Nhìn dàn ý và làm bài văn phân tích truyện Bồng chanh đỏ (Đỗ Chu)  (Ngữ liệu sách giáo khoa Chân trời sáng tạo, tập 2, Ngữ văn 8, trang 20 đến trang 24)
Dàn ý:
1. Mở bài
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm: 
+ Đỗ Chu là nhà văn nổi tiếng thuộc thế hệ các tác giả trưởng thành từ cuộc kháng chiến chống Mỹ. Các tác phẩm của ông rất giàu chất thơ. Ông lấy phần lớn đề tài từ các làng quê, đạo lý của con người và phong tục tập quán dân tộc...
+ Truyện ngắn Bồng chanh đỏ in trong Chuyện mùa hạ.
- Nêu ý kiến khái quát về chủ đề và nét đặc sắc về nghệ thuật của truyện: Qua câu chuyện kể về kỉ niệm của hai anh em Hiền và Hoài gắn với đôi chim bồng chanh đỏ, ta thấy rung động trước tình yêu thương mà hai anh em dành cho thế giới loài vật. Nội dung ấy được thể hiện qua cách kể chuyện đặc sắc của nhà văn.
2. Thân bài
2.1. Nêu ngắn gọn nội dung chính của tác phẩm
     Truyện Bồng chanh đỏ kể về hai anh em chú bé Hoài vốn yêu thích loài chim bồng chanh đỏ ở đầm nước quê hương nên đã tìm cách bắt chúng về nuôi. Vừa bắt xong, anh Hiền quyết định trả chú chim về lại tổ để vợ chồng chú có cuộc sống tự do. Ban đầu nhân vật tôi không cam tâm nhưng sau cũng hiểu và đồng thuận với quyết định của anh Hiền. Truyện được kể theo trình tự thời gian từ hiện tại đến quá khứ (khi nhận được lá thư của anh Hiền, hồi tưởng lại những kỉ niệm về đôi bồng chanh đỏ). Bối cảnh của truyện xoay quanh không gian đầm nước của làng – nơi đôi bồng chanh đỏ sinh sống.
2.2. Chủ đề truyện – Tình yêu thương và sự tôn trọng quyền sống của các loài động vật
- Điều đặc biệt tình yêu thương trong truyện được thể hiện qua sự chuyển biến về nhận thức, suy nghĩ tình cảm của nhân vật Hoài, để cho chúng ta thấy rằng tình yêu thương thôi là chưa đủ mà tình yêu thương còn cần thể hiện đúng cách, yêu thương không phải là tìm cách chiếm hữu mà là phải tôn trọng quyền sống của các loài động vật.
+ Bằng chứng: Các sự kiện phát hiện ra chim bồng chanh, tìm cách đi bắt giống chim quý (tìm cách chiếm hữu). Sau đó, trả chim về tổ cũ và mong ước cuộc sống yên ổn cho gia đình bồng chanh đỏ.
2.2. Đặc sắc nghệ thuật: ngôi kể, trình tự kể, nghệ thuật khắc họa nhân vật; chi tiết đặc sắc
- Ngôi kể thứ nhất tạo nên một cách nhìn chủ quan, nhiều cảm xúc, suy nghĩ và điểm nhìn trong sáng, chân thực của một chú bé nông thôn tinh nghịch, nhân hậu, biết nhận lỗi và sửa sai.
+ Bằng chứng 1: Nhân vật Hoài – một nhân vật trong truyên – kể lại câu chuyện của anh em mình.
- Trình tự thời gian từ hiện tại đến quá khứ gây ấn tượng, thu hút sự chú ý, tò mò của người đọc, người đọc như được sống lại những kí ức, hồi tưởng cùng nhân vật.
+ Bằng chứng 2: Truyện mở đầu bằng cảnh nhân vật Hòa nhận được và đọc lại lá thư của anh Hiền -> Từ lời thư của anh hiền, Hoài hồi tưởng lại những kỉ niệm về đôi bồng chanh đỏ.
- Nghệ thuật khắc họa nhân vật – Tác giả không chú trọng miêu tả ngoại hình mà đi sâu khắc họa suy nghĩ, tâm trạng, hành động để từ đó thấy được sự chuyển biến sâu sắc trong suy nghĩ và nhận thức của nhân vật, đặc biệt tác giả rất tỉ mỉ, tinh tế khi miêu tả hai trạng thái cảm xúc khác nhau của hai nhân vật trong cách ứng xử với bông chanh đỏ, từ đó bộc lộ tính cách của hai nhân vật này.
+ Bằng chứng 3: Lấy bằng chứng về sự chuyển biến trong nhận thức, suy nghĩ, tình cảm của nhân vật Hoài; hành động, tâm trạng của nhân vật Hiền.
- Lí lẽ 4: Chi tiết đặc sắc chứa đựng tư tường của nhà văn, gửi gắm thông điệp của nhà văn: thể hiện tình yêu thương, chứa đựng niềm hi vọng
+ Bằng chứng 4: Chi tiết Hoài thầm trò chuyện cùng với chim bồng chanh sau khi biết chúng phải bỏ tổ mà đi.  
3. Kết bài: 
- Khẳng định lại chủ đề của truyện
- Nêu cảm nghĩ: Truyện để lại nhiều bài học về cách ứng xử của con người: yêu thương, tôn trọng, bảo vệ và mong muốn những điều tốt đẹp với thế giới loài vật nói chung.