KHUN LÚ – NÀNG ỦA (CHÀNG LÚ – NÀNG ỦA) (Truyện thơ dân tộc Thái)
(Trích)
Nàng rời chàng buồn đau theo mẹ
Đường về quê vắng vẻ quạnh buồn
Vời trông nào thấy người thương


Trời âm thầm tỏa màn sương mịt mùng
Vào cánh rừng trông chừng xa khuất
Nàng như cuồng ngã vật nằm queo
Bà Nàng cuống sợ nhào theo
Ôm con nhớn nhác giữa đèo nhờ ai ?


Nhờ chim Én cánh dài tìm Lú
Kể ngọn ngành, Chàng sợ đi ngay
Đây rồi Chàng gọi, Chàng lay
- Hỡi ôi, Vía Ủa có hay chăng về
Anh đây mà, dậy đi Em hỡi


Người vợ yêu anh đợi anh mong
“Hà hơi” Chàng bế Chàng bồng
Giật mình choàng tỉnh Nàng bừng cơn mê
- Anh yêu quí , chết đi cho khuất
Sống chia lìa, lay lắt anh ơi !


Van Nàng, Mẹ mới nên lời :
- Sợ Cha bắt “chém” cả đôi chẳng nề !
Khun Lú mới vỗ về Nàng Ủa :
Gắng hãy về chớ quá buồn đau
Mặc cho kẻ lượn bên rào


Có trời chứng giám ta nào phụ nhau !
Nàng về những âu sầu buồn bã
Nước mắt thì lã chã kêu gào
Người Cha sôi giận tuôn trào:
- Hễ mày còn bướng thì tao chặt đầu !


Vừa lúc Tạo thăm Dâu đã đến (6)
Mẹ mắng con, im ỉm trong buồng
Nàng Ủa xinh đẹp ngậm buồn
Khóc thương Chàng Lú chẳng còn thiết chi.
(Bản diễn Nôm “Khun Lú – Náng Ủa” của Nguyễn Khôi dài 452 câu thơ đã được Nhà xuất  bản Văn Hóa Dân Tộc in và phát hành 1100 cuốn, tại Hà Nội tháng 9 – 1997) Chú thích:
(Tóm tắt tác phẩm: Tích truyện cổ Chàng Lú – nàng Ủa có ở các dân tộc Kháng (Xá), Khơ Mú, Thái,... Chàng Lú và  nàng Ủa yêu nhau tha thiết từ nhỏ. Lớn lên, Ủa bị cha mẹ ép gả cho một tù trưởng có thế lực. Cả hai cùng tự vẫn, kiện lên đến Trời. Nhưng chính Trời lại là người chủ mưu trong mọi chuyện. Họ bị đày thành hai ngôi sao (sao Khun Lú và sao Nàng Ủa), mỗi ngôi sao đứng một góc trời, mãi mãi trông đợi nhau mà không được gần nhau.
Đoạn trích: Lú - Ủa không thể đến được với nhau và tâm trạng của nàng Ủa đang theo mẹ về nhà)
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1. Hãy kể tên các nhân vật có trong đoạn trích trên?
Câu 2. Xác định đề tài của văn bản?
Câu 3. Chỉ ra người kể chuyện của văn bản.
Câu 4. Nhận xét tâm trạng của cô gái được thể hiện trong đoạn trích?
Câu 5. Anh/chị hiểu như thế nào về nội dung chính của đoạn thoại sau:
-Anh yêu quí , chết đi cho khuất
Sống chia lìa, lay lắt anh ơi !
Câu 6. Phân tích đặc điểm về từ ngữ của ngôn ngữ nói trong hai câu sau:
- Hỡi ôi, Vía Ủa có hay chăng về
Anh đây mà, dậy đi Em hỡi
Câu 7. Theo anh/chị, vì sao chàng Lú lại có lời khuyên nàng Ủa trở về   và đừng quá buồn đau?
Câu 8. Từ văn bản trên, anh/chị quan niệm thế nào là một tình yêu son sắt, thủy chung?