫu đã làm khô.</p>
<p>- Ống kính là điện tử.</p>
<p> </p>
<p>- Độ phóng đại của kính hiển vi điện tử có thể lên tới 50 triệu lần và độ phân giải nhỏ hơn 1 Å.</p>
<p>- Được sử dụng để quan sát kích thước siêu hiển vi của đối tượng.</p>
</td>
</tr>
</tbody>
</table>
Xem lời giải bài tập khác cùng bài