Bài 5. Các nước châu Phi và Mĩ Latinh
Lý thuyết Các nước châu Phi – Lịch sử 12
<p style="text-align: justify;">Ch&acirc;u Phi l&agrave; ch&acirc;u lục lớn thứ ba thế giới (sau ch&acirc;u &Aacute; v&agrave; ch&acirc;u Mĩ), gồm 54 nước với diện t&iacute;ch khoảng 30,3 triệu km<sup>2</sup>, d&acirc;n số 800 triệu người(2000). <!-- Quick Adsense WordPress Plugin: http://quickadsense.com/ --></p> <p style="text-align: justify;">1.V&agrave;i n&eacute;t về cuộc đấu tranh gi&agrave;nh độc lập</p> <p style="text-align: justify;">Chiến tranh thế giới thứ hau chấm dứt cũng l&agrave; thời điểm b&ugrave;ng nổ cuộc đấu tranh gi&agrave;nh độc lập của nh&acirc;n d&acirc;n c&aacute;c nước ch&acirc;u Phi. Phong tr&agrave;o đấu tranh chống chủ nghĩa thực d&acirc;n ở ch&acirc;u Phi đặc biệt ph&aacute;t triển từ những năm 50 của thế kỉ XX, trước hết l&agrave; khu vực Bắc Phi, sau đ&oacute; lan ra c&aacute;c khu vực kh&aacute;c.</p> <p style="text-align: justify;">Mở đầu cuộc binh biến của sĩ quan v&agrave; binh l&iacute;nh y&ecirc;u nước Ai Cập (1952) lật đổ vương triều Pharuc, chỗ dựa của thực d&acirc;n Anh, lập n&ecirc;n nước cộng h&ograve;a Ai Cập(18-6-1953). C&Ugrave;ng năm 1952, nh&acirc;n d&acirc;n Libi gi&agrave;nh được độc lập.</p> <p style="text-align: justify;">Sau 8 năm đấu tranh vũ trang chống Ph&aacute;p(1954-1962), nh&acirc;n d&acirc;n Angi&ecirc;ri đ&atilde; gi&agrave;nh được thắng lợi. Tuynidi, Marốc v&agrave; Xuđăng gi&agrave;nh được độc lập năm 1956, Gana- năm 1957, Ghin&ecirc; &ndash; năm 1958 v.v..</p> <p style="text-align: justify;">Đặc biệt, lịch sử ghi nhận năm 1960 l&agrave; <em>Năm ch&acirc;u Phi </em>với 17 nước được trao trả độc lập. Năm 1975, với thắng lợi của nh&acirc;n d&acirc;n M&ocirc;dămb&iacute;ch v&agrave; Ăngg&ocirc;la trong cuộc đấu tranh chống thực d&acirc;n Bồ Đ&agrave;o Nha, chủ nghĩa thực d&acirc;n cũ ở ch&acirc;u Phi c&ugrave;ng hệ thống thuộc địa của n&oacute; cơ bản bị tan r&atilde;.</p> <p style="text-align: justify;">Từ sau năm 1975, nh&acirc;n d&acirc;n c&aacute;c thuộc địa c&ograve;n lại ở ch&acirc;u Phi ho&agrave;n th&agrave;nh cuộc đấu tranh đ&aacute;nh đổ nền thống trị thực d&acirc;n cũ, gi&agrave;nh độc lập v&agrave; quyền sống con người.</p> <p style="text-align: justify;">Sau nhiều thập kỉ đấu tranh, nh&acirc;n d&acirc;n Nam R&ocirc;đ&ecirc;dia tuy&ecirc;n bố th&agrave;nh lập nước Cộng h&ograve;a Dimbabu&ecirc;(18-4-1980). Ng&agrave;y 21-3-1990, Nambia tuy&ecirc;n bố độc lập sau khi tho&aacute;t khỏi sự thống trị của Nam Phi.</p> <p style="text-align: justify;">Ngay tại Nam Phi trước &aacute;p lực đấu tranh của người da m&agrave;u, bản Hiến ph&aacute;p th&aacute;ng 11-1993 đ&atilde; ch&iacute;nh thức x&oacute;a bỏ chế độ ph&acirc;n biệt chủng tộc (Ap&aacute;cthai). Sau đ&oacute;, với cuộc bầu cử d&acirc;n chủ giữa c&aacute;c chủng tộc ở Nam Phi (4-1994), Nenxơn Manđ&ecirc;la trở th&agrave;nh Tổng thống người da đen đầu ti&ecirc;n của Cộng h&ograve;a Nam Phi. <!-- Quick Adsense WordPress Plugin: http://quickadsense.com/ --></p> <p style="text-align: justify;"><img title="L&yacute; thuyết C&aacute;c nước ch&acirc;u Phi - Lịch sử 12" src="https://baitapsachgiaokhoa.com/imgs/15.5.jpg" alt="L&yacute; thuyết C&aacute;c nước ch&acirc;u Phi - Lịch sử 12" width="166" height="187" /></p> <p style="text-align: justify;">H&igrave;nh 15: N.&nbsp;Manđ&ecirc;la</p> <p style="text-align: justify;">Nenxơn Manđ&ecirc;la sinh ng&agrave;y 18-7-1919. Ngay từ thời trẻ, &ocirc;ng đ&atilde; t&iacute;ch cực đấu tranh cống chế độ Ap&aacute;cthai. Trong thời gian bị giam giữ (1964-1990), &ocirc;ng vẫn tham gia đấu tranh. Sauk hi ra t&ugrave;, &ocirc;ng trở th&agrave;nh Chủ tịch Đại hội d&acirc;n tộc Phi(ANC), sau đ&oacute; trở th&agrave;nh Tổng thống nước Cộng h&ograve;a Nam Phi(1994-1999). Năm 1999, &ocirc;ng nghỉ hưu, nhưng vẫn tham gia hoạt động cho phong tr&agrave;o đ&ograve;i h&ograve;a b&igrave;nh, h&ograve;a giải d&acirc;n tộc ở ch&acirc;u Phi.</p> <p style="text-align: justify;">2.T&igrave;nh h&igrave;nh ph&aacute;t triển kinh tế- x&atilde; hội</p> <p style="text-align: justify;">Sau khi gi&agrave;nh được độc lập, c&aacute;c nước ch&acirc;u Phi bắt tay v&agrave;o c&ocirc;ng cuộc x&acirc;y dựng đất nước, ph&aacute;t triển kinh tế, x&atilde; hội v&agrave; đ&atilde; thu được những th&agrave;nh tựu bước đầu, song chưa đủ để thay đổi căn bản bộ mặt của ch&acirc;u lục n&agrave;y.</p> <p style="text-align: justify;">Nhiều nước ch&acirc;u Phi vẫn c&ograve;n trong t&igrave;nh trạng lạc hậu, kh&ocirc;ng ổn định v&agrave; kh&oacute; khăn: xung đột về sắc tộc v&agrave; t&ocirc;n gi&aacute;o, đảo ch&iacute;nh, nội chiến diễn ra li&ecirc;n mi&ecirc;n; bệnh tất v&agrave; m&ugrave; chữ; sự b&ugrave;ng nổ về d&acirc;n số; đ&oacute;i ngh&egrave;o, nợ nần v&agrave; phụ thuộc nước ngh&egrave;o v.v..</p> <p style="text-align: justify;">Tất cả những điều đ&oacute; đ&atilde; v&agrave; đang l&agrave; th&aacute;ch thức lớn đối với ch&acirc;u Phi.</p> <p style="text-align: justify;">Từ năm 1952 đến năm 1985, tại ch&acirc;u Phi xảy ra 241 lần đảo ch&iacute;nh qu&acirc;n sự. Từ năm 1987-1997, ch&acirc;u Phi c&oacute; tới 14 cuộc xung đột v&agrave; nội chiến. Bi thảm nhất l&agrave; cuộc nội chiến ở Ruanđa năm 1994 với hai bộ tộc Hutu v&agrave; Tuxi l&agrave;m 80 vạn người thiệt mạng, hơn 1,2 triệu người phải tị nạn, trong khi d&acirc;n số nước n&agrave;y chỉ c&oacute; 7 triệu người.</p> <p style="text-align: justify;">Trong số 43 quốc gia m&agrave; Li&ecirc;n hợp quốc x&aacute;c định l&agrave; ngh&egrave;o nhất thế giới(1997), ở ch&acirc;u Phi c&oacute; 29 nước. Khoảng 150 triệu d&acirc;n ch&acirc;u Phi thuộc diện đ&oacute;i ăn thường xuy&ecirc;n. V&agrave;o đầu những năm 90, số nợ của ch&acirc;u hi l&ecirc;n tới 300 tỉ USD với số l&atilde;i hằng năm phải trả tr&ecirc;n 25 tỉ USD.</p> <p style="text-align: justify;"><em>Tổ chức thống nhất ch&acirc;u Phi(OAU) </em>th&agrave;nh lập th&aacute;ng 5-1963, đến năm 2002 đổi t&ecirc;n th&agrave;nh <em>Li&ecirc;n minh ch&acirc;u Phi(AU)</em>.Li&ecirc;n minh ch&acirc;u Phi đang triển khai nhiều chương tr&igrave;nh ph&aacute;t triển của ch&acirc;u lục. Con đường đi tới tương lai tươi sang của ch&acirc;u Phi c&ograve;n phải trải qua nhiều kh&oacute; khăn, gian khổ.</p>
Xem lời giải bài tập khác cùng bài