Viết 1bài báo cáo chi tiết nghiên cứu về nghệ xây dựng yếu tố kì ảo trong truyện cổ tích thông qua truyện cổ tích tấm cám.
Trả lời
Gia sư Hải Yến
17:03, 30/11/2023
Em tham khảo nhé
TÓM TẮT
Hiện nay, chúng ta đã và đang được học rất nhiều tác phẩm thuộc về văn học dân gian. Tuy nhiên, khi đọc các tác phẩm này, chúng ta thường chỉ tập trung vào các sự việc xảy ra trong câu chuyện mà quên mất những nét đặc sắc về đặc điểm thể loại. Vì thế, thông qua bài báo cáo "Tìm hiểu về đặc điểm nội dung và nghệ thuật của một số thể loại văn học dân qua tác phẩm truyện cổ tích tấm cám ", nhóm tôi sẽ cung cấp những tri thức bổ ích nhằm giúp mọi người hiểu rõ hơn. Khái lược về văn học dân gian Khái niệm văn học dân gianVăn học dân gian chính là những sáng tác của một tập thể, được lưu truyền bằng miệng. Các sáng tác thuộc văn học dân gian ra đời từ thời công thủy nguyên sơ, trải qua vô vàn thời kì, tiếp tục tồn tại đến thời đại hiện nay.Ở Việt Nam, văn học dân gian còn được gọi với rất nhiều cái tên khác như: văn chương bình dân, văn chương truyền khẩu, văn nghệ dân gian, sáng tác dân gian. Các thể loại của văn học dân gian. Tục ngữ câu đố Các thể loại tự sự dân gian: thần thoại, truyện cổ tích,….. Các thể loại trữ tình dân ca: Ca dao, dân ca Sân khấu, chèo sân đình, Thể loại truyện cổ tích Khái niệm truyện cổ tíchTruyện cổ tích là loại truyện kể dân gian, xoay quanh cuộc đời, số phận của một số kiểu nhân vật như: nhân vật dũng sĩ, nhân vật có tài năng kì lạ,... Truyện thể hiện cách nhìn nhận của người xưa về cuộc sống, đồng thời bày tỏ khát vọng, mơ ước về một cuộc sống hạnh phúc, tươi đẹp. Đặc điểm nội dung của truyện cổ tíchTruyện cổ tích chủ yếu phản ánh các cuộc đấu tranh trong xã hội. Truyện cổ tích đặt ra các vấn đề liên quan đến mâu thuẫn giai cấp. Ta có thể bắt gặp nội dung này trong một số truyện thân thuộc "Thạch Sanh", "Tấm Cám".b. Chủ đề của truyện cổ tích thường rất phong phú. Song, chủ đề nổi bật và quen thuộc nhất vẫn là ước mơ về một xã hội công bằng, lí tưởng, hạnh phúc, cái thiện chiến thắng cái ác. Những truyện "Cây tre trăm đốt", "Em bé thông minh",... là các ví dụ tiêu biểu. Đặc điểm nghệ thuật của truyện cổ tíchTấm Cám
a, cốt truyện
Truyện kể về hai nhân vật chính là Tấm và Cám. Tấm hiền lành, tốt bụng, chăm chỉ nhưng bố mất sớm nên phải ở với dì ghẻ và người em cùng cha khác mẹ tên là Cám. Tấm luôn bị mẹ con Cám đối xử tàn nhẫn, bất công, phải làm hết mọi công việc trong nhà.Một lần dì ghẻ sai Tấm và Cám đi bắt tép, ai được nhiều sẽ thưởng. Tấm chăm chỉ bắt nên được giỏ được đầy còn Cám rong chơi nên giỏ trống không. Thấy vậy, Cám lừa Tấm và trút hết giỏ tôm tép vào giỏ của mình.Tấm ngồi khóc nức nở thì được bụt hiện lên giúp đỡ. Nhờ sự giúp đỡ của Bụt mà Tấm có người bạn để tâm sự là cá bống, có quần áo mặc đi chơi hội, được bầy chim sẻ giúp đỡ. Ít lâu sau, nhà vua mở hội, xem ai đi vừa chiếc giày tìm thấy ở khúc sông hôm hội làng sẽ được làm hoàng hậu, và Tấm đi vừa vì đó chính là đôi giày nàng đánh rơi.Thấy vậy, mẹ con Cám ghen tị, nên nhân một lần Tấm về giỗ cha đã tìm cách hại chết Tấm. Sau lần ấy, Cám vào cung tiến vua thay Tấm. Tấm lần lượt hóa thành chim vàng anh, cây xoan đào, khung cửi, và cuối cùng là trong quả thị để trở thành con gái của bà cụ.Sau bao nhiêu khó khăn, cô Tấm được trở lại làm người và quay trở về sống hạnh phúc bên vua. Còn mẹ con Cám nhận trừng phạt thích đáng là cái chết. Thể loại
- Truyện Tấm Cám thuộc loại truyện cổ tích thần kì
- Theo thống kê trên thế giới có 564 kiểu truyện Tấm Cám, ở Việt Nam có 30 kiểu truyện Tấm Cám. Nhân vật Tấm
- Cuộc sống nghèo khó.
- Mồ côi mẹ từ nhỏ.
- Sau mấy năm cha cũng mất => Tấm ở với dì ghẻ là mẹ của Cám.=> Hoàn cảnh đáng thương, côi cút, cô đơn.
Không gian, thời gian nghệ thuật. Không gian, thời gian nghệ thuật thường phiếm chỉ, không rõ ràng. Đặc biệt, truyện cổ tích thường bắt đầu với mô-típ thời gian là "ngày xửa ngày xưa", "ngày xưa". Người kể chuyệnTrước hết, người kể chuyện là vai do tác giả tạo ra để kể lại các sự việc. Trong truyện cổ tích, người kể chuyện ở ngôi thứ ba. Phương pháp nghiên cứu:
- đọc hiểu truyện cổ tích Tấm Cám
- phân tích các yếu tố kỳ ảo và đưa ra cách xây dựng Cơ sở lí luận:
- khái niệm yếu tố kì ảo trong truyện cổ tích
- yếu tố kì ảo đó thể hiện như thế nào, có vai trò gì trong truyện cổ tích Tấm Cám Kết quả nghiên cứu:
- các yếu tố kì ảo được xây dựng thường là các nhân vật thần tiên như ông Bụt, rồi khi Tấm biến thành các con vật và đồ vật khác nhau => tất cả đều là những chi tiết thể hiện sự tưởng tượng phong phú của con người => các con vật đồ vật gần gũi với con người
- trong truyện cách xây dựng càng ngày càng biến đổi và cấp độ tăng dần => lần nào Tấm cũng hoá thành một con vật/ đồ vật khác nhau => nhưng luôn ở bên cạnh và tìm cơ hội tìm về với nhà vua
- các yếu tố này thể hiện một quan niệm "ở hiền thì gặp lành" của nhân dân ta
- Chức năng của cổ tích là nhận thức con người, nhận thức những quan hệ giữa con người với con người, đồng thời giáo dục con người khát vọng hướng thiện.
Truyện cổ tích là truyện hư cấu có chủ tâm và mang tính nghệ thuật.
- Chức năng và đặc điểm nghệ thuật ấy của truyện cổ tích biểu hiện khá rõ trong truyện cổ tích thần kì. Mang chức năng nhận thức con người, nhận thức những quan hệ giữa con người với con người...nên truyện cổ tích thần kì hướng về đời sống xã hội, lấy con người (chủ yếu là những người lao động nghèo khổ, lương thiện) làm nhân vật trung tâm.
- Trong truyện cổ tích thần kì, yếu tố thần kì có vai trò rất quan trọng ở việc hình thành thế giới cổ tích. Truyện cổ tích thần kì thể hiện chức năng nhận thức con người, nhận thức xã hội qua việc phản ánh nhiều mặt của đời sống xã hội, trong đó có nội dung rất quan trọng là phản ánh xung đột, mâu thuẫn xã hội.
- Xung đột, mâu thuẫn xã hội, khi đi vào thế giới cổ tích trở thành xung đột, mâu thuẫn truyện và yếu tố thần kì có vai trò to lớn, không thể thiếu, trong sự phát triển tình tiết, giải quyết xung đột, mâu thuẫn của truyện.
- Trong truyện cổ tích Tấm Cám cũng như nhiều truyện cổ tích thần kì khác xung đột trong truyện cổ tích thần kì luôn luôn được giải quyết nhờ sự can thiệp của các lực lượng thần kì.
- Yếu tố thần kì trong truyện cổ tích thần kì là yếu tố có vai trò biến thực tế cuộc sống thành thế giới cổ tích.
- Người nghe say mê thế giới cổ tích, trước hết là họ say mê chính cái thần kì trong thế giới cổ tích. Nhờ sự phù trợ của lực lượng thần kì, xung đột được giải quyết bao giờ cũng theo hướng người tốt, thật thà, lương thiện chiến thắng, hạnh phúc; kẻ xấu, tham lam, độc ác thất bại, bị trừng trị đích đáng.
- Sự chiến thắng và hạnh phúc của nhân vật hiền lành, lương thiện trong truyện cổ tích thần kì gần như chỉ là biểu hiện của niềm tin vào triết lí ở hiền gặp lành và ước mơ công lí của nhân dân mà thôi.
- Có nhận xét về truyện cổ tích cho rằng: các yếu tố thần kì tham gia vào cốt truyện để giúp những nhân vật bất hạnh thay đổi số phận, nhờ có sự hư cấu kì ảo này họ đều được hưởng hạnh phúc.
=> mỗi ý trên lấy dẫn chứng trong tác phẩm để củng cố luận điểm
Kết luận: khái quát lại kết quả nghiên cứu và hướng đề xuất tiếp theo
TÓM TẮT
Hiện nay, chúng ta đã và đang được học rất nhiều tác phẩm thuộc về văn học dân gian. Tuy nhiên, khi đọc các tác phẩm này, chúng ta thường chỉ tập trung vào các sự việc xảy ra trong câu chuyện mà quên mất những nét đặc sắc về đặc điểm thể loại. Vì thế, thông qua bài báo cáo "Tìm hiểu về đặc điểm nội dung và nghệ thuật của một số thể loại văn học dân qua tác phẩm truyện cổ tích tấm cám ", nhóm tôi sẽ cung cấp những tri thức bổ ích nhằm giúp mọi người hiểu rõ hơn. Khái lược về văn học dân gian Khái niệm văn học dân gianVăn học dân gian chính là những sáng tác của một tập thể, được lưu truyền bằng miệng. Các sáng tác thuộc văn học dân gian ra đời từ thời công thủy nguyên sơ, trải qua vô vàn thời kì, tiếp tục tồn tại đến thời đại hiện nay.Ở Việt Nam, văn học dân gian còn được gọi với rất nhiều cái tên khác như: văn chương bình dân, văn chương truyền khẩu, văn nghệ dân gian, sáng tác dân gian. Các thể loại của văn học dân gian. Tục ngữ câu đố Các thể loại tự sự dân gian: thần thoại, truyện cổ tích,….. Các thể loại trữ tình dân ca: Ca dao, dân ca Sân khấu, chèo sân đình, Thể loại truyện cổ tích Khái niệm truyện cổ tíchTruyện cổ tích là loại truyện kể dân gian, xoay quanh cuộc đời, số phận của một số kiểu nhân vật như: nhân vật dũng sĩ, nhân vật có tài năng kì lạ,... Truyện thể hiện cách nhìn nhận của người xưa về cuộc sống, đồng thời bày tỏ khát vọng, mơ ước về một cuộc sống hạnh phúc, tươi đẹp. Đặc điểm nội dung của truyện cổ tíchTruyện cổ tích chủ yếu phản ánh các cuộc đấu tranh trong xã hội. Truyện cổ tích đặt ra các vấn đề liên quan đến mâu thuẫn giai cấp. Ta có thể bắt gặp nội dung này trong một số truyện thân thuộc "Thạch Sanh", "Tấm Cám".b. Chủ đề của truyện cổ tích thường rất phong phú. Song, chủ đề nổi bật và quen thuộc nhất vẫn là ước mơ về một xã hội công bằng, lí tưởng, hạnh phúc, cái thiện chiến thắng cái ác. Những truyện "Cây tre trăm đốt", "Em bé thông minh",... là các ví dụ tiêu biểu. Đặc điểm nghệ thuật của truyện cổ tíchTấm Cám
a, cốt truyện
Truyện kể về hai nhân vật chính là Tấm và Cám. Tấm hiền lành, tốt bụng, chăm chỉ nhưng bố mất sớm nên phải ở với dì ghẻ và người em cùng cha khác mẹ tên là Cám. Tấm luôn bị mẹ con Cám đối xử tàn nhẫn, bất công, phải làm hết mọi công việc trong nhà.Một lần dì ghẻ sai Tấm và Cám đi bắt tép, ai được nhiều sẽ thưởng. Tấm chăm chỉ bắt nên được giỏ được đầy còn Cám rong chơi nên giỏ trống không. Thấy vậy, Cám lừa Tấm và trút hết giỏ tôm tép vào giỏ của mình.Tấm ngồi khóc nức nở thì được bụt hiện lên giúp đỡ. Nhờ sự giúp đỡ của Bụt mà Tấm có người bạn để tâm sự là cá bống, có quần áo mặc đi chơi hội, được bầy chim sẻ giúp đỡ. Ít lâu sau, nhà vua mở hội, xem ai đi vừa chiếc giày tìm thấy ở khúc sông hôm hội làng sẽ được làm hoàng hậu, và Tấm đi vừa vì đó chính là đôi giày nàng đánh rơi.Thấy vậy, mẹ con Cám ghen tị, nên nhân một lần Tấm về giỗ cha đã tìm cách hại chết Tấm. Sau lần ấy, Cám vào cung tiến vua thay Tấm. Tấm lần lượt hóa thành chim vàng anh, cây xoan đào, khung cửi, và cuối cùng là trong quả thị để trở thành con gái của bà cụ.Sau bao nhiêu khó khăn, cô Tấm được trở lại làm người và quay trở về sống hạnh phúc bên vua. Còn mẹ con Cám nhận trừng phạt thích đáng là cái chết. Thể loại
- Truyện Tấm Cám thuộc loại truyện cổ tích thần kì
- Theo thống kê trên thế giới có 564 kiểu truyện Tấm Cám, ở Việt Nam có 30 kiểu truyện Tấm Cám. Nhân vật Tấm
- Cuộc sống nghèo khó.
- Mồ côi mẹ từ nhỏ.
- Sau mấy năm cha cũng mất => Tấm ở với dì ghẻ là mẹ của Cám.=> Hoàn cảnh đáng thương, côi cút, cô đơn.
Không gian, thời gian nghệ thuật. Không gian, thời gian nghệ thuật thường phiếm chỉ, không rõ ràng. Đặc biệt, truyện cổ tích thường bắt đầu với mô-típ thời gian là "ngày xửa ngày xưa", "ngày xưa". Người kể chuyệnTrước hết, người kể chuyện là vai do tác giả tạo ra để kể lại các sự việc. Trong truyện cổ tích, người kể chuyện ở ngôi thứ ba. Phương pháp nghiên cứu:
- đọc hiểu truyện cổ tích Tấm Cám
- phân tích các yếu tố kỳ ảo và đưa ra cách xây dựng Cơ sở lí luận:
- khái niệm yếu tố kì ảo trong truyện cổ tích
- yếu tố kì ảo đó thể hiện như thế nào, có vai trò gì trong truyện cổ tích Tấm Cám Kết quả nghiên cứu:
- các yếu tố kì ảo được xây dựng thường là các nhân vật thần tiên như ông Bụt, rồi khi Tấm biến thành các con vật và đồ vật khác nhau => tất cả đều là những chi tiết thể hiện sự tưởng tượng phong phú của con người => các con vật đồ vật gần gũi với con người
- trong truyện cách xây dựng càng ngày càng biến đổi và cấp độ tăng dần => lần nào Tấm cũng hoá thành một con vật/ đồ vật khác nhau => nhưng luôn ở bên cạnh và tìm cơ hội tìm về với nhà vua
- các yếu tố này thể hiện một quan niệm "ở hiền thì gặp lành" của nhân dân ta
- Chức năng của cổ tích là nhận thức con người, nhận thức những quan hệ giữa con người với con người, đồng thời giáo dục con người khát vọng hướng thiện.
Truyện cổ tích là truyện hư cấu có chủ tâm và mang tính nghệ thuật.
- Chức năng và đặc điểm nghệ thuật ấy của truyện cổ tích biểu hiện khá rõ trong truyện cổ tích thần kì. Mang chức năng nhận thức con người, nhận thức những quan hệ giữa con người với con người...nên truyện cổ tích thần kì hướng về đời sống xã hội, lấy con người (chủ yếu là những người lao động nghèo khổ, lương thiện) làm nhân vật trung tâm.
- Trong truyện cổ tích thần kì, yếu tố thần kì có vai trò rất quan trọng ở việc hình thành thế giới cổ tích. Truyện cổ tích thần kì thể hiện chức năng nhận thức con người, nhận thức xã hội qua việc phản ánh nhiều mặt của đời sống xã hội, trong đó có nội dung rất quan trọng là phản ánh xung đột, mâu thuẫn xã hội.
- Xung đột, mâu thuẫn xã hội, khi đi vào thế giới cổ tích trở thành xung đột, mâu thuẫn truyện và yếu tố thần kì có vai trò to lớn, không thể thiếu, trong sự phát triển tình tiết, giải quyết xung đột, mâu thuẫn của truyện.
- Trong truyện cổ tích Tấm Cám cũng như nhiều truyện cổ tích thần kì khác xung đột trong truyện cổ tích thần kì luôn luôn được giải quyết nhờ sự can thiệp của các lực lượng thần kì.
- Yếu tố thần kì trong truyện cổ tích thần kì là yếu tố có vai trò biến thực tế cuộc sống thành thế giới cổ tích.
- Người nghe say mê thế giới cổ tích, trước hết là họ say mê chính cái thần kì trong thế giới cổ tích. Nhờ sự phù trợ của lực lượng thần kì, xung đột được giải quyết bao giờ cũng theo hướng người tốt, thật thà, lương thiện chiến thắng, hạnh phúc; kẻ xấu, tham lam, độc ác thất bại, bị trừng trị đích đáng.
- Sự chiến thắng và hạnh phúc của nhân vật hiền lành, lương thiện trong truyện cổ tích thần kì gần như chỉ là biểu hiện của niềm tin vào triết lí ở hiền gặp lành và ước mơ công lí của nhân dân mà thôi.
- Có nhận xét về truyện cổ tích cho rằng: các yếu tố thần kì tham gia vào cốt truyện để giúp những nhân vật bất hạnh thay đổi số phận, nhờ có sự hư cấu kì ảo này họ đều được hưởng hạnh phúc.
=> mỗi ý trên lấy dẫn chứng trong tác phẩm để củng cố luận điểm
Kết luận: khái quát lại kết quả nghiên cứu và hướng đề xuất tiếp theo



