Về đoạn thơ Bảo Kính Cảnh Giới bài 31, khi phân tích em chú ý những luận điểm:
- Một tâm hồn thanh cao, giản dị, lánh đục khơi trong, không màng danh lợi: Từ quan về ở ẩn để vui thú với thiên nhiên, di dưỡng tinh thần;
- Thẳm sâu trong tâm hồn Nguyễn Trãi vẫn là niềm ưu nước, ái dân, là tấm lòng trung hiếu vẹn tròn không gì lay chuyển. Nỗi niềm ưu ái ấy luôn đau đáu trăn trở trong ông, kể cả khi đã rời xa chốn quan trường.
- Luôn suy tư về bổng lộc, tước vị vua chúa ban đã ban cho mình; luôn đau đáu nỗi niềm trung hiếu với vua, với đấng sinh thành;
- Cảm thấy bị trói buộc bởi danh lợi là một lựa chọn sai lầm, vì thế, Nguyễn Trãi đã từ quan về ở ẩn, tránh xa lánh lợi danh. Song, từ quan rồi, Nguyễn Trãi vẫn không thôi day dứt vì "Ơn vua chưa báo lòng canh cánh.."
- Ý nghĩa một số từ Hán Việt
+ dặm mây xanh (thanh vân lộ), ví với ngôi cao, hoạn lộ;
hương: Mùi thơm;
cách: Xa lìa;
gác vân: Thư phòng, nơi chứa sách;
ân (ơn) : Bổng lộc, tước vị vua chúa ban cho bề tôi;
tây (tư) : Nỗi lòng sâu kín;
lỗi thác: Sai, nhầm;
lụy bởi danh: Bị trói vào, vướng vào danh lợi;
bui: Duy chỉ.

*) Bài tham khảo

Nguyễn Trãi không chỉ là một người anh hùng của dân tộc, ông còn là một thi nhân, là tác giả của rất nhiều áng văn thiên cổ bất hủ. Với lập luận sắc bén, ngồi bút tài hoa nổi danh trong triều chính, ông còn thể hiện phong cách thoải mái trong những tựa thơ thường ngày. Sự nhàn nhã ấy được thể hiện rõ trong Bảo kính cảnh giới, tác phẩm trữ tình tâm đặc hiếm có của ông.

Nội dung chính của bài thơ là tình yêu của con người đối với thiên nhiên cùng nỗi lòng "ưu dân ái quốc, lo lắng về thời thế của nhà thơ. Nhân vật trữ tình xuất hiện tại khoảng không gian bình dị, an lạc ấy, như một nét mực điểm xuyết trên trang tuyên thành. Nguyễn Trãi là một người yêu thích thiên nhiên, đằm chìm vào sự rộng lớn và mở lòng với vẻ đẹp ấy trong mọi hoàn cảnh. Trái ngược với đặc điểm thơ lúc đó nghiêng về vịnh, thì Nguyễn Trãi lại dùng bút pháp tả thực vô cùng chân thật. Bức tranh thiên nhiên hiện lên với đầy đủ những nét đẹp chỉ qua vài câu thơ:
Chân mềm ngại bước dặm mây xanh,
Quê cũ tìm về cảnh cũ thanh.
Bên cạnh miêu tả thiên nhiên tươi đẹp, hai câu đề thể hiện sự lựa chọn của Nguyễn Trãi: Rời xa con đường làm quan, trở về với quê cũ, cảnh xưa. Đây là sự lựa chọn đúng đắn của một bậc hiền nhân, quyết tránh xa danh lợi, vui sống với thiên nhiên, giữ gìn nhân cách.
Trở về quê cũ giữa bao tâm trạng ngổn ngang, Nguyễn Trãi hướng mắt về những cảnh tươi đẹp nơi quê cũ:
Hương cách gác vân thu lạnh lạnh,
Thuyền kề bãi tuyết nguyệt chênh chênh.
Hai câu thực đã sự dụng phép đối Phép đối (Hương cách >< Thuyền kề; gác vân >< bãi tuyết; thu lạnh lạnh >< nguyệt chênh chênh.) gợi cuộc sống bình yên, ẩn dật của Nguyễn Trãi nơi quê nhà: Làm bạn với sách vở, vui thú với thiên nhiên; đồng thời tạo sự cân xứng, hài hòa cho lời thơ. Qua đó, ta được chiêm ngưỡng, một bức tranh cảnh vật đẹp nhưng buồn: Cảnh đẹp vì có thuyền, có bãi, có tuyết có nguyệt, có cái lạnh lạnh của trời thu. Cảnh buồn bởi sự tĩnh lặng và khí thu lạnh lạnh bao trùm. Cảnh được nhìn qua tâm trạng có chút buồn của Nguyễn Trãi nên cũng nhuốm màu tâm trạng ấy.
Tâm sự, nỗi lòng của Nguyễn Trãi qua 4 câu thơ cuối:
Ân tây là ấy yêu dường chúa,

Lỗi thác vì nơi luỵ bởi danh.

Bui có một niềm trung hiếu cũ,

Chẳng nằm thức dậy nẻo ba canh

Nguyễn Trãi hiện lên là một người luôn suy tư về bổng lộc, tước vị vua chúa ban đã ban cho mình; luôn đau đáu nỗi niềm trung hiếu với vua, với đấng sinh thành;
đồng thời cảm thấy bị trói buộc bởi danh lợi là một lựa chọn sai lầm, vì thế, Nguyễn Trãi đã từ quan về ở ẩn, tránh xa lánh lợi danh. Song, từ quan rồi, Nguyễn Trãi vẫn không thôi day dứt vì "Ơn vua chưa báo lòng canh cánh.."

Như vậy, qua bài thơ “Bảo kính cảnh giới” ta có thể cảm nhận được tâm hồn thanh bạch, tâm thế tự do tự tại của nhà thơ Nguyễn Trãi trước cảnh sắc tươi đẹp nơi dân dã. Nhưng ta cũng thấy được nét đẹp trong tâm hồn của nhà thơ này, đó là dù có lui về ở ẩn thì tấm lòng nhân nghĩa của ông vẫn luôn hướng về nhân dân, đó là ước mơ đầy nhân văn, đầy con người khi mong mỏi cho người dân có một cuộc sống tốt đẹp.

Em tham khảo nhé, chúc em học tốt.