Em tham khảo nhé



Nam Cao là nhà văn bậc thầy trong việc khám phá đời sống tâm lý con người qua những câu chuyện tưởng như rất nhỏ bé, đời thường. Truyện ngắn “Cái mặt không chơi được” là một minh chứng rõ nét cho tài quan sát tinh tế và giọng văn châm biếm sâu sắc của ông. Từ một ấn tượng ban đầu có phần phiến diện của nhân vật “tôi”, câu chuyện dần mở ra hành trình nhận thức và cảm xúc đầy thú vị: từ dè chừng đến cảm mến, từ định kiến đến sự rung động nhẹ nhàng và chân thành.
Ngay từ nhan đề, Nam Cao đã khiến người đọc chú ý: “Cái mặt không chơi được”. Cách gọi rất đời thường, thậm chí có chút thẳng tuột, gợi ra thái độ không mấy thiện cảm. Nhân vật “tôi” ban đầu đánh giá cô gái chỉ bằng vẻ ngoài: mặt cô không đẹp, không gây cảm tình và “không thể ưa ngay được”. Với cái nhìn ấy, anh gần như muốn tránh xa, không muốn bắt chuyện cũng chẳng muốn làm quen. Nam Cao đã khắc họa rất đúng tâm lý con người: ta thường dùng ấn tượng bề ngoài để phán xét người khác, đôi khi vội vàng và hời hợt.
Nhưng điều độc đáo ở truyện không nằm ở sự phủ định, mà ở cách nhân vật “tôi” từ từ thay đổi cái nhìn của mình. Những chi tiết nhỏ bé xuất hiện một cách rất tự nhiên: giọng cô gái “nghe rất ấm”, bàn tay “dáng thon thon”, lối nói chuyện nhẹ nhàng và chân thật. Từng chút một, những điều ấy len vào cảm xúc của nhân vật “tôi”, khiến anh không thể giữ mãi cái định kiến “không chơi được” của mình. Khi anh tự nhủ: “Thế là được, cần gì đẹp, miễn là có duyên”, người đọc nhận ra anh đang tự chống chế để che giấu sự rung động đang lớn dần trong lòng.
Ở đây, Nam Cao đã chỉ ra một chân lý giản dị nhưng thấm thía: cái duyên đôi khi còn có sức hấp dẫn hơn cả vẻ đẹp hình thức. “Duyên” trong truyện không phải là duyên nợ định mệnh, mà là sự cuốn hút tự nhiên, là nét đáng yêu toát lên từ cử chỉ, giọng nói, sự chân thành của một người. Nam Cao cho thấy vẻ đẹp đích thực không nằm ở khuôn mặt, mà nằm ở thần thái, ở cách một người sống và giao tiếp. Nhân vật “tôi” ban đầu nhìn cô gái bằng đôi mắt hẹp, nhưng càng tiếp xúc anh càng phát hiện ra vẻ đẹp bên trong – thứ vẻ đẹp bền vững và sâu sắc hơn nhiều so với vẻ đẹp bề ngoài.
Nghệ thuật trần thuật của Nam Cao trong truyện cũng là điểm góp phần tạo nên sức hút. Giọng văn nửa đùa nửa thật, pha chút mỉa mai, khiến cho những suy nghĩ chủ quan của nhân vật “tôi” trở nên vừa chân thực vừa hài hước. Dòng suy nghĩ của nhân vật được kể tự nhiên như đang diễn ra trong đầu, tạo cảm giác gần gũi và sống động. Chính cách viết nhẹ nhàng mà thâm thúy đó giúp Nam Cao khắc họa một bài học nhân sinh rất mềm mại: muốn hiểu một con người, không thể chỉ nhìn bề ngoài.
Kết thúc truyện, người đọc cảm nhận rõ sự thay đổi trong nhìn nhận của nhân vật “tôi”. Từ chỗ “không chơi được”, anh lại bị “hút” bởi chính người mà mình từng xem thường. Điều ấy khiến câu chuyện trở nên ấm áp, gợi lên niềm tin vào những vẻ đẹp giản dị của con người trong cuộc sống. Qua đó, Nam Cao muốn nhắn nhủ rằng đừng vội đánh giá ai chỉ bằng những gì mắt ta thấy; đôi khi, điều đáng quý nhất lại nằm ở sự chân thành và duyên dáng ẩn dưới vẻ ngoài bình thường.
Với “Cái mặt không chơi được”, Nam Cao một lần nữa khẳng định tài năng của mình trong việc phát hiện vẻ đẹp của con người trong những điều nhỏ bé. Câu chuyện tuy ngắn nhưng để lại dư vị dài lâu: vẻ đẹp không phải lúc nào cũng lộ diện rõ ràng, và trái tim con người chỉ thật sự sáng suốt khi biết nhìn bằng cả lý trí lẫn sự cảm thông.