Em tham khảo nhé

Nguyễn Trãi là một bậc đại thần tài năng, một nhà thơ lớn của dân tộc, để lại cho đời nhiều tác phẩm có giá trị, trong đó có “Bảo Kính Cảnh Giới”. Đây là tập thơ chứa đựng những suy tư sâu sắc về cuộc đời, nhân sinh và thiên nhiên. Bài thơ số 42 trong tập “Bảo Kính Cảnh Giới” thể hiện rõ tâm trạng chán ghét chốn quan trường, mong muốn tìm về cuộc sống ẩn dật nơi thiên nhiên thanh tịnh. Qua đó, Nguyễn Trãi không chỉ bộc lộ chí hướng cao đẹp mà còn gửi gắm triết lý nhân sinh sâu sắc.
Ngay từ câu thơ mở đầu, tác giả đã bày tỏ thái độ thờ ơ với thế sự:
“Dưng dưng sự thế biếng đôi tranh,Dầu mặc chê khen mặc dữ lành.”
Hai câu thơ gợi lên hình ảnh một con người đã quá mệt mỏi với những thị phi, danh lợi của cuộc đời. “Dưng dưng sự thế” nghĩa là thờ ơ, không màng đến sự đời, “biếng đôi tranh” thể hiện sự chán chường, không muốn tranh giành hay hơn thua với ai. Điều này cho thấy tâm trạng của Nguyễn Trãi lúc bấy giờ – một người từng lăn lộn chốn quan trường, từng tận tâm với đất nước, nhưng giờ đây chỉ muốn lùi xa những nhiễu nhương, thị phi. Câu thơ tiếp theo càng khẳng định rõ quan điểm của tác giả: “Dầu mặc chê khen mặc dữ lành.” Một khi đã quyết rời xa chốn quan trường, ông không còn bận tâm đến lời khen chê của người đời, dù là tốt hay xấu. Đây không phải là sự bi quan hay thoái chí, mà là thái độ của một bậc trí giả đã thấu hiểu sự vô thường của danh lợi.
Khát khao được sống cuộc đời thanh tịnh, tác giả bày tỏ mong muốn rời xa quan trường:
“Bói ở lần tìm non Tạ phó,Xin về xưa cởi ấn ngu khanh.”
Hai câu thơ gợi nhắc điển tích về Tạ An – một danh thần đời Tấn, khi về già đã lui về ở ẩn trên núi Tạ để tận hưởng cuộc sống nhàn nhã. Nguyễn Trãi cũng mong được như vậy, muốn từ bỏ quan tước, danh vọng để sống cuộc đời giản dị, tự do. Hình ảnh “cởi ấn ngu khanh” chính là biểu tượng của sự buông bỏ, không còn vướng bận với công danh, giống như Chu Công Danh ngày xưa đã cởi bỏ ấn tướng để quy ẩn. Điều này phản ánh sâu sắc tâm trạng của tác giả: dù từng mang hoài bão lớn lao, từng cống hiến hết mình cho triều đình, nhưng cuối cùng chỉ nhận lại sự oan khiên, nghi kỵ. Chỉ có thiên nhiên mới là chốn bình yên mà ông muốn tìm về.
Thiên nhiên trong thơ Nguyễn Trãi không chỉ là nơi nương náu, mà còn là người bạn tri âm, tri kỷ:
“Láng giềng một áng mây bạc,Khách khứa hai ngàn núi xanh.”
Ở đây, “mây bạc” và “núi xanh” không chỉ đơn thuần là cảnh vật, mà còn là những người bạn tâm giao của tác giả. Trong cuộc sống ẩn dật mà ông hằng mong ước, thiên nhiên trở thành chỗ dựa tinh thần, nơi ông có thể an nhiên sống cuộc đời giản dị, xa rời những nhiễu nhương trần thế. Câu thơ vẽ nên một bức tranh thanh thoát, trong trẻo, nơi con người hòa mình với thiên nhiên rộng lớn. Có thể thấy, trong tâm hồn Nguyễn Trãi, thiên nhiên không chỉ đẹp mà còn mang đến sự thanh tịnh, an lạc cho con người.
Dù lui về ở ẩn, tác giả vẫn giữ trọn tình cảm dành cho bạn bè tri kỷ:
“Có thuở biếng thăm bạn cũ,Lòng thơ nghìn dặm nguyệt ba canh.”
Hai câu thơ thể hiện nỗi niềm bâng khuâng của tác giả khi nghĩ về bạn cũ. “Có thuở biếng thăm bạn cũ” không phải là tác giả lười biếng hay quên mất bạn bè, mà là do hoàn cảnh khiến ông không thể thường xuyên ghé thăm họ. Tuy nhiên, dù xa cách về địa lý, nhưng trong tâm hồn ông vẫn luôn nhớ về bạn bè, nhớ về những cuộc trò chuyện tri âm. “Lòng thơ nghìn dặm nguyệt ba canh” gợi lên hình ảnh một người thao thức trong đêm, ánh trăng trải dài trên mặt nước như những cơn sóng lòng dào dạt. Điều đó chứng tỏ rằng, dù đã rời xa cuộc đời quan trường, tình cảm của ông dành cho những người bạn tri kỷ vẫn luôn đong đầy, không hề phai nhạt.
Bài thơ “Bảo Kính Cảnh Giới” (bài 42) không chỉ là lời giãi bày của một bậc đại nhân trong buổi xế chiều, mà còn là một triết lý sống đầy ý nghĩa. Nguyễn Trãi đã đi qua bao nhiêu thăng trầm, chứng kiến bao nhiêu biến đổi của cuộc đời, và đến cuối cùng, ông chọn lối sống hòa hợp với thiên nhiên, buông bỏ danh lợi để tìm về sự an yên trong tâm hồn. Hình ảnh thiên nhiên trong thơ không chỉ mang vẻ đẹp trữ tình mà còn là biểu tượng của sự thanh tịnh, của một cuộc đời không vướng bận thị phi. Bài thơ vừa chứa đựng tâm trạng trăn trở của Nguyễn Trãi, vừa gửi gắm triết lý nhân sinh sâu sắc: khi con người biết buông bỏ những điều phù phiếm, họ mới có thể tìm thấy sự tự do, hạnh phúc đích thực.
Ta thấy, bài thơ không chỉ thể hiện tâm tư của Nguyễn Trãi mà còn phản ánh quan niệm sống của ông. Qua những câu thơ giàu hình ảnh và cảm xúc, tác giả đã vẽ nên bức tranh thiên nhiên khoáng đạt, nơi con người có thể tìm thấy sự an nhiên sau những sóng gió cuộc đời. “Bảo Kính Cảnh Giới” bài 42 không chỉ là một bài thơ trữ tình sâu sắc mà còn là bài học quý giá về lẽ sống, để lại nhiều suy ngẫm cho hậu thế về giá trị của sự bình yên, thanh cao trong tâm hồn.