Em tham khảo nhé 

Quê hương, đất nước luôn là đề tài thiêng liêng trong văn học Việt Nam. Trong suốt chiều dài lịch sử, nhiều tác giả đã dùng thơ ca để khắc họa tình yêu quê hương, niềm tự hào dân tộc và suy tư sâu sắc về vận mệnh đất nước. Hai tác phẩm tiêu biểu thể hiện rõ điều này là "Bên kia sông Đuống" của Hoàng Cầm và đoạn trích "Đất Nước" trong trường ca "Mặt đường khát vọng" của Nguyễn Khoa Điềm. Dù ra đời trong những thời điểm và bối cảnh khác nhau, cả hai bài thơ đều mang đậm tình cảm yêu nước và nhấn mạnh ý nghĩa sâu xa của quê hương trong lòng người Việt.

"Bên kia sông Đuống" của Hoàng Cầm được sáng tác vào tháng 4 năm 1948, giữa lúc chiến tranh chống thực dân Pháp đang diễn ra ác liệt. Nghe tin quê hương Kinh Bắc bị giặc chiếm đóng, nhà thơ viết bài thơ này với nỗi lòng đầy xúc động. Đoạn trích đầu bài thơ gợi lên ký ức về một Kinh Bắc yên bình và tươi đẹp, nơi truyền thống văn hóa dân gian thấm đẫm từng ngõ xóm. Câu thơ mở đầu "Bên kia sông Đuống" đã mở ra một không gian chia cắt, nơi người lính nơi tiền tuyến chỉ có thể ngắm nhìn quê hương yêu dấu từ xa. Từ cảnh tượng đó, Hoàng Cầm gợi lại những hồi ức sống động về quê hương với những nét đặc trưng của văn hóa Kinh Bắc: lúa nếp thơm ngát, tranh Đông Hồ rực rỡ sắc màu. Những câu thơ tiếp theo không chỉ đơn thuần là mô tả vẻ đẹp ấy, mà còn thể hiện tình yêu quê hương, sự trân trọng với những giá trị văn hóa truyền thống. Đặc biệt, hình ảnh tranh Đông Hồ với "màu dân tộc" không chỉ gợi lên sự độc đáo trong nghệ thuật mà còn là biểu tượng cho tâm hồn dân tộc, tinh hoa từ cuộc sống lao động thường ngày.

Trong khi đó, trường ca "Mặt đường khát vọng" của Nguyễn Khoa Điềm, sáng tác vào năm 1971 giữa cuộc kháng chiến chống Mỹ, lại hướng về lớp thanh niên đô thị miền Nam, kêu gọi họ tỉnh thức và nhận thức về sứ mệnh của mình với đất nước. Đoạn trích "Đất Nước" ở chương V là một trong những phần nổi bật của tác phẩm, thể hiện tư tưởng "Đất Nước của Nhân dân". Nguyễn Khoa Điềm không chỉ nói về vẻ đẹp của đất nước mà còn nhấn mạnh sự hình thành và tồn tại của đất nước trong cuộc sống hàng ngày của nhân dân. Qua tám câu thơ đầu, nhà thơ kể về các địa danh quen thuộc như núi Vọng Phu, hòn Trống Mái, Thánh Gióng, núi Bút, non Nghiên - những biểu tượng gắn liền với cuộc sống và tâm hồn của người Việt. Những địa danh này không chỉ là cảnh sắc thiên nhiên mà còn là dấu ấn của văn hóa, lịch sử và tinh thần dân tộc, tạo nên một đất nước không chỉ hiện hữu qua địa lý mà còn qua ký ức và truyền thống.

Điểm tương đồng nổi bật giữa hai bài thơ là cả hai đều lấy cảm hứng từ quê hương, đất nước và đều sử dụng những hình ảnh, địa danh cụ thể để gợi lên tình yêu đất nước. Hoàng Cầm và Nguyễn Khoa Điềm cùng khai thác chất liệu văn hóa dân gian, đưa vào những biểu tượng của dân tộc để tạo nên hình ảnh quê hương gần gũi và thiêng liêng. Từ hình ảnh làng quê Kinh Bắc trong tranh Đông Hồ đến những địa danh mang tính lịch sử như núi Vọng Phu, cả hai tác phẩm đều làm nổi bật vẻ đẹp văn hóa và truyền thống lâu đời của dân tộc Việt Nam, từ đó khơi gợi niềm tự hào và tình yêu quê hương trong lòng người đọc.

Tuy nhiên, mỗi bài thơ lại có cách tiếp cận riêng, thể hiện rõ nét tư duy nghệ thuật và phong cách của từng tác giả. Trong "Bên kia sông Đuống", Hoàng Cầm tập trung vào một vùng quê cụ thể là Kinh Bắc, thể hiện nỗi nhớ quê hương và nỗi đau khi chứng kiến quê hương bị giặc chiếm đóng. Bài thơ mang tính trữ tình, đậm chất cá nhân và sâu sắc, khi tình yêu đất nước bắt nguồn từ tình yêu quê hương nhỏ bé của riêng tác giả. Ngược lại, trong đoạn trích "Đất Nước" của Nguyễn Khoa Điềm, đất nước được mở rộng ra nhiều miền quê khác nhau, trở thành biểu tượng cho cả dân tộc. Tư tưởng "Đất Nước của Nhân dân" chi phối toàn bộ bài thơ, khẳng định rằng đất nước không chỉ thuộc về một cá nhân hay một vùng quê nào, mà thuộc về tất cả nhân dân Việt Nam. Sự khái quát này mang lại tầm nhìn rộng lớn và triết lý sâu sắc hơn về đất nước.

Qua hai tác phẩm, tình yêu quê hương, đất nước được khắc họa bằng những cung bậc cảm xúc khác nhau, nhưng đều toát lên lòng tự hào dân tộc và sự gắn bó sâu sắc với quê hương. "Bên kia sông Đuống" là nỗi nhớ quê hương da diết trong khói lửa chiến tranh, còn "Đất Nước" là lời kêu gọi thức tỉnh, nhận ra giá trị của quê hương trong cuộc sống hàng ngày. Những hình ảnh thơ trong hai tác phẩm đã khơi dậy trong lòng người đọc tình yêu đất nước không chỉ qua những cảnh vật cụ thể, mà còn qua tinh thần bất khuất và truyền thống văn hóa của cả một dân tộc.

Như vậy, cả Hoàng Cầm và Nguyễn Khoa Điềm đều thành công trong việc khắc họa hình ảnh quê hương, đất nước bằng chất liệu văn hóa dân gian và tâm hồn dân tộc. Mỗi tác phẩm là một bản hùng ca về tình yêu đất nước, dù được thể hiện qua những góc nhìn và cảm xúc khác nhau, nhưng đều mang lại cho người đọc những rung động sâu sắc về giá trị quê hương và niềm tự hào dân tộc.